Yaşınızı biyolojik olarak gençleştirmek mümkün mü? Uzmanlar açıklıyor
İnsan bedeni vakitle değişir ve yaşlanır, lakin birtakım beşerler kronolojik yaşlarına nazaran daha genç bir biyolojik yaşa sahip olabileceği bildirildi. Kendi yaşınızla biyolojik yaşınız ortasındaki fark, genetik faktörler ve ömür şekli seçimleriyle direkt alakalı olduğunun altı çizildi. Biyolojik yaş, bedenin fonksiyonel sıhhatini ve yaşlanma süreçlerini yansıtan bir ölçüm olduğu söz edildi.
BİYOLOJİK YAŞ NEDİR?
Biyolojik yaş, bir kişinin genetik yapısına, hayat usulüne, çevresel faktörlere ve sıhhat durumuna bağlı olarak değişen, kronolojik yaşından farklı bir ölçüm. Kronolojik yaş, doğum tarihine nazaran hesaplanan gerçek yaşken, biyolojik yaş, bedenin içsel sıhhat durumunu gösteren bir gösterge.
Örneğin, bir kişi 40 yaşında olabilir, lakin biyolojik yaşı 35 yahut 50 olabilir. Biyolojik yaş, ekseriyetle bedenin yaşlanma suratını ve hücresel sıhhatini yansıtarak, yaşlanma sürecinin ne kadar ilerlediğini gösterir.
BİYOLOJİK YAŞ NEDEN KRONOLOJİK YAŞLA FARKLILIK GÖSTERİR?
Kronolojik yaş, yalnızca bir sayı. Lakin, biyolojik yaş, çevresel tesirler, genetik faktörler ve ömür stili seçimleriyle şekillenir.
Harvard Üniversitesi’nde yaşlanma üzerine çalışan biyolog Prof. Dr. David Sinclair,biyolojik yaşın “genetik ve çevresel faktörlerin birleşimi” olduğunu vurguladı.
Sinclair, “Biyolojik yaş, yalnızca yaşlanmanın bir yansıması değil, bedenin nasıl işlediğiyle de ilgilidir. Genetik faktörler, hücrelerin onarılma suratını, metabolizmayı ve bağışıklık sisteminin işlevlerini etkiler” dedi.
YAŞAM TARZI SEÇİMLERİ VE BİYOLOJİK YAŞ
Biyolojik yaşın en değerli belirleyicilerinden biri hayat üslubu. Sigara içmek, makus beslenme alışkanlıkları, çok alkol tüketimi ve hareketsiz bir ömür üslubu biyolojik yaşın hızlanmasına neden olabilir. Bunun aksine, sağlıklı beslenme, sistemli idman yapmak, kâfi uyku almak ve gerilim idaresi yapmak biyolojik yaşın gerilemesine yardımcı olabilir.
Yaşlanma üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan İngiliz biyolog, Dr. James Goodwin, “Düzenli antrenman yapmak, kalp sıhhatini düzgünleştirir, kemik yoğunluğunu artırır, kas kütlesini korur ve beynin sağlıklı fonksiyonunu sürdürmesine yardımcı olur. Bu, biyolojik yaşın daha genç kalmasını sağlar” diye açıklama yaptı.
Egzersiz, tıpkı vakitte hücresel seviyedeki hasarı onararak yaşlanma sürecini yavaşlatabilir.
BİYOLOJİK YAŞINIZI DÜŞÜRMEK İÇİN YAPMANIZ GEREKENLER
1. Sağlıklı Beslenme:
Biyolojik yaşınızı azaltmak için sağlıklı beslenmek çok değerlidir. Yüksek antioksidan içeren meyve ve sebzeler, omega-3 yağ asitleri, kâfi protein alımı ve lif açısından güçlü besinler, hücrelerin yenilenmesini takviyeler.
Harvard Tıp Fakültesi’nde beslenme üzerine çalışan profesör Dr. Walter Willett, “Sağlıklı ve istikrarlı bir diyet, yaşlanma sürecini yavaşlatabilir ve biyolojik yaşın genç kalmasına yardımcı olabilir” dedi.
2. Sistemli İdman:
Egzersiz, biyolojik yaşın düşürülmesinde en tesirli sistemlerden biridir. Aerobik idmanlar, güç idmanları ve esneklik çalışmaları, kardiyovasküler sıhhati güzelleştirir, kas kütlesini artırır ve metabolizmayı hızlandırır.
Sağlık müellifi ve doktor Dr. Michael Mosley, “Egzersiz yapmak, yalnızca fizikî sıhhati güzelleştirmekle kalmaz, tıpkı vakitte beyin sıhhatini da dayanaklar. Bu da biyolojik yaşın genç kalmasını sağlar” dedi.
3. Kâfi Uyku:
Yeterli uyku almak, bedenin kendini onarması ve yenilemesi için kritik bir kıymete sahiptir. Uyku eksikliği, bağışıklık sistemini zayıflatır, hücresel tamir süreçlerini mahzurlar ve biyolojik yaşın hızlanmasına neden olabilir.
Uyku uzmanı ve “Why We Sleep” kitabının muharriri Dr. Matthew Walker, “Uyku, yaşlanma sürecini yavaşlatmak için kritik bir faktördür. Kâfi uyku, biyolojik yaşın korunmasına yardımcı olur” dedi.
4. Gerilim İdaresi:
Aşırı gerilim, bedenin yaşlanmasını hızlandırabilir. Kronik gerilim, bedenin inflamasyon düzeylerini artırır, bağışıklık sistemini zayıflatır ve hücreleri yaşlandırır. Yoga, meditasyon, derin nefes antrenmanları ve rahatlama teknikleri, gerilimle başa çıkmak için tesirli usuller.
5. Sigara ve Alkol Kullanımından Kaçınma:
Sigara içmek ve çok alkol tüketimi, cilt yaşlanmasının hızlanmasına, hücre hasarına ve organların işlevlerinin bozulmasına yol açar. Sigara içmek, ciltte kırışıklıkların artmasına neden olur ve kanser üzere önemli hastalıkların riskini artırır.
İç hastalıkları uzmanı Dr. Sarah Hallberg, “Sigara içmek, biyolojik yaşın hızlanmasına yol açar. Bunu engellemek, biyolojik yaşın genç kalmasını sağlar” ikazında bulundu.
BİYOLOJİK YAŞ VE GENETİK FAKTÖRLER
Genetik faktörler, biyolojik yaşın belirlenmesinde büyük rol oynar. Birçok insanın biyolojik yaşını etkileyen faktörler, genetik miraslarından gelir. Lakin, hayat şekli ve çevresel etmenler, genetik yatkınlıkların tesirini değiştirebilir.
Biyogerontoloji uzmanı Prof. Dr. Nir Barzilai, “Genetik faktörler, biyolojik yaşın belirleyicisi olabilir, fakat hayat biçimi bu faktörleri dönüştürebilir. Sağlıklı ömür alışkanlıkları, genetik potansiyelinizi gerçeğe dönüştürme gücüne sahiptir” dedi.