CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında gündeme ait açıklamalarda bulundu. Sıhhat Bakanlığı’nın Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği’nin kapsamına ait değerlendirmeler yapan Pala, sıhhat hizmetlerine gereken hissenin ayrılmamasını eleştirdi. Son 20 yılda özel sıhhat kuruluşlarının sayısının artmasına karşın bunları denetleyecek müfettiş sayısının düştüğüne dikkat çeken Pala, şunları söyledi:
“Yönetmelikteki en büyük eksiklik Sıhhat Bakanlığı’nın, Türkiye’de uygulanmakta olan sıhhat siyasetlerinin özel hastaneleri sıhhat hizmet sunumu içerisinde nereye koyduğunun anlaşılamamasıdır. O denli ki planlama kısmında örneğin özel sıhhat hizmeti sunucularına ait yıllık planlar yapılmasından kelam ediliyor lakin şayet plan gerçekçi bir amaca dayanmıyorsa lakin gündelik ihtiyaçları karşılamak konusunda tahminen bir katkı sağlayabilir fakat sıhhatte dönüşüm programını uygulayan AK Parti’nin 22 yıldır süren tecrübesi aslında bu kısa periyodik planların pek de işe yaramadığı biçimindedir.
“EKONOMİK YÜK ALTINDAKİ EMEKLİLER, İŞÇİLER, İŞSİZLER PARA YIĞMAK ZORUNDA KALIYOR SIHHAT HİZMETİ ALMAK İÇİN”
Sağlık hizmetlerine ayrılması gereken hisse ayrılmıyor ve Cumhurbaşkanlığı hükümeti kamu sıhhat hizmetlerine ayrılan hissesi her yıl azaltıyor. En dramatik azaltmanın da son iki yılda olduğun söylemek mümkün. 2025 yılının Ocak ayını bitiriyoruz, hala Sağlık Bakanlığı 2023 yılı istatistik yıllığını yayınlayamadı. Artık bu yayınlayamama sıkıntısı bir utanca dönüştü. Birtakım ülkelerde 2024 yılının istatistik yıllıkları bu günlerde yayınlanmaya başlarken Sağlık Bakanlığı o kadar büyük bir aciz içerisinde ki 2023 yılının istatistik yıllığını bile yayınlamıyor. Sanki hangi bilgileri toplumdan gizlemeye çalışıyorlar?
Bir yandan Cumhurbaşkanlığı hükümeti kamu sıhhat harcamalarındaki katkıyı azaltırken sıhhat en temel insan hakkı olduğu için o hakka erişmek ismine yurttaş daha fazla para harcamak zorunda kalıyor. TÜİK diyor ki, ‘2021 yılında yüzde 15,9 olan cepten harcamaların oranı 2022’de yüzde 19’lara dayanmış durumda.’ Her geçen yıl önemli bir ekonomik yük altında kalınmasına karşın bu ülkedeki emekliler, işçiler, işsizler daha fazla ceplerinden para yığmak zorunda kalıyor sıhhat hizmeti almak için ve literatürde tıbbi yoksulluk denen kavram artık Türkiye’de gündelik lisanda konuşulmaya başlandı. Bunun art planında AK Parti’nin 2023 yılında uygulamaya koyduğu sıhhatte dönüşüm programı var. Münasebetiyle sıhhat sistemindeki değişim var.
