Alman sağının uzlaşısı, merkezdekileri yerinden edecek
Uzlaşma, etimolojik olarak, Latince “compromissum” sözüne dayanıyor. Latincedeki gündelik kullanımından çok tüzel bir tabir olarak karşımıza çıkan “compromissum”, “mahkemede oyunun kurallarını kabul etme”yi tabir ediyor. Yani davalının ve davacının hakimin kararına boyun eğeceklerine dair verdikleri kelam demek. Sonunda kim rakibine açıkça saldırırsa, başlangıçta verdiği kelamı yere düşürmüş sayılır. Siyasi bir kavram olarak ise uzlaşma “al gülüm ver gülüm” formülü ile açıklanabilecek “medeni bir eşitleme mekanizması” olarak algılanır. Bu demokrasiyle ilişkilendirildiğinde ise sanıldığının tersine “güçler ayrılığı”, “iktidarın devri” ya da “çoğulculuk” üzere demokrasinin temel ögelerinden biri olarak kabul görmez.
Almanya’da uzlaşma kavramının son 100 yıllık tarihi epey çalkantılıdır. Alman milliyetçileri 1945’e kadar bu kavrama “zayıflıkla eşanlamlı olduğu gerekçesiyle” karşı çıkmış ve Nietzsche’nin tabiriyle “sadece yarım doğaların uzlaşma arayışında olduğuna” inanmışlardır. Bu durum Federal Alman Cumhuriyeti’nde ise değişti. Beşerler Nazi rejiminin uzlaşmaz tabiatından azami ölçüde uzaklaşmak istiyordu.
CDU’nun 37. kurultayında Merz’e büyük destek
Willy Brandt’ın “Demokrasinin özü uzlaşmadır” cümlesi demokrasi teorisi açısından sorgulanabilir olsa da, Batı Almanya’nın merkeze gerçek eğilimini ve çok uçlara karşı isteksizliğini uygun bir halde söz ediyordu. O vakitler zamanlar “merkez”, siyasette manyetik ve tartışmalı bir yer haline geldi. CDU/CSU, SPD, Liberaller ve daha sonra Yeşiller de buraya yöneldi. Merkez, hem/hem de mantığına nazaran, kaybedenlerin de paralarının karşılığını aldığı uzlaşmaların yapıldığı yer hâline geldi.
Almanya’da tansiyon artıyor: Berlin’de on binler sokağa indi
Son 100 yıl içerisinde pek çok şey değişti: Almanya, Bundesrat ve federalizm tarafından kurumsal olarak güçlendirilmiş güçlü bir uzlaşma kültürüne sahip oldu. Alman uzlaşı sisteminin merkezinde, iç uzlaşı makineleri olarak fonksiyon gören halk partileri yer aldı. Ampel’in başarısızlığı, halk partileri sonrası devrin bir tezahürü oldu; evvelden büyük partilerde gerçekleşen müzakere süreçleri artık hükümete kaymış durumda.
Almanya’da mülteci krizi: CDU ve AfD ortasında tansiyon artıyor
Sağ popülizm vakitlerinde, “sağlam uzlaşı demokrasisi” kırılgan hale geliyor. “Her şeye varım” diyenler uzlaşmayı değil, zaferi ve boyun eğmeyi hedefliyor. Merz’in içerisinde çokça “ya/ya da” barındıran açıklamasıyla birlikte, uzlaşmayı küçümseme Alman siyasetine geri dönüyor üzere görünüyor. Ve bu tıp uzlaşılar yalnızca Almanya’da değil bütün “demokrasilerde” “her şeye varım” deyemeyen idealistleri oyunun dışına itiyor.
Almanya’da yumruklar sıkıldı: Alice Weidel hem nalına hem mıhına vurdu
