Günümüzde sağlıklı bir hayat biçimi için hakikat beslenme alışkanlıkları büyük kıymet taşırken, işlenmiş besinlerin uzun vadeli tesirleri üzerine yapılan bilimsel araştırmalar da dikkat çekti.
Özellikle işlenmiş kırmızı etlerin çok tüketimi, sadece kalp ve damar sıhhatini değil, beyin sıhhatini da olumsuz etkileyebildi.
İŞLENMİŞ KIRMIZI ET VE DEMANS ORTASINDAKİ BAĞLANTI
Kırmızı et, besin bedelleri bakımından değerli bir protein kaynağı olsa da, işlenmiş kırmızı et eserleri bilhassa yüksek ölçüde tuz, kollayıcı kimyasallar ve katkı unsurları içerir. Bu durum, bedenin genel sıhhatini tehdit etmekle kalmaz, birebir vakitte beyin sıhhatine da ziyan verebilir.
2022 yılında yapılan bir araştırma, çok işlenmiş kırmızı et tüketiminin beyin işlevlerini bozabileceğini ve demans riskini artırabileceğini ortaya koydu.
Nöroloji uzmanı ve Alzheimer Araştırma Derneği’nden araştırmacı Dr. Sarah McGrath, bu hususta şunları söyledi:
“İşlenmiş etler, içerdiği yüksek orandaki doymuş yağlar, sodyum ve nitratlarla beynin inflamasyon düzeylerini artırabilir. Yapılan çalışmalar, bu tıp yiyeceklerin uzun periyodik tüketiminin, Alzheimer ve öbür nörolojik hastalıkların riskini arttırabileceğini gösteriyor.”
Beyin hücrelerinin iltihaplanması, hudut hücrelerinin ziyan görmesine yol açabilir.
İşlenmiş kırmızı etin içeriğinde bulunan nitratlar, bedende hür radikallerin birikmesine neden olur, bu da beyin hücrelerine ziyan verebilir. Bu durum, beyin işlevlerinin vakitle bozulmasına, hafıza kayıplarına ve demansa yol açabilir.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE SÖYLÜYOR?
2020 yılında yayımlanan bir araştırma, işlenmiş etlerin sık tüketiminin yaşlılarda demans ve Alzheimer hastalığı riskini önemli formda artırdığını kanıtladı.
Chicago Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada, 40 yaş ve üzeri 10.000’den fazla iştirakçi üzerinde yapılan incelemelerde, işlenmiş kırmızı etin her gün tüketilmesinin beyin sıhhatini olumsuz etkilediği ve nörolojik hastalıkların gelişme riskini %25 oranında artırdığı tespit edildi.
Çalışmanın baş muharriri Prof. Dr. Michael C. Becker, “İşlenmiş etlerin çok tüketimi, yaşlı bireylerde beyin işlevlerinin azalmasına yol açabilir. Bu, Alzheimer hastalığı üzere nörolojik hastalıkların gelişiminde değerli bir faktör” dedi.
Ayrıca, 2021’de yapılan bir diğer büyük çaplı Avrupa araştırması, işlenmiş kırmızı et tüketimiyle beyin sıhhati ortasındaki ilgiyi vurgulayan bilgiler sundu.
Çalışmada, işlenmiş etlerin yüksek orandaki doymuş yağ ve sodyum içeriklerinin, beyin hücrelerinin düzgün çalışmasını engellediği ve nihayetinde demans üzere hastalıkların daha erken yaşta ortaya çıkmasına yol açtığı belirtildi.
İŞLENMİŞ ETLERİN İÇERİĞİ VE BEYİN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
İşlenmiş kırmızı etler, ekseriyetle sosis, salam, pastırma, sucuk üzere eserlerden oluştu. Bu eserlerde bulunan katkı hususları ve kimyasal bileşikler, bedenin oksidatif gerilim düzeylerini artırarak beyin hücrelerine ziyan verebilir.
Beslenme uzmanı Dr. Jennifer Evans, “Aşırı işlenmiş et tüketimi, kan basıncı ve kolesterol düzeylerini artırabilir. Bu da damar sıhhatini tehdit eder ve kanın beyne kâfi oksijen taşımasını engelleyebilir, bu da vakitle nörolojik hastalıkları tetikleyebilir” dedi.
Özellikle işlenmiş etlerin içerdiği nitratlar, beyinde oksidatif gerilim yaratan hür radikallerin üretimine neden olabilir. Bu da beyin hücrelerinin ziyan görmesine, iltihaplanmanın artmasına ve beyin işlevlerinin bozulmasına yol açar.
DEMANS RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN NE YAPILMALI?
Demans ve Alzheimer üzere nörolojik hastalıkların önlenmesi, genetik faktörlerin yanı sıra hayat üslubu ve beslenme alışkanlıklarıyla da direkt bağlantılı.
Uzmanlar, işlenmiş etlerin yerine taze ve organik besinlerin tercih edilmesini öneriyor. Ayrıyeten, akdeniz diyeti üzere varlıklı ve istikrarlı beslenme planları, beyin sıhhatini müdafaada tesirli olabilir.
Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Laura Johnson, “Akdeniz diyeti, yüksek oranda zerzevat, meyve, tam tahıllar, zeytinyağı ve balık içerir. Bu biçim bir diyet, beyin sıhhatini korur, iltihaplanmayı azaltır ve demans riskini en aza indirir” dedi.
Uzmanlar ayrıyeten, tuz ve doymuş yağ oranı düşük, lif oranı yüksek bir diyetin, hem kalp hem de beyin sıhhati için yararlı olduğunu belirtti.
İşlenmiş etlerden kaçınıp, protein muhtaçlığını bitkisel kaynaklardan karşılamak ve istikrarlı beslenmek, demans üzere nörolojik hastalıkların önlenmesinde değerli bir rol oynadığı bildirildi.