Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’dan “Dijital Dünyada Çocuk Çalıştayı” raporu
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın “Dijital Dünyada Çocuk Çalıştayı”nın raporuna nazaran, çocuklar aileleriyle vakit geçiremediklerinde, dijital araçlara daha fazla yöneliyor ve bu durum duygusal bağların zayıflamasına neden oluyor. Ebeveynlerin dijital araçları bir ödül ya da ceza aracı olarak değil, çocuklarıyla sağlıklı bir bağ kurmak için bir rehberlik aracı olarak kullanmaları öneriliyor.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından UNICEF işbirliğinde, 17 Aralık 2024’te “Dijital Dünyada Çocuk Çalıştayı” düzenlendi. Çalıştayın açılışına, Bakan Mahinur Özdemir Göktaş da katıldı.
Çalıştayda, kamu kurum ve kuruluşları temsilcileri, akademisyenler, dijital içerik üreticileri ve sivil toplum kuruluşlarının iştirakiyle “Hukuk ve Mevzuat”, “Toplumsal Farkındalık ve Destek” ve “Eğitim ve Güçlendirme” başlıklarında üç ana çalışma kümesi oluşturuldu.
Çalışma kümelerinde, çocukların dijital dünyadaki varlığını tehdit eden tehlikeler ve bu sıkıntılara yönelik alınması gereken acil tedbirler ele alındı.
Dijital ortamda yaş sonlarının nasıl uygulanması gerektiğinin tartışmaya açıldığı çalıştayda, yaş sonlandırmalarının tekrar düzenlenmesi ve yaş kriterlerinin nasıl belirlenmesi gerektiği hususlarında çeşitli kanunlara ve aktüel mevzuata atıflar yapılarak fikir alışverişinde bulunuldu. Çocukların dijital platformlarda karşı karşıya kaldığı riskler ve fırsatların ayrıntılı bir biçimde ele alındığı çalıştayın sonuçlarına yönelik hazırlanan raporda pek çok tespitle yer verildi.
ÇOCUKLARIN BİR KISMI ÇEVRİM İÇİ ZORBALIK VE TOPLUMSAL İZOLASYON ÜZERE RİSKLERLE KARŞI KARŞIYA KALIYOR
Rapora nazaran, dijital dünyada vakit geçiren çocukların bir kısmı, mahremiyet ihlalleri, ferdî bilgilerinin paylaşımı, çevrim içi zorbalık ve toplumsal izolasyon üzere risklerle karşı karşıya kalıyor. Bilhassa toplumsal medyada yayılan şiddet içerikleri ve intihara özendiren görüntülerin denetimsiz yayılımı, çocukların ruhsal ve toplumsal gelişimlerini tehdit ediyor.
Çevrim içi platformlarda yalnızlık hissi yaşayan çocuklar, toplumsal münasebetlerinde zayıflama belirtileri gösteriyor. Çocuklar aileleriyle vakit geçiremediklerinde, dijital araçlara daha fazla yöneliyor ve bu durum duygusal bağların zayıflamasına neden oluyor. Ebeveynlerin dijital araçları bir ödül ya da ceza aracı olarak değil, çocuklarıyla sağlıklı bir bağ kurmak için bir rehberlik aracı olarak kullanmaları öneriliyor.
ÇOCUKLAR DENETİMSİZ HALDE ZİYANLI İÇERİKLERE MARUZ KALIYOR
Raporda, toplumsal medya ve dijital oyun platformlarında çocukların ruhsal dayanıklılığını zayıflatan içeriklerin yaygınlığı vurgulandı. Raporda ebeveynleri tarafından toplumsal medya aktiviteleri gereğince denetlenmeyen çocukların denetimsiz halde ziyanlı içeriklere maruz kaldığı kaydedilirken bilhassa “dark web” üzere kontrolsüz alanlara karşı aktif tedbirler alınması gerektiğine dikkat çekildi.
EBEVEYNLER İÇİN “DİJİTAL AİLE AKADEMİSİ”
Raporda, ebeveynlerin dijital dünyadaki şuur düzeyini artırmak için ulusal seviyede Dijital Aile Akademisi kurulması önerildi. Çocukların ziyanlı içeriklerden korunması için “Çocuk Müdafaa Rehberi” hazırlanarak tüm ebeveynlere ulaştırılması gerektiği belirtilirken dijital medya okuryazarlığı eğitimlerinin anaokulundan başlayarak her yaş kümesine uygun içeriklerle verilmesinin ehemmiyetine değinildi.
Çocukların dijital dünyadaki risklerden korunması için dijital okuryazarlık, inançlı internet kullanımı ve psikososyal dayanıklılık eğitimlerinin yaygınlaştırılmasının kritik ehemmiyete sahip olduğunun vurgulandığı raporda bilhassa ebeveynlerin dijital ebeveynlik marifetlerini geliştirmesi ve okullarda dijital okuryazarlık derslerinin müfredata eklenmesi gerektiği belirtildi. Çocukların dijital dünyada inançta kalabilmesi için ebeveynlerin çocuklarıyla tesirli irtibat kurması ve onlara rol model olması gerektiği de vurgulandı.
Dijital dünyanın sunduğu fırsatlara da odaklanılması gerektiğinin söz edildiği raporda, günümüz çocuklarının artık dijital vatandaşlığın temsilcileri olduğu ve çocukların eğitimi,gelişimi için dijital araçların uygun bir kaynak olduğu belirtildi.
Özel ihtiyaçlı çocukların dijital dünyadan daha faal halde faydalanabilmesi için erişilebilir dijital platformların geliştirilmesi gerektiği de vurgulanan raporda, işaret lisanı, sesli betimleme ve giyilebilir yardımcı teknolojilerin yaygınlaştırılması gerektiği ve bu alanda girişimciliğin teşvik edilmesi önerisi sunuldu.
