AB Dışişleri Bakanlarının gündemi Orta Doğu ve Ukrayna
AB üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, Ukrayna, Gazze ve İran’a ait sıcak gündem hususlarıyla Danimarka’nın başşehri Kopenhag’da düzenlenen gayriresmi toplantıda bir araya geldi.
Danimarka’nın Avrupa Birliği (AB) Devir Başkanlığı’nda başşehir Kopenhag’da gerçekleştirilen Gymnich formatındaki AB Dışişleri Bakanları Gayriresmi Toplantısı, AB üyesi ülkelerin dışişleri bakanlarının iştirakiyle başladı. Dün AB savunma bakanlarının bir ortaya geldiği toplantılarla başlayan iki günlük program çerçevesinde bugün AB dışişleri bakanları, birliğin en üst seviye diplomatı AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas başkanlığında “Ukrayna’ya yönelik Rus saldırganlığı”, “Rus varlıklarına ait istişare” ve “Orta Doğu’daki durum” başlıklı üç farklı oturum gerçekleştirecek.
“RUSYA TAZMİNAT ÖDEMEDİĞİ SÜRECE DONDURULMUŞ VARLIKLARIN İADE EDİLMESİNİ DÜŞÜNMEK MÜMKÜN DEĞİL”
Toplantı öncesinde basına konuşan AB Dış Siyaset Şefi Kaja Kallas, gündemlerinde birçok bahis yer aldığını, ama bugünkü toplantının gayriresmi olması nedeniyle rastgele bir karar kabul edilmeyeceğini tabir etti. Öncelikle Rusya ve Ukrayna’daki savaşı ele alacaklarını tabir eden Kallas, “Görüyoruz ki Rusya barış istemiyor. Bu çerçevede Zelenskiy ve Rusya’yı masaya oturtmak için çok sayıda diplomatik efor kelam konusu. Bununla ilişkili olarak daima bir biçimde gündeme gelen dondurulmuş varlıklar sorununa derinlemesine eğileceğiz. Bunun artıları ve eksileri var ve bu hususta birtakım hassasiyetler kelam konusu. Lakin argümanlarla desteklenen bir tartışma yürütmemiz gerekiyor. Riskler nelerdir bakılması gerekiyor. Zira bir çıkış stratejimiz olmalı. Ateşkes yahut bir barış muahedesi olsa dahi, Rusya tazminat ödemediği sürece bu varlıkların onlara iade edildiğini düşünmek mümkün değil” dedi.
“GAZZE’DEKİ İNSANİ DURUM GÖRÜŞÜLECEK”
Orta Doğu’ya ait bir görüşme da yapılacağını tabir eden Kallas, “Elbette, Gazze’deki insani durum görüşülecek ve AB olarak daha fazla ne yapabiliriz buna bakacağız. Kimi teklifler sunduk, lakin maalesef bunları ilerletemedik. Durum fazla güzelleşmedi, hala epeyce problemli. Gazze’den gelen haberler de yeni savaş alanları, çatışma bölgeleri ya da oradan gelen fikirler kelam konusu olduğunda pek iç açıcı değil” diye konuştu.
Kallas, “Ve elbette, İran konusunda, bildiğiniz üzere yaptırımların tekrar devreye alınması süreci başlatıldı. Bu yüzden artık hakikaten diplomatik uğraşları kullanmak için 30 günümüz var” sözlerini kullandı.
“İSRAİL’E YAPTIRIMLAR KONUSUNDA OPTİMİST DEĞİLİM”
Gazetecilerden AB’nin İsrail’e yaptırım uygulaması konusunda bir mutabakat ihtimaline ait bir soru alan Kallas, “Pek optimist değilim zira (İsrail’in) Horizon Europe programına iştirakin askıya alınmasına ait olarak önerdiğimiz seçenek, epeyce yumuşak bir seçenek olmasına karşın bu konuda bile nitelikli çoğunluğa sahip değiliz. Elbette bunu tartışacağız. Takviye vermeyen ülkelerin de sürece katılması için pek çok teklif getirildi fakat ben çok optimist değilim. Öbür yandan, bugün mutlaka bir karar alınması kelam konusu değil” halinde konuştu.
