Cumhuriyeti kuran zafer: 30 Ağustos! ‘’Ordular ilk hedefimiz Akdeniz’dir, İleri!..’’
Sakarya Meydan Savaşı’nı kazandıktan sonra artık büyük bir atağa geçerek düşmanları tamamıyla yurdumuzdan atmak kalıyordu. Bu da uygun hazırlanmak, ayrıyeten vakit isteyen bir işti. İşte Sakarya Meydan Savaşı’ndan sonra geçen bir yıla yakın vakit bu hazırlık içinde harcandı. Çok esaslı, planlı hazırlıklardan sonra 26 Ağustos 1922’de Büyük Taarruz başladı. 4 gün sonra düşman bozguna uğratılmış, büyük kumandan Mustafa Kemal ‘’Ordular birinci maksadımız Akdeniz’dir. İleri!’’ buyruğunu vermişti.
Yunanlıların uğradığı bozgundan sonra, düşman elindeki topraklarımız büyük bir süratle kurtarılmaya başlandı. Kurtuluş Savaşı’na son veren Başkomutanlık Meydan Savaşı’ndan sonra birinci kurtulan ilimiz Afyonkarahisar oldu (27 Ağustos 1922). Bundan sora her gün yeni yurt modülleri düşman çizmelerinden kurtulmanın sevincini tattılar. 2 Eylül’de Eskişehir (işgali 28 Temmuz 1920), 3 Eylül’de Uşak (işgali 15 Temmuz 1921), 5 Eylül’de Bilecik (işgali 9 Ocak 1921), 6 Eylül’de Balıkesir (işgali 30 Haziran 1920), 7 Eylül’de Aydın (2. Kere işgali 4 Temmuz 1919; Aydın daha evvel 27 Mayıs 1919’da işgal edilmiş, 30 Haziran 1919’da geri alınmıştı), 8 Eylül’de Manisa (işgali 25 Mayıs 1919), 9 Eylül’de İzmir (işgali 15 Mayıs 1919), 10 Eylül’de Bursa (işgali 8 Temmuz 1920) kurtarıldı. Eylül ve Ekim’de Batı Anadolu’nun geri kalan yeri, Kasım’da da Trakya düşmandan temizlendi.
Ordularımızın Çanakkale ile İstanbul üzerine yürüyüşü İttilaf Devletleri ortasında şaşkınlık yaratmıştı. İngiliz Başbakanı Lloyd George Boğazlar’la İstanbul için çarpışılmasını istiyordu. Fransızlar’la İtalyanlar ise bu fikre katılmadılar. Sonunda durumu gözden geçirmek, savaşa son vermek üzere Mudanya’da mütareke görüşmelerinin yapılmasına karar verildi. Böylelikle, üç yıl süren çarpışmalardan sonra, sevgili Anayurdumuz kurtarıldı, düşmanlar Türk’ün yenilmez kuvveti karşısında boyun eğdiler. Padişahlık yönetiminin kusurları sonunda mahvolmuş duruma düşen yurdumuz, başta Atatürk olmak üzere, bütün milletin çetin savaşı sonunda yeni bir varlık olarak ortaya çıktı, bir yıl sonra da (29 Ekim 1923’te) genç, sağlam, kuvvetli bir devlet: Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.
İZMİR KIZILELMA’SI
İzmir, bütün Kurtuluş Savaşlar’ı boyunca yağmur üzere gözyaşı döken Türk Milleti’nin bir Kızılelma’sı durumundaydı. Hatta Ankara önlerinde savaştığımız sıralarda bile herkesin iliklerine kadar işlenmiş bir İzmir hasreti vardı. Gerçi Ankara önlerinde savaşıyorduk lakin, kazanılacak her zaferi yarım görüyorduk. Ta ki, düşman ordularının İzmir rıhtımına ayak bastıkları yerden denize dökülene kadar.
Kızılelma mefkuresi Türk Orduları’nın en büyük mefkuresini teşkil ediyordu. Anadolu’nun 26 Ağustos 1071’de kesin Türk zaferiyle vatanlaşması sonrasında Türk ordularının en büyük gayesi İstanbul olmuştur.
