Diyarbakır’daki ihmalli yangının sorumlularına istenen ceza belli oldu
Diyarbakır’da tıpkı aileden 4 kişinin öldüğü yangına ait 3’ü tutuklu 18 zanlı hakkında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” hatasından 22 yıl 6’şar aya kadar mahpus cezası istemiyle iddianame hazırlandı.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca ortalarında tutuklu şüpheliler binanın müteahhidi M.A, yapı kontrol firması sahibi B.C. ve şantiye şefi M.S.A. ile 1’i hakkında yakalama kararı bulunan tutuksuz 15 kuşkulu için hazırlanan iddianame 2. Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi. İddianamede, merkez Kayapınar ilçesi Fırat Mahallesi 566. Sokak’taki 13 katlı apartmanda 5 Haziran’da saat 18.10 sıralarında çıkan yangının ihbar edilmesiyle olay yerine polis ve itfaiye takımlarının yönlendirildiği, güvenlik tedbirleri alınarak alevlerin söndürülmeye çalışıldığı ve Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca olaya ait çabucak soruşturma başlatıldığı kaydedildi. Anne Bircan Çavdar (36) ile çocukları Yunus Emre (12), Elif (10) ve Zeynep’in (4) apartman boşluğu ve yangın merdiveni kapısının önünde olay yerinde vefat ettikleri belirtilen iddianamede, otopsi ve muayene sonucunda mevtin karbonmonoksit zehirlenmesine bağlı olduğunun belirlendiği tabir edildi.
İddianamede, yangında zehirlenerek yahut bedenlerin çeşitli yerlerinden hayati değer arz etmeyecek biçimde yaralanan 16 kişinin şikayetçi ve davacı oldukları kaydedildi. İddianamede, kanıt desteği ve birinci ön rapor doğrultusunda hazırlanan uzman raporuna ait şu sözler yer aldı:
“Yangının elektrik tesisatındaki mevzuata terslikler ve yetersizlikler nedeniyle başladığı, yangın güvenliği tedbirlerinin alınmadığı belirlenmiştir. Elektrik kablolarının mevzuata uygun olmayan halde üst üste istiflendiği, şaft kapaklarının plastik gereçten yapılması ve yangına güçlü olmaması nedeniyle yangının süratle yayıldığı tespit edilmiştir. Ayrıyeten elektrik ana dağıtım panosunda kaçak akım müdafaa rölesinin bulunmaması, topraklama eksiklikleri ve sigorta sistemindeki uygunsuzluklar yangının büyümesine yer hazırlamıştır.”
Diyarbakır Bölge Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlüğünce olay yeri inceleme grupları tarafından alınan numunelerde inceleme yapıldığı ve rapor hazırlandığı belirtilen iddianamede, bir kundaklama yahut yangın çıkarma durumunun dış etkene bağlı olarak birileri tarafından yapılmadığının anlaşıldığı vurgulandı.
İddianamede, ortalarında iki elektrik elektronik mühendisi, inşaat mühendisi, makine mühendisi ve elektrik teknisyeninin bulunduğu 5 kişilik uzman heyeti tarafından binada yapılan incelemelerin akabinde hazırlanan rapor da yer aldı.
Bilirkişi raporunda, “Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği”ne ait bilgiler verilerek, yapıdaki muhalif uygulamalara dikkat çekildi. Raporda, binada içme suyu ve yangın için tıpkı deponun kullanıldığının tespit edildiği kaydedilerek, “Mevcut kullanılan depo E blok altında planlanmıştır. Depo betonarme olarak planlandığı ve içerisi su dolu olduğu için kapasitesi ölçülememiştir. Yangın ve içme suyu için bir pompa ve hidrofor görülmüştür. Binada yangın dedektörü ve yangın alarm sistemi görülmemiştir” denildi.
Raporun sonuç ve kanaat kısmında, şu sözler yer aldı:
“Elektrik tesisatındaki olası kısa devre nedeniyle kablolarda oluşan sıcaklığın şaft kanalında (binanın elektrik tesisatlarının geçtiği dikey boşluk) bulunan kolon kablolarının üst üste ve istiflenmiş halde birbirine yakın olması nedeniyle öbür kablolara yayılması, bina elektrik tesisatı muhafaza ve topraklama elemanlarının yetersiz kalması yahut olmaması nedeniyle oluşan sıcaklık şaft kanalında bulunan kabloların yanmasına neden olmuştur. Şaft kanalı genel yapısının ve şaft kapaklarının mevzuata muhalif halde imal edilmiş olması, şaft kanalı içerisinde olağanda olmaması gereken gereçler nedeniyle yangının yayılarak ve alevli bir formda ilerleyip çatıya kadar ulaştığı değerlendirilmiştir. Binanın genel olarak onaylı projeye uygun formda tatbik edilmemiş olması, projeye karşıt imalatların yapılmış olması, bu imalatların yangın yönetmeliğine muhalif olması nedeniyle yangının mevzuatta belirtilen konulara alışılmamış formda imalatlardan kaynaklandığı görüş ve kanaatine varılmıştır.”