“440 MÜFETTİŞLE BİN 331 SIHHAT KURULUŞUNU YILDA BİR KEZ DENETLEYECEK OLSANIZ FAKAT 3 YILDA 1 KEZ DENETLEYEBİLİRSİNİZ”
En temel belirleyicisi bu değişimin sıhhat hizmetlerinin ticarileştirilmesi ve özel kesime daha fazla alan açılması. Bu alan açılması sonucunda 20 yılda özel hastane sayısı iki kata, özel hastanelerdeki yatak sayısı da üç kata çıktı. Bu özel hastanelerden devlet, SGK’nın GSS aracılığıyla hizmet satın almaya başladığı için de Çalışma Bakanlığı da bu sağlık alanının içine girmiş oldu. Türkiye’de GSS’nin mutabakatının bulunduğu özel sıhhat hizmeti sunucusu sayısı bin 331. Sıhhat Bakanlığı’nda 900, üniversitede 162. İkisinin toplamından daha fazla devlet özel daldan hizmet satın alıyor. Bu hizmet satın alma sırasında bilhassa hizmetin berbata kullanımı, hasta güvenliğinin hiçe sayılması üzere durumlar ortaya çıkmasın diye hangi tedbirler alınıyor? Yenidoğan çetesi soruşturması aslında Sıhhat Bakanlığı’nın bu alandaki vazifesini yerine gereğince getirmediğini bize çok net gösterdi fakat tek sorumlu onlar değil. Çalışma Bakanlığı da burada sorumlu. Çalışma Bakanlığı bu bin 331 özel sıhhat kuruluşu da içinde olmak üzere 2 bin 401 kurumla yaptığı muahedeyi nasıl gözden geçiriyor? Elbette bakanlıktaki müfettişlerle. 2024’te bu müfettiş sayısı sırf 440. 440 müfettişle bin 331 sıhhat kuruluşunu yılda bir sefer denetleyecek olsanız fakat 3 yılda 1 kere denetleyebilirsiniz. 2014’te 587 olan müfettiş sayısı sıhhat kuruluşu sayısı arttığı halde, bakanlığın özel hastanelerle yaptığı muahede sayısı arttığı halde neden 440’a düşürülmüştür? Nedeni çok açık, Sağlık Bakanlığı özel hastanelere sağlık sisteminde daha fazla alan açarken Çalışma Bakanlığı da GSS aracılığıyla onlarla mutabakat imzalayarak onlara kaynak aktarıyor ve kimse özel bölümün bu kaynak aktarma sırasında berbata kullanımı ortaya çıkmasın diye bir gayret içerisinde değil. Şayet gayret içerisinde olunsaydı Çalışma Bakanlığı’nın 440 sayısının bin 440’a çıkarması beklenirdi.
“SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMININ İFLAS ETTİĞİ VE ÇÖKTÜĞÜ ÇOK AÇIKTIR”
Türkiye bir mühlet bebek vefatlarını azaltmada uygun bir performans sergilemişti lakin son birkaç yıldır bebek vefatlarındaki artık tasa verici. O denli ki resmi sayılara bile baktığımızda, örneğin 2022 yılında binde 9,2 olan bebek mevt suratı, 2023 yılında binde 10’a yükselmiş durumda. Bu AB ülkeleri ortalamasının 3 katı, birtakım AB ülkelerindekinin 5 katı yükseklikte bir bebek vefat suratını ve benzeri oranlarda 5 yaşın altındaki çocuk vefat suratını karşımıza getiriyor. Birtakım kentlerde, örneğin Şanlıurfa ve Gaziantep’te bebek vefat suratının bu kadar yüksek olmasının ardında hangi nedenler yatmaktadır? Her bir bebek öldükten sonra bunun vefat nedeninin incelenmesi bizim mevzuatımıza nazaran mecburî olduğu halde Sağlık Bakanlığı burada neden bir misyon üstlenmemektedir? Sıhhat Bakanlığı’nın evvel sıhhat eşitsizliklerini giderecek, hizmete erişimin önündeki manileri kaldıracak bir gayret içerisine girmesini ve özel sıhhat kuruluşlarıyla ilgili gerçek maksadının ne olduğunu açıklaması gerekir. Aksi halde bugün yaşadığımız meseleler, çeteleşme faaliyetleri, sistemin çürümesi devam edecektir. Bugün sıhhatte dönüşüm programının iflas ettiği ve çöktüğü çok açıktır. Türkiye’nin gereksinimi kamucu, eşit, fiyatsız, erişilebilir ve nitelikli bir sıhhat sistemidir. Lakin bu iktidar gittikten sonra bu sistemin kurulabileceği anlaşılıyor.”