“GAZZE VE FİLİSTİN KONUSUNDA ARTIK DEKLARASYON DEĞİL EYLEM ZAMANI”
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, toplantı öncesindeki açıklamasında, Avrupa Birliği’nin Gazze ve Filistin konusunda çok geç kaldığını ve çok az şey yaptığını tabir etti. Albares, “Aslında hiçbir şey başaramadı ve hiçbir şey yapmadı. Artık deklarasyon vakti geçti, ilerlememiz gerekiyor. Bu yüzden yüksek temsilciye bir mektup göndererek tüm üye ülkelerin esasen bildiği kapsamlı bir hareket planı sundum. Bu plan, birkaç önlem içeriyor. Birincisi, AB’den İsrail’e silah satışına ambargo uygulanması. İkincisi, Orta Doğu’ya barış ve istikrar getirecek tek tahlil olan iki devletli tahlili baltalamak isteyen herkesin yaptırım listesine dahil edilmesi. Üçüncüsü, İsrail’in Filistin Yönetimi’ne giden vergileri alıkoymasından dolayı büyük zorluklar yaşayan Filistin Yönetimi’ne güçlü ve ağır mali takviye sağlanması. Ve dördüncüsü, Milletlerarası Adalet Divanı’nın tüm kararlarını ve tavsiyelerini uygulayarak bunlara uymak. Örneğin, yasa dışı yerleşimler ile tüm ticareti durdurmak. Ayrıyeten, AB ile İsrail ortasındaki Paydaşlık Anlaşması’nın ikinci hususu çerçevesinde bu mutabakatın askıya alınmasını teklif ediyoruz” dedi.
“GAZZE’DE BEBEKLER ÖLÜRKEN, İŞLER OLAĞAN HALDE DEVAM EDEMEZ”
Albares, “Böylesine inanılmaz ve müthiş bir insani durumun yaşandığı Gazze’de binlerce Filistinli, İsrail tarafından oluşturulan açlık ve kıtlık yüzünden mevtle karşı karşıya gelirken, burada çocuklar ve bebeklerden bahsediyoruz, işler olağan halde devam edemez. Bu kabul edilemez” diye konuştu.
Albares, “Artık kelam söyleme değil hareket vakti. Savaşı durduracak, İsrail’in Gazze’ye yönelik kıtlık ablukasını kıracak eylemler” sözlerini kullandı.
“ÇOK YAKINDA 10 ÜLKE DAHA FİLİSTİN’İ TANIYACAK”
Bir yıldan uzun bir müddet evvel İspanya’nın Filistin devletinin tanınmasına yönelik yeni bir dalga başlattığını söz eden Albares, “Çok yakında yaklaşık 10 ülke daha ortamıza katılacak. Bu yeni tanıma dalgasının akabinde AB içinde çoğunluk olacağız” halinde konuştu. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Filistin heyetinin BM toplantısına katılamayacak olmasını da eleştiren Albares, bu adımı kabul edilemez olarak nitelendirdi.
“DAHA NE OLMASI GEREKİYOR? ÇOCUKLAR AÇLIKTAN ÖLÜYOR”
İrlanda Dışişleri Bakanı Simon Harris ise “Eğer AB artık topluca harekete geçmez ve İsrail’e yaptırım uygulamazsa ne vakit yapacak? Daha ne olması gerekiyor? Çocuklar açlıktan ölüyor. Elimizde çocukların artık ağlayamayacak kadar güçsüz düştüğüne ait raporlar var. Milletlerarası kuruluşlar bize Gazze’de kıtlık yaşandığını bildirdi. Soykırım faaliyetleri yürütülüyor. Dürüst olmak gerekirse, yalnızca ‘ateşkes istiyoruz’ demek kâfi değil. Yalnızca kınamak da kâfi değil. AB olarak ateşkesi sağlamak için ne yapacağız? Netanyahu hükümetini çocukları ve sivilleri öldürmeyi durdurmaya zorlamak için ne yapacağız? Rehinelerin özgür bırakılmasını temin etmek için ne yapacağız?” diye konuştu.
ABD’nin Filistinli yetkililerin vizelerini iptal etme kararını da eleştiren Harris, “Fransa ve Suudi Arabistan tarafından yürütülen çok büyük bir hazırlık vardı, iki devletli tahlil için bir konferans planlanıyordu. Filistin İdaresi başkanının bu fırsattan yoksun bırakılması katiyen kabul edilemez. AB’nin bütün olarak bu kararı en güçlü halde protesto etmesi gerektiğine inanıyorum” dedi.
