CHP İstanbul Milletvekili Toprak, yayımladığı haftalık raporunda, gündeme ait değerlendirmelerde bulundu. Toprak’ın değerlendirmelerinden öne çıkanlar şöyle:
“Eski ABD Başkanı Biden’ın 13 Ocak’ta yayınladığı kararla yapay zeka ve yüksek teknolojili çip satışında Türkiye’yi dışlayıp ikinci sınıf müttefik listesine koyması, Trump idaresinin de bu kararı değiştirmemesi dikkat caziptir. İktidar, ABD’nin müttefiklik unsuruna aksi düşen bu kararına sessiz kaldı. ABD’nin yüksek teknoloji satışlarına kısıtlama getirmesi bilhassa son devirde ilerleme kaydedilen İ HA-Sİ HA teknolojileri, Aselsan, Havelsan, Roketsan, TAİ ve TUSAŞ üzere kamusal savunma şirketlerinin savunma sanayii alanındaki başarılı teknolojik atılımlarıyla irtibatlı görülebilir. Türkiye’yi F-35 yeni jenerasyon savaş uçağı projesinden dışlayan, F-16 satışında ayak sürüyen, CAATSA yaptırımlarını devam ettiren ABD’nin bu yaklaşımı müttefiklik bağında samimiyetsizliktir.
“UĞRANACAK EKONOMİK VE NAKDÎ KAYIPLAR, TÜRKİYE’NİN, TÜRK VATANDAŞLARININ ONUR VE SAYGINLIĞINDAN DAHA BEDELLİ DEĞİLDİR”
İngiltere’nin diplomatik kırmızı pasaportlara vize uygulaması başlatması ülkemiz ismine onur kırıcıdır. Türk vatandaşlarının AB ülkelerinden Schengen vizesi alamaması, vize retlerinde inanılmaz artış yaşanmasına karşı adım atamayan iktidarın İngiltere’nin aldığı bu kararı sessizlikle geçiştirmesi kabul edilemez. Gerek AB ülkelerinin Türk vatandaşlarına yönelik vize kısıtlamaları ve retlerin onlenmesi gerekse İngiltere’nin aldığı bu son karara karşı Türkiye’nin onur ve prestijini koruyacak bir tutum sergilenmelidir. Gerekirse mütekabiliyet prensibi çerçevesinde Türkiye de bu ülkelere vize uygulamasına geçmelidir. Turizm, ticaret, döviz geliri vb. münasebetler, uğranacak ekonomik ve nakdî kayıplar, Türkiye’nin, Türk vatandaşlarının onur ve saygınlığından daha kıymetli değildir.
“İKTİDARA ARALI ÖZEL BÖLÜM VE ŞİRKETLERE DE “MALLARINA, PARALARINA, VARLIKLARINA EL KOYMA” TEHDİDİYLE BİAT BİLDİRİSİ İLETİLİYOR”
TMSF’ye ve Devlet Denetleme Kurulu’na verilen harika yetkiler, kamu ve özel bölümü tümüyle teslim alma operasyonudur. Kamu kurumları, belediyeler, STK’larda misyondan alma, özel şirketlerde idareye para ve mal varlığına el koyup kayyum atama yetkisi verilen 2 kurum, iktidarın yeni silahına dönüşüyor. Mesnetsiz hata isnatları, kanıtsız ithamlar, gözaltılar, tutuklamalar, siyasi talimatlı soruşturmalarla yargı üzerinden yürütülen siyaseti dizayn planları, iktidarın beklentilerini karşılayamamış olmalı ki, planın kapsama alanı DDK ve TMSF memurlarına verilen harikulâde yetkilerle daha da genişletiliyor. İktidara aralı özel bölüm ve şirketlere de ‘şüphe’ gerekçesiyle TMSF üzerinden ‘mallarına, paralarına, varlıklarına el koyma’ tehdidiyle biat iletisi iletiliyor.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) 2024 istatistiklerinde; insan hakları ihlalleri, adil olmayan yargılama ve hukuksuz yargı kararları nedeniyle 47 Avrupa ülkesi içinde aleyhine en fazla dava açılan birinci ülke yeniden Türkiye oldu. Anayasada Aİ HM’nin yargılama hakkı ve kararlarının uygulanması karar altına alınmasına karşın mahkemeler AİHM kararlarını uygulamıyor, iktidar da bu tutumu onaylıyor. Bu nedenle Türkiye’nin Avrupa Kurulu üyeliğinden çıkarılması ve yaptırımlarla müsabakası kelam konusu.
Gayrimenkul rantını vergilendirmek argümanıyla getirilen Kıymetli Konut Vergisi’nde (DKV) 2024’te tahsilat yalnızca 83 milyon TL olurken, 2025 bütçe maksadı ise 165 milyon TL. DKV’de toplam tahsilatın İstanbul-Ankara’da 2-3 daire fiyatı kadar olması konut, gayrimenkul rantındaki dev vergi kaçağı ve kayıpların göstergesidir. Geçen yıl bedelli konutlardan tahsil edilen vergi meblağları ve bu yılın bütçesine konulan komik fiyattaki DKV geliri maksadı, konut rantındaki vergi kayıp ve kaçakların boyutlarını sergilerken, iktidar bunun üzerine gitmek yerine kayıp ve kaçağa bilerek göz yumuyor. Konut rantındaki vergi kaybı ve kaçağı birebir vakitte gelir vergisinde de kayıp ve kaçak manasına geliyor.
