Antarktika’da 67 bin yıl önceki yangın izleri
Antarktika’nın derinliklerinde, milyonlarca yıl öncesine ilişkin buz katmanları, insanlığın iklim değişikliğiyle gayretine dair çarpıcı bir kıssa anlattı.
Bilim insanları, Batı Antarktika Buz Tabakası’nda (WAIS) yer alan antik buzullardaki hava baloncuklarını inceleyerek, 67 bin yıl evvelki ani iklim değişimlerinin global orman yangınlarıyla eş vakitli olarak gerçekleştiğini keşfetti. Bu bulgu, iklim değişikliğinin yalnızca sıcaklık dalgalanmalarıyla değil, tıpkı vakitte yangınların sıklığı ve şiddetiyle de irtibatlı olduğunu ortaya koydu.
Nature mecmuasında yayımlanan bu araştırma, günümüz iklim krizine dair değerli ikazlarda bulundu.
Oregon Üniversitesi’nden iklim bilimci Ben Riddell-Young liderliğinde yürütülen çalışma, Antarktika’daki buz çekirdeklerinde hapsolmuş metan gazı izotoplarını tahlil etti.
Ekip, 67 bin yıllık bir vakit dilimini kapsayan buzul örneklerini kütle spektrometrisi sistemiyle inceleyerek, metan gazındaki karbon ve hidrojen izotoplarının olağandışı yükselişlerini tespit etti.
Riddell-Young, “Başlangıçta hedefimiz, son buzul periyodunda metan gazı düzeylerindeki ani artışların kaynağını anlamaktı. Fakat bulgular, yangınlardan kaynaklanan gazların bu artışlarda kıymetli bir rol oynadığını gösterdi” dedi. Bu yükselişlerin, bilhassa ani iklim değişimleriyle birebir periyoda denk gelmesi, yangınların iklim olaylarıyla kontağını açıkça ortaya koydu.
BUZULLARIN ANLATTIĞI YANGIN HİKÂYESİ
Antarktika’daki buz katmanları, adeta bir vakit kapsülü üzere geçmişin iklim sırlarını sakladı.
Buzun içinde hapsolmuş hava baloncukları, atmosferdeki metan gazının kökenine dair ipuçları sundu.
Riddell-Young ve grubu, metan izotoplarındaki anomalilerin, yangınlardan kaynaklanan karbon emisyonlarıyla bağlı olduğunu belirledi.
Örneğin, biyolojik kaynaklardan (algler yahut hayvan atıkları gibi) gelen metan izotop bileşiminde düşüş gösterirken, yangınlardan kaynaklanan metan düzeyleri ise bariz bir yükseliş sergiledi. Bu bulgu, 67 bin yıl evvelki ani iklim değişimlerinin, bölgesel kuraklıkları ve yangınları tetiklediğini gösterdi.
Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Dr. Eric Wolff, bu keşfin kıymetine vurgu yaparak, “Antarktika buzulları, geçmiş iklim olaylarını anlamak için eşsiz bir arşiv sunuyor. Bu çalışma, yangınların iklim değişikliğiyle nasıl bir döngü oluşturduğunu gösteriyor. Günümüzde de emsal bir döngüyle karşı karşıyayız” dedi.
Wolff, çağdaş iklim değişikliğinin, bilhassa artan sıcaklıklar ve kurak devirler nedeniyle orman yangınlarını daha sık ve şiddetli hale getirdiğini belirtti.
GÜNÜMÜZ İKLİM KRİZİNE TARİHTEN GELEN UYARI
Araştırma, geçmişteki iklim değişimlerinin bölgesel ısınma, yağış nizamlarında kaymalar ve kuraklık üzere faktörlerle yangınları tetiklediğini ortaya koyarken, günümüz iklim krizine dair de değerli bir perspektif sundu. Riddell-Young, “Geçmişteki ani iklim değişimleriyle bugünkü global ısınma ortasında değerli farklar var. Günümüz ısınması, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarıyla daha uzun vadeli ve global bir tesire sahip. Fakat yangınların iklimle olan teması, geçmişten günümüze uzanan bir gerçek” dedi. Bu bağlamda, orman yangınlarının artışı, iklim değişikliğinin hem bir sonucu hem de bir tetikleyici ögesi olarak karşımıza çıktı.
Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nerilie Abram, çalışmayı değerlendirirken, “Bu bulgular, iklim değişikliğinin yalnızca sıcaklık artışıyla hudutlu olmadığını, ekosistemler üzerinde zincirleme tesirler yarattığını gösteriyor. Orman yangınları, karbon salımını artırarak global ısınmayı daha da körüklüyor” dedi. Abram, bilhassa Amazon ve Avustralya’daki son yangınların, bu döngünün çağdaş bir yansıması olduğunu vurguladı.
ANTARKTİKA’DAN GELECEĞE MESAJ
Antarktika’daki buz çekirdekleri, yalnızca geçmişin kıssasını anlatmakla kalmıyor, tıpkı vakitte geleceğe dair kritik ihtarlarda bulundu.
Exeter Üniversitesi’nden Dr. Thomas Roland, “Buzulların erimesi, yalnızca deniz düzeyini yükseltmekle kalmıyor, tıpkı vakitte geçmişten gelen bu çeşit bilgilerin kaybına da yol açıyor. Bu bilgileri korumak ve anlamak, iklim değişikliğiyle çabada hayati ehemmiyet taşıyor” dedi.
Araştırmacılar, bu bulguların iklim siyasetleri ve yangın idaresi stratejileri için değerli bir temel oluşturduğunu belirtti.
Riddell-Young, “Sera gazı emisyonlarını azaltmadığımız sürece, yangınların sıklığı ve şiddeti artmaya devam edecek. Antarktika’daki buzul baloncukları, bize bu döngüyü kırmanın ne kadar acil olduğunu hatırlatıyor” diyerek kelamlarını tamamladı.
GEÇMİŞTEN DERS, GELECEĞE UMUT
Antarktika’nın buzullarında gizli 67 bin yıllık öykü, iklim değişikliğinin yalnızca bir etraf sorunu olmadığını, tıpkı vakitte yangınlar üzere ekosistemsel olaylarla iç içe geçtiğini gösterdi.
Bilim insanları, bu keşfin, karbon emisyonlarını azaltma ve yangın tedbire stratejilerini güçlendirme konusunda acil harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı.
Antarktika’dan gelen bu ihtar, insanlığın iklim kriziyle uğraşında yeni bir perspektif sunarken, geçmişten gelen derslerin geleceği şekillendirme gücüne sahip olduğunu bir kere daha kanıtladı.
