Yerin altından parlayan mucize! Erzurum’un gizli hazinesi
Ocaklardaki taşlar tekerlekli otomobillerle iple çekilerek gün yüzüne çıkarlan Oltu Taşı atölyelere getiriliyor ve usta ellere teslim edilerek sanata dönüştürülüyor. Ustaların ellerinde yapılacak olan esere nazaran kırılan ve tornadan geçirilen Oltu Taşı; tespih, anahtarlık, yüzük, kolye, broş, küpe, bileklik, gerdanlık ve kravat iğnesi haline getiriliyor.
ZIMPARA KÂĞIDINA SÜRÜLDÜĞÜNDE KAHVERENGİ TOZ BIRAKIR.
Siyah Kehribar olarak da isimlendirilen Oltu Taşı, tipik sedimenter teşekkülleri biçiminde tabir ediliyor. Neojen yaşlı ünitelerinde 70-80 cm kalınlığında bir marıngrozu katmanı içinde azami birkaç cm kalınlığında, birkaç metre yataylık gösteren mercekler halinde bulunuyor. Bu katmanlar yer yer çatallanmış ve kırılmışlardır. Oltu Taşı çıkarmak için açılan galeriler içerisinde birçok bitki ve ağaç fosillerine de rastlanıyor. Oltu Taşının az da olsa damarlı olması nedeniyle büsbütün pürüzsüz bir görünümü yoktur. Oltu Taşına elle temas halinde kadifemsi bir dokunuş hissi verir. Ayrıyeten zımpara kâğıdına sürüldüğünde kahverengi toz bırakır. Çarçabuk çatlayıp kırılmaz ve uzun müddet sağlamdır. Fizikî Özellikleri Oltu Taşı’nın en dikkat cazip özelliği yer kabuğundan çıkarıldığında çok yumuşak, hava ile temas ettirilmediği sürece bu yumuşaklığını koruma edip, hava ile temas ettiğinde sertleşen, güçlü, kompakt bir unsurdur. Bu özelliklerinden ötürü Oltu Taşının işlenmesi kolay, işlendikçe hava ile temas ederek sertleşen, kullandıkça parlayan bir cevherdir. Ekseriyetle siyah, bazen koyu kahverengi, nadiren gri ve yeşilimsi renklerde bulunur. Hava gazında alev çıkarak yanar ve geriye bir ölçü kül bırakır. Yanma esnasında birdenbire soğutulursa camlaşır ve kalıp haline gelir. Sürtünme ile elektriklenir ve hafif cisimleri çeker.
HAVA İLE TEMASI ETMEMESİ İÇİN TOPRAĞA GÖMÜLÜYOR
Galeri denilen küçük ocaklardan insan emeği ile zahmetle çıkarılan Oltu Taşı, ustalar tarafından teneke ölçeği yahut kilo ile satın alınır. Satın alınan taşlar, hava ile temas edip sertleşmemesi için kullanılacağı vakte kadar tekrar toprağa gömülerek sertleşmesi engellenir. Oltu Taşı yapılacak tespih, takı yahut benzeri eser çeşitlerinin büyüklük ve biçimlerine nazaran usta tarafından taşın içindeki yabancı unsurlar ve çatlaklar da göz önünde tutularak büyük bir ustalıkla seçilir. Seçilen Oltu Taşı keserle ağaç kütük üzerinde, yaklaşık olarak küçük kare prizma ve dikdörtgen prizma halinde kırılır. Kırma süreci ustalık gerektiren kıymetli bir adım olup kırmalarda fazla fire verilmemesine dikkat edilir. Süreç için kırılan Oltu Taşı daha sonra özel olarak yapılan çelik bıçakla, taşın keskin köşeleri yontularak işlenebilecek duruma getirilir. Kırılan taşlar imal sırası gelene kadar yeniden çatlamaması ve hava ile temas etmemesi için bir torba içerisinde nemli olarak toprağa gömülür. Gerektikçe buradan alınan taşlar suda saklanarak teker teker yumuşak haliyle işlenir. Oltu Taşı’nın kullanıma sunulmadan evvelki son kademesi, cilalama (parlatma) evresidir.
