Denizlerin gizli hazinesi! Okyanusun yeşil kalbi

Okyanusların derinliklerinde, gözlerden uzak bir dünya yattı. Denizaltı ormanları. Deniz çayırları, mercan resifleri ve yosun ormanlarından oluşan bu eşsiz ekosistemler, biyolojik çeşitliliğin korunmasında hayati bir rol oynadı.

Son bilimsel araştırmalar, bu sualtı ormanlarının karbon depolama kapasitesiyle iklim değişikliğiyle çabada kilit bir öge olduğunu gösteriyor. Fakat, artan etraf kirliliği, çok avcılık ve iklim değişikliğinin yıkıcı tesirleri, bu doğal hazineleri tehdit etti.

Yabancı uzmanlar, acil müdafaa tedbirleri alınmazsa, denizaltı ormanlarının geri dönüşü olmayan bir kayba uğrayabileceğini vurguladı.

Bilimsel Bulgular Işığında Denizaltı OrmanlarıTürk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) tarafından yürütülen çalışmalar, Türkiye’nin kıyı şeridindeki deniz çayırlarının biyolojik çeşitliliği desteklemedeki kıymetini ortaya koydu.

TÜDAV’ın raporuna nazaran, Akdeniz’deki deniz çayırları, balık popülasyonlarının yenilenmesi ve kıyı erozyonunun önlenmesi için vazgeçilmez bir öge. Ayrıyeten, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nin R/V TÜBİTAK Marmara gemisiyle gerçekleştirdiği oşinografi izleme çalışmaları, deniz suyu kalitesindeki bozulmanın ve yabancı çeşitlerin deniz çayırlarına olan tesirini gözler önüne serdi.

Uluslararası alanda, Monako merkezli Akdeniz Bilim Komitesi (CIESM) üyesi Prof. Dr. Nuria Marba, deniz çayırlarının karbon tutma kapasitesinin tropikal ormanlarla yarıştığını belirtti. Marba, “Deniz çayırları, atmosferdeki karbonu emerek iklim değişikliğini hafifletiyor. Fakat, bu ekosistemlerin sırf %1’i korunuyor” diyerek muhafaza çalışmalarının yetersizliğine dikkat çekti.

İngiltere’deki Plymouth Üniversitesi’nden deniz biyoloğu Prof. Dr. Jason Hall-Spencer ise, “Denizaltı ormanları, okyanusların akciğerleri üzeredir. Onları kaybetmek, biyolojik çeşitliliği ve balıkçılık dalını çökertir” ihtarında bulundu.

TEHDİTLER VE MUHAFAZA ÇALIŞMALARI

Denizaltı ormanları, insan faaliyetlerinden kaynaklanan çoklu tehditlerle karşı karşıya.

WWF-Türkiye’nin Kaş-Kekova Özel Etraf Muhafaza Bölgesi’nde yaptığı çalışmalar, deniz çayırlarının tekne çapalarından önemli biçimde ziyan gördüğünü ortaya koydu.

Bölge balıkçılarının görüşleriyle balıkçılığa kapalı alanlar ilan edilerek bu tehditlerin azaltılması hedeflendi. Lakin, global ölçekte derin deniz madenciliği, çok avcılık ve plastik kirliliği üzere problemler, denizaltı ormanlarını yok olma noktasına getirdi.

Okyanus Vakfı’ndan Dr. Diva Amon, derin deniz madenciliğinin deniz tabanındaki ekosistemlere geri dönüşü olmayan ziyanlar verdiğini vurguladı. Amon, “Madencilik faaliyetleri, sualtı ormanlarının habitatlarını yok ederek biyolojik çeşitliliği tehdit ediyor” dedi.

YABANCI UZMANLARDAN ACİL HAREKET ÇAĞRISI

Avustralya’daki James Cook Üniversitesi’nden Prof. Dr. Terry Hughes, denizaltı ormanlarının korunması için milletlerarası iş birliğinin kural olduğunu belirtti. Hughes, “Mercan resifleri ve deniz çayırları, global ısınmanın tesirlerine karşı en hassas ekosistemler. Hükümetler, bu alanları muhafaza altına almak için bağlayıcı yasalar çıkarmalı” dedi.

Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın (UNEP) raporuna nazaran, deniz muhafaza alanlarının oranı global olarak sadece %8. Bu oran, 2030’a kadar %30’a çıkarılması hedeflenen BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin çok gerisinde.