Marketin “zinciri” emekçiyi sömürüyor: Bir sandalye vermek bu kadar mı zor?
Zincir market çalışanlarının, ağır çalışma şartlarına ait manzaralar toplumsal medyada süratle yayılıyor. Oturmaları yasak olduğu için yorgunluktan yere yığılan, eser taşırken güç durumlarla karşılaşan market çalışanları toplumsal medyanın gündeminde. Sayıları yüz binleri geçen zincir marketlerde düşük fiyatlarla, uzun çalışma saatlerinde misyon yapan market çalışanları, yaşadıkları zorlukları anlattı.
Bu marketlerden birinde 2 yıla yakın müddettir çalışan 24 yaşındaki S.A, grafik tasarımı mezunu olduğunu, lakin alanında iş bulamadığı için markette işe girdiğini söyledi.
S.A, “İnsanı aslında ayakta durmak yoruyor. Saatlerce ayakta duruyoruz. Bir sandalye vermek bu kadar mı sıkıntı? ‘Oturmaya ne gerek var?’ diyorlar. Haftanın 3-4 günü sevkiyat geliyor. Eserlerin hepsini tek tek yerleştirmek zorunda kalıyoruz. Yeri geliyor oturup dinlenme, yemek yeme imkanımız bile olmuyor. İnsan gücünün üstünde bir güç istiyorlar bizden. Yeri geliyor, artık müşterilerimiz bize yardım ediyor” dedi.
“ÜRÜNLER SATILMADIĞI VAKİT BİZE KOVULMA KORKUSUNU VERİYORLAR”
“Dinlendiğimiz vakit artık benim bacaklarım uyuşmuş bir biçimde oluyor. Artık tükeniyoruz. Bazen can dayanmıyor” diyen S.A, günün sonunda çok mutsuz hissetiğini lisana getirdi. S.A, şöyle konuştu:
“Ürünler satılmadığı vakit bize kovulma korkusunu veriyorlar. Bunu her gün her gün yaşadığınızı düşünün. Toplumsal ömrüm kalmadı. Bütün vaktim markette geçiyor. Bitik bir halde marketten çıkıyoruz. Yeri geliyor, eserler hakkında müşteriler ile konuşmamız bile müdürler tarafından sorun ediliyor. Günün sonunda işten çıkmayı düşünüyorum fakat diğer bir iş olmadığı aklıma geldiği için elimden bir şey gelmiyor. Artık tükenmişlik sendromunu son vakitlerde çok yaşıyorum. Daha 24 yaşındayım, bacaklarımda varisler çıkmış durumda.”
“EMEK SÖMÜRÜSÜNDE MARKET ZİNCİRLERİ BİRİNCİ SIRADA”
Mağaza ve Market Emekçileri Sendikası’ndan Saliha Bahadırlı’ya nazaran ise zincir market çalışanların yaşadıkları sıkıntılar yeni değil. Sendikanın kuruluş maksadının, market çalışanların yaşadıkları sıkıntıları daha görünür hale getirip tahlil teklifleri yaratmak olduğunu hatırlatan Bahadırlı, emek sömürüsünde market zincirlerinin birinci sırada yer aldığını söyledi.
“MARKET EMEKÇİLERİ 1 SAAT YERİNE 45 DAKİKA MOLAYA ZORLANIYOR”
Bahadırlı, market çalışanlarının ağır gereçleri tek başına taşıdığını, kasayla ilgilendiğini, reyonları düzenlediğini, daima eser etiketi değiştirdiklerini belirtti.
Zincir market çalışanlarının “robot gibi” çalışmaya mecbur bırakıldığını söz eden Bahadırlı, çalışanların yalnızca yöneticileri tarafından değil, kimi vakit da müşteriler tarafından zorbalandığını kaydetti.
İşçilerin bir saatlik mola haklarını kullanmada da meseleler yaşadığını belirten Bahadırlı, kâfi sayıda eleman bulunmaması nedeniyle emekçilerin 1 saat yerine, 45 dakika molaya zorlandığını söyledi. Bahadırlı, “İnsanları bu türlü bir kısır döngüye hapsettiler. Bu bu türlü bir girdap halinde dönüyor, dönüyor ve bütün genç insanları, bütün çalışanları bu türlü içine çekip alıyor” dedi.
“BU İŞÇİLERİN SIKINTISINA KİM DERMAN OLACAK?”
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın zincir market çalışanlarının yaşadığı sıkıntıların tahliline ait geçtiğimiz yıllarda bir rapor hazırlandığını hatırlatan Bahadırlı, o raporda yer alan meselelerin halihazırda devam ettiğini söyledi.
Raporda yer alan tahlil tekliflerinin hayata geçirilmesinde yetersiz kalındığını tabir eden Bahadırlı, “Bakanlığa buradan söylemek istediğimiz, marketlerin daha sıkı denetlenmesi ve caydırıcı cezalar uygulanması. Yani bu üç büyük zincir, haydi beş olsun, kaç olursa olsun, bunlardan elde edilen kar, sermaye alışılmış ki ülke için değerli. Onların sahiplerinin canını sıkmak istemiyorlar lakin altta kalan, bugün 40 binin üzerinde, yalnızca bir tane zincir markette çalışan var. Ve her gün bu market yeni bir şube açıyor. Milyonlarca insan burada çalışıyor, emek veriyor. Bu işçilerin kaygısına kim derman olacak?” diye konuştu.
