Unutkanlığın psikolojik sebepleri ve çözüm yolları! Uzmanlar ve bilim bakın ne diyor
Unutkanlık, ekseriyetle yaşlanmanın ya da ağır bir ömür temposunun bir sonucu olarak görüldü. Fakat, bu yaygın sorun yalnızca fizikî nedenlerden kaynaklanmadığı bildirildi.
Peki, ruhsal faktörler beynimizde nasıl bir tesir yaratır ve unutkanlığın önüne geçmek için neler yapmalıyız? İşte tüm ayrıntılar…
STRES VE UNUTKANLIK: BEYİN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Stres, unutkanlığın en yaygın ruhsal sebeplerinden biridir. Kronik gerilim, beyin yapısında ve fonksiyonunda kalıcı değişikliklere yol açabilir.
Nörobilim uzmanı ve “Brain Rules” kitabının muharriri, Dr. John Medina, stresin beyin üzerindeki tesirlerini şu halde açıkladı:
“Stres, bilhassa hipokampus ismi verilen beynin hafıza merkezi üzerinde direkt tesirli olabilir. Hipokampus, anıları depolayan ve geri getiren bölge olarak, gerilim altında küçülebilir ve bu da unutkanlık problemlerine yol açabilir.”
Stres, kortizol isimli bir hormonun çok üretimine neden olur. Uzun periyodik yüksek kortizol düzeyleri, beyin hücrelerinin sıhhatini olumsuz etkileyebilir. Bu da, yeni bilgilerin öğrenilmesini engelleyebilir ve mevcut bilgilerin hatırlanmasını zorlaştırabilir.
2018 yılında yapılan bir araştırma, çok gerilimin beyindeki hudut hücrelerini zayıflattığını ve bu durumun hafıza kaybına yol açabileceğini göstedi.
ANKSİYETE VE DEPRESYON: BELLEĞİ ETKİLEYEN DERİN DUYGUSAL SORUNLAR
Anksiyete ve depresyon, unutkanlıkla ilişkilendirilen öteki ruhsal durumlar ortasında yer alır.
Stres ve ruhsal sıhhat üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan psikolog Dr. Kelly McGonigal, anksiyetenin beyin üzerindeki tesirlerini şu formda açıkladı:
“Anksiyete, zihinsel enerjiyi kaygı ve dert ile meşgul ederek beyin işlevlerini kısıtlar. Bu da günlük hayatta unutkanlık sorunlarına yol açabilir.”
Depresyon da unutkanlıkla direkt alakalı. Depresyon, beyin kimyasallarındaki dengesizliklere neden olarak, bilhassa öğrenme ve hafıza süreçlerini zorlaştırabilir.
2017’de yapılan bir araştırma, depresyon hastalarının hafıza meseleleri yaşama mümkünlüğünün daha yüksek olduğunu ve bu durumun beyin işlevlerinde uzun vadeli tesirler yaratabileceğini ortaya koydu.
Psikiyatrist ve depresyon üzerine yazan uzman Prof. Dr. Andrew Solomon, depresyonun beynin “yavaşlama” eğiliminde olduğunu vurguladı:
“Depresyon, beynin motivasyon ve dikkatle ilgili merkezlerini tesirler. Bu, hafızayı ve bilgi işlemeyi engelleyebilir.”
DUYGUSAL TRAVMALAR: BELLEK ÜZERİNDEKİ UZUN VADELİ ETKİLER
Psikolojik travmalar, unutkanlığın bir başka değerli nedeni. Bilhassa geçmişte yaşanan travmatik olaylar, kişinin hafızasında kalıcı izler bırakabilir.
Travma uzmanı ve “Trauma and Recovery” kitabının muharriri Dr. Judith Herman, travmanın beyin üzerinde nasıl bir tesir yarattığını şu formda açıkladı:
“Travma, beynin olağan işleyişini bozar ve belleği etkileyebilir. Kişi, travmatik bir olayı hatırlamaktan kaçınmaya çalışırken, öbür anıları da unutmaya başlayabilir.”
Travmalar, beynin bilhassa amigdala ve hipokampus üzere duygusal bellekle ilgili bölgelerinde değişikliklere yol açabilir. Bu durum, kişinin geçmişteki olumsuz tecrübelerden kaçınmaya yönelik bir savunma sistemi olarak fonksiyon görebilir. Lakin, vakitle bu düzenekler, kişinin günlük hayatındaki anıları da etkileyebilir.
UNUTKANLIK VE ZİHİNSEL SIHHAT BAĞI: TAHLİL YOLLARI VE ÖNERİLER
Unutkanlık, birden fazla vakit süreksiz bir durum üzere görünebilir, lakin ruhsal sebeplerle ilgili olduğunda, tedavi edilmesi gereken daha derin bir sorunun belirtisi olabilir.
Uzmanlar, unutkanlığın önüne geçmek ve zihinsel sıhhati korumak için birtakım kıymetli adımlar önerdi:
1. Gerilim İdaresi: Sistemli antrenman yapmak, meditasyon ve derin nefes alma teknikleri, gerilimin yönetilmesine yardımcı olabilir.
Dr. John Medina, “Beyninizi sakinleştirerek, gerilimin hafıza üzerindeki tesirini en aza indirebilirsiniz” dedi.
2. Duygusal Takviye: Anksiyete ve depresyon üzere meselelerle başa çıkmak için profesyonel yardım almak değerli. Terapiler ve takviye kümeleri, duygusal sıhhati güzelleştirebilir.
3. Sağlıklı Ömür Şekli: Yeterli bir uyku tertibi, istikrarlı beslenme ve zihinsel antrenmanlar, beyin sıhhatini dayanaklar ve unutkanlık riskini azaltır.
4. Beyin Antrenmanları: Hafıza oyunları, okuma, yazma ve öğrenme üzere aktiviteler, beyin işlevlerini güçlendirebilir.
UNUTKANLIK RUHSAL BİR BELİRTİ OLABİLİR
Unutkanlık, yalnızca yaşlanmanın yahut olağan bir hayat geriliminin bir sonucu olarak görülmemeli.
Psikolojik durumlar, beyin üzerinde önemli tesirler oluşturabilir ve unutkanlığın ruhsal kökenleri, uzun vadeli hafıza problemlerine yol açabilir.
Stres, depresyon, anksiyete ve travma üzere durumlar, hafızayı olumsuz istikamette etkileyebilir. Bu nedenle, unutkanlık şikayetleri yaşayan bireylerin, ruhsal sıhhatlerini gözden geçirmeleri ve gerekli tedaviye başvurmaları kıymetli.
