ABD Başkanı Trump’ın Meksika, Kanada ve Çin’e getirdiği tarifelerin neden olduğu kaygılar dün piyasaların tarafı üzerinde tesirli olurken, Meksika ve Kanada’ya ek gümrük vergilerinin ertelenmesi ABD piyasalarında satış baskısını hudutlu da olsa azalttı.
Trump, 1 Şubat’ta imzaladığı kararnameyle Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata yüzde 25, Çin’den yapılan ithalata ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmişti. Kanada’dan ithal edilen güç kaynaklarına ise yüzde 10’luk daha düşük bir tarife açıklanırken, tarifelerin 4 Şubat ABD lokal saatiyle gece yarısından sonra yürürlüğe gireceği bildirilmişti. Trump, 3 Şubat Pazartesi günü Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum ile yaptığı telefon görüşmesinin akabinde, Meksika’nın hudut güvenliğini artırması karşılığında bu ülkeye getirilen yüzde 25’lik gümrük vergisini 1 ay durdurduğunu açıkladı.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile görüşmesinin de çok güzel geçtiğini belirten Trump, piyasaların kapanmasının akabinde yaptığı açıklamada, Kanada’nın hudut güvenliğine yönelik alacağı tedbirler karşısında bu ülkeye getirilen tarifelerin de en az 30 gün müddetle durdurulacağını duyurdu.
Çin ile de muhtemelen 24 saat içinde görüşeceklerini belirten Trump, Çin’den yapılan ithalata getirilen yüzde 10’luk ek gümrük vergisinin ülkeyle muahede sağlanamaması halinde artabileceği ikazında bulundu.
Analistler, ABD’nin ek gümrük vergisi kararından sonra gelen reaksiyonlarla ticaret savaşı tasalarının arttığını tabir ederek, halihazırda enflasyonla çaba eden iktisatların öncelikle diyalog yollu bir stratejiyi seçtiklerini kaydetti.
ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri de yaptıkları açıklamalarda, tarifelerin enflasyon üzerinde oluşturduğu risklere işaret etti. Boston Fed Başkanı Susan Collins, tarifelerin fiyatlar üzerinde tesirinin olmasının beklendiğini belirtti.
Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic de iş dünyasındaki temaslarının tarifelerle ilgili artan maliyetleri fiyatlara yansıtmayı planladıklarını aktardı.
Dün açıklanan datalara nazaran ABD’de Tedarik İdare Enstitüsünün (ISM) imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ocak ayında 50,9 ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşirken, arka arda 26 ay süren daralmanın akabinde genişlemeye işaret etti.
S&P Küresel tarafından açıklanan imalat kesimi PMI verisi de ocakta 51,2 ile iddiaların üzerinde gerçekleşirken, son 7 ayda birinci sefer genişlemeye işaret etti.
Öte yandan, ABD’de bilanço dönemi devam ederken Alphabet (Google), Merck&Co, AMD ve Amgen üzere büyük şirketlerin bugün açıklanacak bilançolarının beklendiğine işaret eden analistler, ağırlaşan bilanço döneminde pay ve dal bazlı oynaklıkların artabileceğini kaydetti.
Bu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yeni güne yüzde 4,57 düzeyinde başlarken, dolar endeksi yüzde 0,2 düşüşle 108,9’da bulunuyor.
Altının ons fiyatı yeni güne yatay seyirle 2 bin 817 dolarda başladı. Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,9 azalışla 75 dolardan satılıyor.
New York Borsası’nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 0,76, Nasdaq endeksi yüzde 1,20 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,28 bedel kaybetti. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne ise negatif seyirle başladı.
Avrupa borsalarında dün satış yüklü bir seyir öne çıkarken, bölgede ek gümrük vergilerine yönelik haber akışı yatırımcıların odağında bulunuyor. Trump idaresinin ek gümrük vergisi uygulamalarına yönelik haberler ve Avrupa Birliği’nin de ek gümrük vergilerine tabi olacağına yönelik telaffuzlar Avrupa piyasalarının istikameti üzerinde tesirli olmayı sürdürüyor.
Öte yandan, açıklanan bilgilerden alınan sinyaller imalat endüstrinde iyileşmelere işaret ederken, son aylarda enflasyon bilgilerindeki katılık risk algısını besliyor.
Analistler, Avrupa Merkez Bankasının (ECB) mali gevşemesine paralel olarak imalat sanayi aktivitesinde canlanma olabileceğinin kestirim edildiğini söyledi.
Dün bölgede açıklanan bilgilere nazaran, Avro Bölgesi’nde aralıkta yüzde 2,4 olan yıllık Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ocakta yüzde 2,5’e yükseldi. TÜFE, ocakta aylık bazda ise yüzde eksi 0,3 oldu. Piyasa beklentisi yıllık enflasyonun ocakta yüzde 2,4 olacağı istikametindeydi.
Avro Bölgesi’nde imalat sanayi PMI, ocak ayında 1,5 puan artarak 46,6 puan oldu. Almanya’da Aralık 2024’te 42,5 puan olan imalat sanayi PMI, ocakta 45 puana çıkarak Mayıs 2024’ten beri en yüksek düzeyine ulaştı.
Başkan Trump’ın, Kanada, Meksika ve Çin’den gelen mallara geniş kapsamlı gümrük vergileri getirmesi ve AB’ye ek gümrük vergileri uygulayacağını açıklaması Avrupa’da araba üreticilerinin paylarında satış baskısı oluşturdu. Alman araba üreticisi Volkswagen payları yüzde 4,04, BMW’nin payları yüzde 2,39 ve Porsche payları yüzde 1,68 kıymet kaybetti. Fransız araba modülleri tedarikçisi Valeo’nun payları ise yaklaşık yüzde 8 düştü.
Dün, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,40, İngiltere’de FTSE 100 endeksi de yüzde 1,04, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi 0,69, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,20 geriledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne ise negatif bir seyirle başladı.
Asya tarafında olumlu bir seyir öne çıkarken, ABD’nin Çin’e karşı uyguladığı yüzde 10’luk ek gümrük vergisi bugün yürürlüğe girdi. Trump idaresinin Çin ile görüşmeyi planlaması ve Kanada ile Meksika’ya yönelik gümrük vergilerini ertelemesi yüzde 10’luk gümrük vergisinde müzakere mümkünlüğünü gündeme getirdi.
Analistler, Çin tarafının müzakere etmeye sıcak baktığını tabir ederek, halihazırda ülkede devam eden zayıf iç talep ve gayrimenkul sıkıntılarının Çin iktisadı için gereğince yıpratıcı olduğunu söyledi.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,7, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,2 yükselirken, Çin’de tatil sebebiyle piyasalarda süreçler gerçekleşmiyor.
Yurt içinde dün satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi günü yüzde 2,30 kıymet kaybederek 9.774,40 puandan tamamladı.
Dolar/TL, dün yüzde 0,4 artışla 35,9777’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 35,0120 düzeyinden süreç görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde gerçek efektif döviz kuru, finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülükleri, yurt dışında ise JOLTS açık iş sayısı, fabrika siparişleri ve güçlü mal siparişleri datalarının takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.700 ve 9.600 düzeyinin dayanak, 10.000 ve 10.100 puanın direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek datalar şöyle:
14.30 Türkiye, ocak ayı gerçek efektif döviz kuru
14.30 Türkiye, kasım ayı finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülükleri
18.00 ABD, aralık ayı JOLTS açık iş sayısı
18.00 ABD, aralık ayı fabrika siparişleri
18.00 ABD, aralık ayı güçlü mal siparişleri