İTFAİYENİN ÖN RAPORU
İddianamede yer alan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığınca hazırlanan ön raporda ise şu tespitlere yer aldı:
“Binada rastgele bir yangın kompartımanı (Bina içerisinde, üstü ve altı da dahil olmak üzere her yanı en az 60 dakika yangına karşı güçlü yapı elemanlarıyla duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış (hacim) kısım bulunmamaktadır. Şaft kapaklarının yangına sağlam olmayan PVC gereçten yapıldığı, kapakların ısı ve duman sızdırdığı, çatının taşıyıcı sisteminin yanmaz materyal olmadığı ve ahşap olduğu, kaplama materyalinin mimari projede kiremit, mevcutta ise trapez sac olduğu görülmüştür. Yangın güvenlik holünün taban alanının 2,5, kaçış tarafındaki boyutunun ise 1,34 metrekare olduğu, yangın güvenlik hollerinin eşyalarla dolu olduğu görülmüştür. Yangın merdiven kapısının ilgili standartlara uygun olmadığı, duman sızdırdığı ve kendinden kapanır olmadığı görülmüştür. Bütün yapılarda aksi belirtilmedikçe en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekirken bu binada 1 çıkış mevcuttur. Binada 2 merdivenin sokağa müstakil çıkışının olmadığı, yangın merdiveni kapısının merdivenin 3’te 1’inden fazlasını daralttığı görülmüştür. Servis merdiveninin baş kurtarma aralığının 206 santimetre olduğu belirlenmiştir. Yangın merdiveninde basamak yüksekliklerinin sistemsiz olduğu ve basamak genişliğinin 250 milimetreden az olduğu görülmüştür. Kaçış merdiveni güvenlik holünde elektrik tesisatı ve şaft kapakları görülmektedir. Yangın merdiveninde havalandırma ve basınçlandırma olmadığı görülmüştür.”
Yangın merdiveninin bodrum kata inmediğinin belirlendiği tabir edilen raporda, servis merdiveni önünde ise güvenlik holü bulunmadığı, bodrum kattaki kapıların hiçbirinin yangın kapısı olmadığının belirlendiği kaydedildi.
Binadaki kaçış yolu kapısının genişliğinin en az 69,7 santimetre, yüksekliğinin ise 195 santimetre olduğunun görüldüğü aktarılan raporda, şu tabirler yer aldı:
“Yapı yüksekliği 30,50 metreden fazla ve 50 metreden az olan konutlarda, birbirlerine alternatif, her ikisi de korunumlu ve en az birinde yangın güvenlik holü düzenlenmiş ve basınçlandırma uygulanmış 2 kaçış merdiveni yapılması mecburidir. Binada 2 merdivenin korunumlu olmadığı ve merdivenlerin sokağa müstakil çıkışının bulunmadığı görülmektedir. Binadaki kabloların yangına sağlam olmadığı ve tıpkı vakitte çelik boru içerisinden geçirilmediği belirlendi. Asansörlerin yangın uyarısı aldığında kat ve koridor davetlerini kabul etmemesi gerekir. Binada bu asansör sistemlerinin olmadığı görülmektedir. Elektrik şaftında tüm katlarda açıklıkların yangın durdurucu harç, yastık, panel üzere bir gereçle kapatılmadığı görülmektedir. Binada rastgele bir acil durum aydınlatması, yönlendirmesi, algılama ve ikaz sistemi bulunmamaktadır. Binada yangın dolaplarının aktif olmadığı ve yönetmelikte belirtilen standartlara uygun olmadığı, tıpkı vakitte “itfaiye su alma” ve “su verme ağzının” bulunmadığı görülmektedir. Kazan dairesinin kapısının genel kullanılan merdivenlere direkt açıldığı görülmektedir.”
