Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, çoklukla çocukluk periyodunda teşhis konan, fakat yetişkinlik periyodunda de devam edebilen bir nörolojik durum. DEHB, bireylerin dikkatini sürdürme, impulsif davranışları denetim etme ve çok hareketlilik üzere zorluklarla müsabakasına neden olabilir.

Ancak, son yıllarda DEHB tanısı konan bireylerin sayısının artması, bu durumun sırf biyolojik bir rahatsızlık olmanın ötesinde, toplumsal ve kültürel bir sorun haline gelmesine yol açtı.

DEHB’NİN ARTAN TANISI: SAHİDEN BİR ARTIŞ MI?

Psikiyatrist ve DEHB uzmanı Dr. Daniel Kessler, son yıllarda DEHB tanısı alan bireylerin sayısının arttığını ve bunun, sırf daha fazla kişinin teşhis almasıyla ilgili olmadığını belirtti.

Dr. Kessler, “DEHB’nin artan teşhis oranı, hem toplumun bilinçlenmesiyle hem de bu bahiste yapılan daha fazla araştırmayla kontaklı. Lakin, bu artışın öteki sebepleri de olabilir. Bilhassa toplumsal medyada, ‘Ben DEHB’liyim’ üzere sözlerle karşılaşmak, bazen bu durumu bir kimlik haline getiren şahısların sayısını artırıyor” dedi.

DEHB’NİN HAKİKATEN BİR HASTALIK OLDUĞU KONUSUNDAKİ ENDİŞELER

DEHB’nin aslında önemli bir nörolojik durum olduğunu kabul eden birçok uzman, bunun bir “etiket” yahut “moda” haline gelmesinin, toplumsal olarak yanlış anlaşılmalara yol açtığını vurguladı.

Nöroloji uzmanı Prof. Dr. Jane Carter, “DEHB, beyin kimyasallarının dengesizliği ve genetik faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu, bir hastalıktır, bir hayat biçimi ya da ferdî özellik değil. Lakin, toplumsal medya ve tanınan kültür, bazen önemli bir sıhhat sorunu olan DEHB’yi bir kimlik ya da ‘stil’ olarak göstermeye çalışıyor” dedi.

Bazı bireyler bu durumu tanımlarken, kendi ömürlerini ve tecrübelerini daha güzel açıklamak için DEHB’yi kullanıyor.

Ancak, bu durumun yanlış anlaşılmasına ve gerçekte DEHB hastalığını yaşayan bireylerin küçümsenmesine yol açabileceğini belirten uzmanlar, DEHB’nin yalnızca bir “moda” olmadığını, bilakis dikkatli bir kıymetlendirme ve tedavi gerektiren bir durum olduğunu belirtti.

DEHB’Yİ BİR MODA OLARAK GÖRENLERİN SAYISI ARTTI

Sosyal medya platformlarında, DEHB tanısı almış olan bireylerin tecrübelerini paylaştığı içerikler, bu durumu “moda” haline getiren bir öbür faktör olarak öne çıktı. Bilhassa, DEHB’nin sağladığı “farklılık” ve “yaratıcılık” üzere özellikler, gençler ortasında bu durumu kucaklamaya yönelik bir eğilim oluşturmuş durumda. Lakin uzmanlar, bu durumun önemli sıhhat problemlerini göz arkası etmemek gerektiğine dikkat çekti.

Psikiyatrist ve DEHB uzmanı Dr. Susan Mitchell, “DEHB ile yaşayan bireylerin bir kısmı, bu durumu olumlu bir biçimde tanımlayarak, kendi kimliklerini farklılaştırmaya çalışıyor. Lakin, DEHB’nin zorlukları göz gerisi edilmemelidir. Bu bozukluk, yalnızca dikkat eksikliği değil, tıpkı vakitte organizasyonel meseleler, toplumsal zorluklar ve günlük ömürde daima çaba gerektiren durumlar da içerir” dedi.

DEHB’NİN TOPLUMDAKİ YERİ: ARTAN TEŞHİSLERİN TOPLUMSAL ETKİLERİ

DEHB’nin artan teşhis oranları, yalnızca bireylerin ömrünü değil, birebir vakitte toplumsal yapıyı da etkiliyor. Okullarda ve işyerlerinde, DEHB’li bireylerin gereksinimlerine uygun tahliller geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.

Psikiyatri profesörü Dr. Robert W. Keller, “DEHB, eğitim ve iş ortamlarında zorluklar yaratabilir. Bu nedenle, toplumun bu durumu daha düzgün anlaması ve destekleyici düzenekler kurması önemlidir” dedi.

TOPLUMDAKİ YANILGILAR VE DEHB

Günümüzde, birtakım beşerler DEHB’yi yalnızca bir “kişisel özellik” olarak görmekte ve bu durumu, öz disiplin eksikliği ya da tembellik ile ilişkilendirdi. Fakat uzmanlar, DEHB’nin genetik ve biyolojik temellere dayanan bir bozukluk olduğunu ve bunun bir “hastalık” olarak kabul edilmesi gerektiğini vurguladı.

Psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Elizabeth Harris, “DEHB, yalnızca dikkat eksikliği değil, tıpkı vakitte bireylerin duygusal, toplumsal ve bilişsel olarak zorluklar yaşamasına neden olan bir durumdur. Bu nedenle, DEHB tanısı almış bireylerin yaşadıkları zorluklar küçümsenmemelidir” dedi.