“GEÇEN YIL KARŞILIKSIZ ÇEKLERDE YÜZDE 210 ARTIŞ YAŞANDI”
Yüksek faiz ve sıkı para siyasetleriyle finansa erişimin zorlaştırılması karşılıksız çek ve protestolu senetlerde patlamaya yol açtı. TBB risk dataları, iktisatta çarkların çek ve senet üzerinden döndüğünü gösterirken geçen yıl karşılıksız çeklerde yüzde 210 artış yaşandı. Protestolu senetlerin fiyatı 50 milyar TL’ye yaklaştı. Banka sisteminin karşılamadığı kredi-finansman imkanını çek ve senetle aşmaya çalışan binlerce işletmenin içine düştüğü durum, karşılıksız çıkan milyarlarca liralık çek ve senedin gerçek iktisadın çarklarını durma noktasına getirmesi görmezden geliniyor. İktisat idaresi, uygulanan siyasetlerin başarılı olduğunu ve kredi talebinin azalmasıyla enflasyonun yavaşladığını savunuyor.
Ekonomide daralma ve sakinlik besbelli hale gelirken öngörülemezlik ve belirsizlikler, yatırım teşebbüslerini aşağı çekiyor. Kasım 2024’te 57,3 milyar TL’ye gerileyen teşvik dokümanlı yatırımlar, ocak-kasım devri 11 aylık periyotta ise yüzde 38 azalarak 935 milyara indi. İnişe geçen teşvikli yatırımların mevcut ekonomik şartlarda tekrar canlandırılması için verilecek yeni dayanakların tesiri sonlu olacaktır. Yerli-yabancı yatırımcıların yasa ve hukuk tertibi sağlam formda tesis edilmeden, öngörülebilir bir yatırım ortamı ve finansa erişim imkanları sağlanmadan yalnızca devlet takviyeleri için yatırıma girişeceğini beklemek gerçekçi bir yaklaşım değildir.
Gıda fiyatlarındaki artışları dizginlemek için üreticiler üzerinde fiyatları sabitleme baskısına girişen iktidarın ‘yapay tahlil formülü’ pek çok eserin piyasadan çekilmesine, karaborsaya ve fiyatların daha da artmasına neden olacaktır. Devletin yaptırım gücüyle, baskı ve tehditle besin fiyatları ve enflasyonu kâğıt üzerinde yapay olarak düşürmek, gerçeklerden kaçıp günü kurtarmak ve bundan muvaffakiyet öyküleri çıkartarak halkı aldatmak iktidarın çaresizliği ve acizliğidir.
“ABD, KUZEYDE KÜRTLERİN HAMİLİĞİNİ ÜSTLENİRKEN, İSRAİL DE KÜRTLERE DAYANAK VERİYOR”
Suriye’de silahlı kümelerin başkanlarının davet edildiği Zafer Kongresi, Cumhurbaşkanlığı vazifesine Ahmed el Şara’yı getirdi. Şara, ucu açık bir devir sonunda seçim ve yeni anayasa vaat etti. Şam idaresi üzerinde Suudi, Katar ve Arap tesirinin arttığı gözleniyor. Evvelki periyodunda Körfez ülkelerini İsrail’le barıştıran Trump, artık Suudileri de sürece katmayı hedefliyor. ABD, kuzeyde Kürtlerin hamiliğini üstlenirken, İsrail de Kürtlere takviye veriyor. Trump, Şam’ın hamiliğini Suudlara vermeyi, İsrail’in güvenliğini sağlama alıp yüzünü Çin’e dönmeyi planlıyor. Suriye’deki son gelişmeler iktidarın yeni tahlil süreciyle birlikte değerlendirildiğinde Türkiye açısından epeyce kritik gelişmelerin yaşanabileceğinin işaretlerini veriyor.
Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirme tarafında teşebbüslerin artması, Rusya Devlet Başkanı Putin’in Ukrayna ile ateşkes ve barış müzakerelerine kapı aralaması barış ihtimalinin arttığını gösteriyor. SETA’nın son raporunda iktidara Rusya ve İran’dan uzaklaşmayı, ABD ve Atlantik Paktı ile yakınlaşmayı önermesi dikkat cazibeli. Lakin PKK, PYD ve YPG’yi yıllardır ABD ve batılı ülkelerin desteklediği açık. Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin çıkarlarına tehdit ve tecrit stratejisinin gerisinde ABD ve AB var. Ege’de Yunanistan’ın, Kıbrıs’ta Rum İdaresinin batılı ülkelerce desteklenip silahlandırıldığı dikkate alındığında, iktidara önerilen yeni jeopolitik yaklaşım ve dış siyasette değişiklik teklifleri Türkiye’nin ulusal çıkarlarına hizmet etmediği üzere güvenlik ve komşularla alakaları açısından da önemli riskler ve stratejik yanlışlıklar içerdiğini öngörebiliriz.”