Yabancı gurme uzmanları ve seyahat blogları, Balkanlar’da tatmanız gereken en tanınan yemeklerin başında gelenleri sıraladı.
İşte seyahatinizde kesinlikle denemeniz gereken o eşsiz lezzetler:
1. Ćevapi (Sırbistan, Bosna-Hersek)
Ćevapi, Balkanlar’ın en ünlü sokak yemeklerinden biridir. Kuzu, sığır yahut karışık etten yapılan küçük köfteler, çoklukla lavaş ekmeği ile sunulur. Üzerine soğan, yoğurt yahut ajvar (biber sosu) eklenerek servis edilir. Sırbistan’ın Belgrad kentinden Bosna-Hersek’in Saraybosna kentine kadar her bölgede farklı yorumlarıyla karşınıza çıkar.
Yabancı Uzman Görüşü: Yemek kültürü üzerine uzmanlaşmış gurme Claudia Roden, Balkan mutfağının en değerli taraflarından birinin et yemekleri olduğunu şu sözlerle vurguladı:
“Ćevapi, Balkan halklarının et yemeklerine olan sevgisini yansıtan bir başyapıttır. İnce işçilikle hazırlanan bu köfteler, bölgenin klâsik yemek kültürünün en hoş örneklerindendir.”
2. Burek (Tüm Balkanlar)
Burek, yufka yahut hamurla yapılan, içi et, peynir yahut ıspanakla doldurulup fırınlanan bir cins börek.
Bu yemek, Sırbistan’dan Kosova’ya, Bosna-Hersek’ten Hırvatistan’a kadar çabucak her Balkan ülkesinde karşınıza çıkar. Çoklukla yoğurt ile servis edilir.
Bilimsel Araştırma: Yapılan bir araştırmada, Balkan Gastronomi Derneği (Balkan Culinary Association) tarafından yayımlanan datalara nazaran, burek üzere hamur işlerinin, bölgedeki tarihi göç yolları ve kültürel etkileşimler sonucu mutfakta değerli bir yer edindiği belirtiliyor. Bilhassa Osmanlı İmparatorluğu’nun tesiri altında, burek’in daha da popülerleştiği saptandı.
3. Sarma (Sırbistan, Hırvatistan, Bosna-Hersek)
Sarma, asma yaprağına sarılmış et ve pirinç karışımından yapılan, klâsik bir Balkan yemeğidir. Ekseriyetle zeytinyağı ve baharatlarla pişirilir. Hırvatistan’da farklı lokal tanımlarıyla karşınıza çıkabilir.
Gurme Yorumları: Gastronomi uzmanı Rick Steves, “Sarma, Balkan mutfağının en bedelli yemeklerinden biridir. Doğal baharatlar ve klasik pişirme formülleriyle oluşturulan bu yemek, yalnızca lezzet değil, tıpkı vakitte kültürel bir hazineyi temsil eder” diye yorumlamakta.
4. Pasticada (Hırvatistan)
Pasticada, Hırvatistan’a ilişkin klasik et yemeği. Ekseriyetle sığır eti ile yapılan bu yemek, kırmızı şarap ve çeşitli baharatlarla uzun müddet pişirilir. Yanında patates yahut konut üretimi makarna ile servis edilir. Yemek, bilhassa Dalmatisyen mutfağında hayli tanınan.
Yabancı Gurme Görüşü: Dünya çapında ünlü bir yemek eleştirmeni olan Anthony Bourdain, Hırvat mutfağını keşfettiği programında Pasticada’yı övgüyle şu sözlerle anlattı:
“Hırvatistan’ın iç mutfağında, slow-cooking (yavaş pişirme) prosedürleriyle yapılan yemekler, lezzetleriyle beni büyüledi. Pasticada da bunların başında yer alıyor.”
5. Ajvar (Arnavutluk, Sırbistan)
Ajvar, Balkanlar’da sıkça tüketilen bir cins biber ve patlıcan sosu. Çoklukla et yemeklerinin yanında yahut ekmekle yenir. Ajvar’ın en düzgün yapıldığı yerler ortasında Arnavutluk ve Sırbistan öne çıkmakta.
Kırmızı biberin ve zeytinyağının birleşimiyle yapılan bu sos, hayli ağır ve lezzetli.
Yabancı Yorum: Mutfak kültürü üzerine araştırmalar yapan Julia Child, “Ajvar, Balkan mutfağının kalbinde yer alır. Harika bir garnitürdür ve et yemekleriyle birleşerek gerçek bir damak ziyafeti oluşturur” dedi.
6. Fërgesë (Arnavutluk)
Arnavutluk’a has olan Fërgesë, biber, domates, peynir ve yoğurtla hazırlanan, fırında pişirilen bir yemektir. Ekseriyetle ekmekle birlikte servis edilir. Hem ana yemek olarak hem de meze olarak tüketilebilir.
Uzman Görüşü: Heston Blumenthal, gastronomi uzmanı, Arnavutluk mutfağındaki Fërgesë’yi “Bölgenin özgün ve varlıklı gereçlerle harmanlanmış yemeklerinden biri” olarak tanımlamakta. “Fërgesë, hem tat hem de sunum açısından özgün bir Balkan tecrübesi sunar.”
7. Sutlijaš (Bosna-Hersek)
Sutlijaš, Bosna-Hersek’e mahsus bir sütlaç tatlısıdır. Pirinç ve sütle yapılan, üzerine şeker ve tarçın eklenerek tatlandırılan bu tatlı, soğuk servis edilir. Hem tatlı olarak hem de akşam yemeklerinin akabinde tüketilebilir.
Uzman Görüşü: Giada De Laurentiis, ünlü İtalyan şef ve televizyon sunucusu, Bosna-Hersek mutfağını keşfettiği programında Sutlijaš’ı “Balkan mutfağının tatlı dünyasında kaybolmuş bir hazine” olarak nitelendiriyor.
Balkanlar, yalnızca tarihi ve kültürel mirasıyla değil, tıpkı vakitte mutfağının sunduğu varlıklı tatlarla da eşsiz olmasıyla dikkat çekti.. Şayet bir Balkan seyahati yapmayı planlıyorsanız, üstte sıralanan yemekleri tatmadan dönmemeniz gerektiğini söyleyebileceğinin altı çizildi. Her biri, bölgenin kültürel çeşitliliğini ve tarihini tabağınıza taşıyor.
Yabancı gurmelerin ve uzmanların da övgüsüne mazhar olan bu yemekler, tat almanız için harika bir fırsat sunuyor.