Çin ve Hindistan liderlerinden zirve
Çin ve Hindistan başkanları, Şanghay İşbirliği Örgütü Doruğu’nda görüştü. Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Şi, görüşmede, iki ülkenin birbirini rakip değil işbirliği ortağı, tehdit değil kalkınma fırsatı olarak görmesi gerektiği iletisini verdi.
Şi, kadim uygarlıkların temsilcisi olan Çin ve Hindistan’ın dünyanın en kalabalık iki ülkesi ve “Küresel Güney”in kilit bir modülü olduğunu belirterek, “Ejderha ve filin bir ortaya gelmesi, dost ve düzgün komşu olması hayati değer taşıyor.” dedi.
Hindistan Başbakanı Modi de, iki ülkenin sondaki ihtilaflı bölgelerden geri çekilmesinin akabinde bir barış ve istikrar atmosferinin hakim olduğunu, karşılıklı inanç, hürmet ve hassasiyet temelinde münasebetleri ilerletmeyi istediklerini vurguladı.
Modi’nin tepeye katılması, iki ülke ortasında Himalayalar’daki ihtilaflı hudut çizgisindeki tansiyonların tahliline yönelik adımlarla başlayan yumuşama sürecinin belirginleştiren bir gelişme oldu. Hint başkan, 7 yıl ortadan sonra Çin’i ziyaret etti.
Önceki ABD idaresinin Pasifik’te Çin’e karşı dengeleyici müttefik olarak gördüğü Hindistan’ın, Donald Trump periyodunda tarife artışlarına ve siyasi ötelemeye maruz kalırken Çin ile münasebetlerini istikrar içinde yürütmeye yöneldiği gözleniyor.
ÇİN-HİNDİSTAN HUDUT SORUNU
Çin ile Hindistan ortasında Himalaya Dağları’nın çevrelediği meçhul hudut çizgisi, egemenlik tartışmalarına neden oluyor. Akarsular, göller, buzullar ve karlı dorukların bulunduğu 3 bin 500 kilometrelik hudut, tarafları sık sık karşı karşıya getiriyor.
Pekin idaresi, “Güney Tibet” olarak isimlendirdiği Hindistan’ın Arunaçal Pradeş eyaletindeki 90 bin kilometrekarelik toprakta hak sav ediyor. Yeni Delhi ise Aksay Çin Platoları’nı kapsayan 38 bin kilometrekarelik alanın Pekin idaresince işgal edildiğini savunuyor.
Tartışmalı hudut sınırında 2020’de yaşanan çatışmayla doruk noktasına çıkan uyuşmazlığın tahlili için yürütülen müzakereler geçen yıl mutabakatla sonuçlanmış, taraflar 22 Ekim 2024’te iki ülke ortasındaki süreksiz hududu oluşturan Fiili Denetim Çizgisi’nin Ladakh bölgesinde karşılıklı devriye faaliyetlerinin düzenlenmesi konusunda mutabakata vardıklarını duyurmuştu.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi, muahedenin akabinde, 23 Ekim 2024’te, Kazan’daki BRICS Başkanlar Doruğu marjında yüz yüze görüşmüştü. İki başkan, 5 yıl ortadan sonra birinci kere bir ortaya gelmişti.