İddianamede yer verilen Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin (TMMOB) hazırladığı raporun sonuç kısmında da yangının elektrik tesisatından ve buna olabilecek bir dış müdahaleden yahut kablo bacasına dış müdahaleden kaynaklı olup olmadığının tespit edilemediği belirtildi.
İddianamede, şüphelilerin öngörülebilir bir neticeyi (ölüm ve yaralanma ile sonuçlanan bir yangın) engellemek için mesleklerinin ve kanunların kendilerine yüklediği dikkat ve itina yükümlülüğünü ağır biçimde ihlal ettiklerine dikkat çekildi.
Yangının çıkış nedeninin uzman raporlarına nazaran elektrik tesisatındaki kısa devre arızası olarak tespit edildiği anlatılan iddianamede, şu değerlendirmeler paylaşıldı:
“Yapısal eksiklikler, elektriksel ve mimari olarak inşaatta yapılan kusurlar yangının denetim edilemez hale gelmesine ve felakete dönüşmesine neden olmuştur. Şüphelilerin elektrikten kaynaklı yangın sonrasında bunu denetim edecek sistemleri binada kullanmayışı, yangının denetim edilme basamağına kadar olan vakit diliminde yangına müdahale sistemlerinin bakımsızlığı, yangından kaçmaya dair kısımların yönetmeliklere ters düzenlenmesi ve açıkça hayati nitelikte birçok konuda tersliğin kelam konusu olması üzere fiiller, kolay bir taksirin ötesinde, sonucun gerçekleşebileceğini öngörmelerine karşın “bir şey olmaz” niyetiyle hareket ettiklerini gösteren “bilinçli taksir” kapsamında değerlendirilmelidir.”
İddianamede, soruşturma sonucunda toplanan kanıtlar, olay yeri inceleme raporları ve bilimsel uzman mütalaaları, yangının, yapının projelendirilmesi, inşa edilmesi ve denetlenmesi süreçlerinde yönetmeliklere ters materyal kullanımı ile yangın güvenliği önlemlerinin eksik yahut yetersiz bırakılması sonucunda meydana geldiğini gösterdiği söz edildi.
İddianamenin sonuç kısmında şunlar yer aldı:
“Binanın şaft boşluklarında ve başka taşıyıcı olmayan kısımlarında, yürürlükteki “Yangından Korunma Yönetmeliği” kararlarına muhalif olarak, yangına dayanımı düşük, kolay alev alabilen ve yangın anında zehirli duman yayan gereçlerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıyeten yangın söndürme sistemlerinin, duman tahliye sistemlerinin ve acil çıkış güzergahlarının standartlara uygun olmadığı yahut fonksiyonsuz olduğu belirlenmiştir. İlgili yapıda yangın önlemeyle bir arada yangın çıkması sonrası müdahale sistemlerinde bakımsızlık ve donanım yetersizliği tespit edilmiştir. Bu da facianın tekil bir kusurdan fazla, farklı kademelerdeki bir dizi ihmal ve kusurun bir ortaya gelmesiyle ortaya çıktığını göstermektedir. Neticeyi öngördüğü halde, yalnızca bahtına yahut öbür etkenlere nazaran hareket eden şüphelilerin aksiyonları noktasında şuurlu formda dikkat ve ihtimam yükümlülüklerini ihlal ettikleri anlaşılmıştır. Bu aksiyonların yangının çıkışı ve yayılması sonucunda meydana gelen vefatlar ve yaralanmalar açısından “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasında neden olma” halini oluşturduğu anlaşılmıştır. Şüphelilerin yargılamalarının yapılarak aksiyonlarına uyan sevk hususları mucibince cezalandırılmaları kamu ismine sav ve talep olunur.”
İddianamede, 5 kuşkulu hakkında ise kovuşturmaya yer olmadığına dair ek karar verildi.
İSTENİLEN CEZA
İddianamede, tutuklu şüpheliler binanın müteahhidi M.A, yapı kontrol firması sahibi B.C. ve şantiye şefi M.S.A. ile hakkında yakalama kararı bulunan yapı kontrol firması sahibi S.Y. ile tutuksuz şüpheliler şantiye şefi F.K, elektrik denetçisi mühendisleri H.T, G.Ç.Ç. ve K.Ç. elektrik kontrolörleri S.A, İ.B, S.D. ve Ş.Y. proje uygulama denetçileri R.Ç.A. ve Ö.T. denetim elemanları H.G, B.Ş. ve N.Ç. site yöneticisi A.K. hakkında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” kabahatinden 22 yıl 6’şar aya kadar mahpus cezası isteniyor.
