(ANKARA) – CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “‘sayıları bir milyonu aşan staj öğrencilerinin emeklerinin sömürüldüğünü ve emekliliğe temel sigorta başlangıcının işe başladıkları gün başlatılmamasıyla da haklarının gasp edildiğini'” belirterek, “‘Staj ve çırak genç işsizliği düşük göstermek için TÜİK personel saydığı üzere Bakanlık da emekçi sayarak 18 yaş altı süreçte yaşlılığa temel sigorta başlangıcı olarak işe başladıkları günü temel almalıdır. Geriye dönük prim ödeyen tüm çırak ve staj yapanlara da bu hak tanınmalıdır” tabirlerini kullandı.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yaptığı yazılı açıklamada, TÜİK tarafından staj öğrencilerinin genç personel sayıldığını ve bu yolla genç işsizliğin azalmış üzere gösterildiğini, Bakanlık tarafından staj yapanların öğrenci olarak tanımlanıp yaşlılık sigortası yerine SGK kartı verilerek kaza sigortası ile çalıştırıldığını kaydetti.
Genç vücutlara personellerle tıpkı işin yaptırıldığını söz eden Gürer, şunları kaydetti:
”2017’de meslek liselerinden elde edilen gelir 215 milyon 268 bin TL iken bu sayı beş yılda yüzde 995 arttı. Bu bilgilere nazaran staj öğrencilerinin de birebir oranda aldıkları fiyatta artış sağlanmadı. 2025 yılında net minimum fiyatın yüzde 30’una tekabül eden 6.631,40 TL staj yapanlara verilmektedir. 20 şahıstan az çalışan olan yerlerde ise bu fiyat 3.315,70 TL olarak uygulanmaktadır. Çırak ve aday çırak için de öngörülen 6.631,40 TL olarak belirlenmiştir. Mühendislik Fakültesi öğrencisi için ise staj fiyatı 7.736,63 TL. Taban fiyatın 22.104,67 TL olduğu günümüzde staj ve çırak fiyatlarının düşük kalması, bu yolla patronun personel yerine staj öğrencisi ve çırak tercih etmesi değerli bir avantaj sağlamaktadır. Bu sağlanan yarar çırak ve stajyere de fiyat olarak yansımasa da en azından işe başladıkları gün yaşlılığa temel sigorta başlamalıdır. Staj ve çırak genç işsizliği düşük göstermek için TÜİK personel saydığı üzere Bakanlık da emekçi sayarak 18 yaş altı süreçte yaşlılığa temel sigorta başlangıcı olarak işe başladıkları günü temel almalıdır. Geriye dönük prim ödeyen tüm çırak ve staj yapanlara da bu hak tanınmalıdır.”
Gürer, Türkiye’de orta eleman açığının daima gündeme getirildiğini, bu açığın çırak ve staj yapanlara sağlanacak avantajlarla ortadan kaldırılmasının mümkün olduğunu belirtti. Gençlerin çalışmaya başladıklarında sağlanan düzenlemeyle orta eleman olmaya özendirilmelerinin yolunun açılabileceğine işaret eden Gürer, stratejik öğrencilik sürecinin bir devrinde teorik eğitim geliştirmek için işyerlerinde emekçi üzere çalıştırıldıklarını söz etti. Maharet kazanıp işi tanımaları açısından bu sürecin değerli ve faydalı olduğunu belirten Gürer, şu tabirleri kullandı:
”Okul tarafından not sistemine dahil olan ve sigortalılığı devlet tarafından desteklenen bu süreç, işe başlangıç periyodu olarak genç yaşta yaşama ve geleceğe bakışı sağlamaktadır. İşe başladıkları gün SGK kartı ile sigortalanan staj öğrencisi, 18 yaşından evvel verilen bu sigorta kartının bir sigortalılık başlangıcı değil, çalıştıkları staj müddeti için kaza karşı bir sigorta olduğunu öğrenince bir haksızlık yapıldığını düşünmektedir. Bu süreç emekliliğe başlangıç sayılan sigorta olsa, işini öğrendiği süreçte işi sürdürerek sürecin içinde okul sonrası da kalır. En az üç yıla yakın bir yarar sağlamak, iş için alımlı bir süreç olur.
Meslek lisesi döner sermaye yönetmeliğine nazaran, cirolar ne kadar katlanırsa katlansın öğrenciler en fazla 1 taban fiyat, üretimde yer alan öğretmenler ise en fazla 2 minimum fiyat alabilmektedir. Örneğin, 2022’de 2 milyar 357 milyon TL’lik gelirin yalnızca 110 milyon 552 bin TL’si öğrencilere fiyat olarak verildi. 2023’ün birinci 4 ayında ise elde edilen 1 milyar 349 milyon TL’nin fakat 65 milyon TL’si öğrencilere hisse olarak düştü. Bu durumda meslek liseleri çıkar sağlarken, öğretmenler ve stajyerler bu gelirden desteklenmiyor. Bu gelir, öğrenci için işe başladıkları gün yaşlılığa temel sigortaya dönüştürülüp primin döner sermaye üzerinden karşılanması muhtemeldir. Toplumsal devlet, alan değil veren olursa manalıdır. Staj ve çıraklar için geriye dönük olarak çalıştıkları müddetlerin emekliliğe başlangıç sayılması, değerli bir mağduriyeti ortadan kaldıracaktır.”