Bir dönemin parlayan mahallesi, bugün zamana direniyor
Osmanlı’nın son devrine ilişkin mimari dokusuyla öne çıkan mahallede, yalnızca sıradan hayatlar değil; kültür, sanat ve akademi dünyasına istikamet veren isimler de ömür sürdü. Mahalle sakinlerinin aktardığına nazaran Atatürk de buradaki konaklarda konuk edilmişti. Ayrıyeten Muazzez Ersoy üzere birçok sanatçı, doktor, hakim ve savcının yolu bu tarihi mahalleden geçti.
BİR VAKİTLER MÜSAMAHANIN SİMGESİYDİ
Yüzyıllar boyunca Yahudi vatandaşların tartıda yaşadığı mahallede cami ve sinagog neredeyse yan yana bulunuyor. Mahallede hala ayakta kalan sinagog, yılda birkaç kere ibadet için gelen Musevilere konut sahipliği yapıyor. Lakin, mahallede artık Yahudi nüfus kalmamış durumda. Mahallede yaşayan Naci Saban, “15 yıldır buradayım, bir tane Yahudi vatandaş görmedim. Ayin için yılda birkaç sefer gelip gidiyorlar. Lakin burası bir vakitler müsamahanın simgesiydi” dedi.
Mahalle sakini Naci Saban, “On beş yıldır buradayım. Evvelce Musevilerle Türklerin bir arada yaşadığı bir mahalle. İleride iki konağımız var. Konağın karşısında Yahudi kardeşlerimizin ibadet yaptığı sinagog var. Senede iki ya da üç kez gelirler, ayinlerini yaparlar. Şu anda on beş yıldır bir tane Yahudi görmedim. Hepsi Cumhuriyetin kurulmasından sonra Samsun ve İzmir tarafına göç etmişler” diye konuştu.
Saban, “Şu anda oturanların birden fazla Kızılcahamamlı. Sivaslı, Adanalı kardeşlerimiz var. Kültür Bakanlığı ve belediyeler arasında yetki karmaşası var. Bir çivi sökemiyorsun, bir çivi çakamıyorsun. Oturanlar meskenlerine bakabildikleri kadarıyla bakıyor, boş kalan konutlar yıkılıyor” tabirlerini kullandı.
Mahalle sakini Nihat Kılıç ise, “Yedi yaşında buraya geldim, yaklaşık elli yıldır buradayım. Geldiğimde mahallede Museviler vardı. Mahallenin üçte biri Musevi’ydi. Sonra biz Türkler çoğaldık. Onlar barınamadı. Sanatkarlar vardı. Muazzez Ersoy burada yaşamış. Yargıçlarımız, savcılarımız, hekimlerimiz da bu mahalleden çıkmıştır” diye konuştu.
ZAMANLA YALNIZLAŞAN BİR TARİH
Bir vakitler kalabalık ailelerin sevinçle doldurduğu sokaklar, bugün sessizliğe gömülmüş. Konutların büyük kısmı vakitle terk edilmiş. Birçoğu ya büsbütün metruk hâle gelmiş ya da yalnızca sokak hayvanlarının sığınağı haline gelmiş durumda.
