Yıllık izni olanlar dikkat! İzniniz yanabilir: Çoğu çalışan bu kuralı bilmiyor!

Anayasa ve İş Kanunu kapsamında teminat altına alınan yıllık fiyatlı müsaade hakkı, çalışanların en temel haklarından biridir.

Ancak birçok yurttaş bu hakkın kullanılmaması durumunda ne olacağı konusunda gereğince bilgi sahibi değil. Belli şartlar altında yıllık müsaade karşılığı fiyat alınabiliyor.

İZİN FİYATI NE VAKİT ÖDENİR?

Yıllık müsaade, çalışanların dinlenme hakkını garanti altına alan yasal bir uygulamadır. Bu hakkın mali karşılığı, iş mukavelesi devam ederken talep edilemez. Zira yasa, yıllık müsaadenin fiyat karşılığı değil, fiilen kullanılarak değerlendirilmesini öngörür. Fakat çalışan işten çıkarıldığında ya da istifa ettiğinde, kullanılmayan müsaade müddetlerinin karşılığı olan fiyatın ödenmesi yasal zorunluluktur. Bu ödeme çalışanın çalıştığı müddet boyunca biriken lakin kullanmadığı yıllık müsaadeler için geçerlidir.

İŞVEREN MÜSAADENİN KULLANILDIĞINI BELGELEMEK ZORUNDA

Bazı patronlar, gerçekte müsaade kullandırmadıkları halde evrak üzerinde bu türlü bir durum yaratabiliyor. Lakin mevzuata nazaran, yıllık müsaadenin nitekim kullandırıldığını ispatlama yükümlülüğü patrona ilişkin. Müsaade defteri, onaylı formlar ya da muadil dokümanlar kullanılmak zorunda. Çalışana zorla imzalatılan evraklar ise geçerli kabul edilmiyor.

KULLANILMAYAN MÜSAADE 5 YIL İÇİNDE TALEP EDİLMELİ

İşten ayrıldıktan sonra kullanılmayan müsaade fiyatlarını talep etmek isteyen yurttaşların bu talebi en geç 5 yıl içinde yapmaları gerekiyor. Aksi halde zamanaşımı devreye giriyor ve ödeme hakkı ortadan kalkıyor. Bu müddet dolmadan yasal yollara başvurulması kaide.

ZORLA MÜSAADE GÖSTERİLEN PERSONELLER NE YAPABİLİR?

Fiilen çalışmasına karşın evrak üzerinde müsaadeli gösterilen çalışanlar, bunu ispatlamak için e-posta kayıtları, giriş-çıkış saatleri ya da şahit beyanlarını kullanabilir. Bu çeşit kanıtlar mahkemeye sunulduğunda, hak kaybının önüne geçilebiliyor.

İZİN FİYATI HANGİ KRİTERLERLE HESAPLANIR?

İşten ayrılan bir çalışanın kullanılmayan müsaade fiyatı, son brüt maaşı temel alınarak hesaplanıyor. Bu meblağdan toplumsal güvenlik primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisi kesiliyor. Ödemenin taban fiyatın 7,5 katını aşması halinde, yalnızca aşan kısım gelir vergisine tabi tutuluyor.

YILLIK MÜSAADE MÜHLETLERİ VE KURALLAR NELER?

Yıllık müsaade müddeti, çalışanın işyerindeki kıdemine nazaran belirleniyor:

1 ila 5 yıl ortasında çalışanlara en az 14 gün,
5 ila 15 yıl ortasında çalışanlara en az 20 gün,
15 yıl ve üzeri çalışanlara en az 26 gün müsaade verilmesi gerekiyor.
Ayrıca 18 yaş altı ve 50 yaş üstü personeller için de en az 20 gün müsaade mecburiliği bulunuyor. Müsaadeler kural olarak bölünemiyor. Fakat emekçi ile patronun muahedesi durumunda, en az 10 gün kesintisiz olmak kuralıyla kalan günler bölünebiliyor. Fiyatsız müsaadeler ise yıllık müsaadeden sayılmıyor.