İstanbul’un ünlü Ayasofya Kilisesi’nin kubbesi uzaktan bir Kızılelma’yı andırdığı için İstanbul’un fethi de bir Kızılelma davası halini almıştı. Bütün amaç İstanbul’u almak ve Ayasofya’da Ezan-ı Muhammedi’yi okutmak merkezinde toplanıyordu.
İstanbul’un fethinden sonra Fatih’in fermanı ile bu iş gerçekleşti. Bundan sonraki Türk Orduları’nın itici gücü olan Kızılelma davasının amaçları ortasında Belgrad, Peşte, Budin, Roman üzere büyük gayeler sırasını almıştı.
Bunlardan Roma dışında hepsine ulaşıldı. Türk cihan İmparatorluğu’nun en mükemmel çağlarından birini teşkil eden Fatih bölümü ne kadar yazık ki, Roma Kızılelma’sı gerçekleşmek üzereyken sona erdi. Fatih’in buyruğu ile Otrantoyu (İtalya’da bir şehir) fethettikten sonra Fatih’in yeni bir atak buyruğuyla Roma üzerine yürüyecekleri sırada Papa’nın casusları olan Doktor Maksimo Jakapo eliyle Fatih hünkâr çayırında yüzbinleri bulan ordusunun başındayken zehirlenmişti.
Roma’ya yanlışsız yola çıkan haberci Fatih’in vefatı haberini ‘Büyük Kartal Öldü’ şifresiyle en büyük düşmanımız olan Papalık hükümetinin merkezi Roma’ya ulaştırıyordu.
Papa Jean, bütün Katolik merkezlerinde kiliselerde üç ay şükür duaları yapılmasını emretmişti. Daha sonraki yıllarda Fatih’in oğlu ve torunları birebir amaç etrafında yürüyerek Belgrad’ı, Buda’yı, Peşte’yi alarak büyük maksada gerçek yürümüşlerdi.
SAKARYA’DA BİR ATEŞ ÜZERE GERİYE DÖNDÜLER
Hatta Viyana’yı iki sefer kuşatmak suretiyle ‘Avusturya’lı ünlü tarih müellifi Stefan Zweig’in deyimiyle’ Hristiyanlığı gırtlağından yakalamıştık. Bundan sonra başlayan geri çekilme hareketimiz Ankara önlerine kadar dayanmıştı. Türklerin, bu son savunma çizgilerindeki Sakarya Savaşı’ndan bahseden İngiliz Tarihçisi Taynby: ‘’Batılar, Viyana’dan beri Türklerin üstüne üstüne gittiler. Yalnız Ankara önlerindedir ki, Sakarya uzunluklarında direkt doğruya Türk’ün kendisiyle karşılaştılar ve Sakarya’da bir ateş dağına çarpmış üzere geriye döndüler. Artık Türklerin yükselme bölümü başlamıştır. Geleceğin tarihçisi Sakarya Zaferini bu açıdan değerlendirecektir. Zira Sakarya dünya tarihinin en büyük dönüm noktasıdır’’ der.
İşte İzmir’in kurtuluşunun Türklerin yeni Kızılelma ideali durumuna girmesi o anda başlamış oluyordu. Türk Ordularının birinci amacı İzmir’i kurtarma merkezinde toplanmıştı.
Türk Ordusu içindeki halk şairleri cephede yaralananları bulunduğunu hastanelerde sazlarıyla İzmir’i terennüm ediyorlardı:
İncil mi koydular Kuran yerine
Hep haç mı taktılar minberlerine
Düşman sövüyor mu makberlerine
Çoktandır almadım haber İzmir’im
İzmir’im İzmir’im hoş İzmir’im
Koğuşun karşı köşesinden diğer saz şairi arkadaşının kaldığı yerden devam ediyordu:
İzmir’im gittin mi duruyor musun?
Feryad ediyoruz duyuyor musun?
Neden susuyorsun uyuyor musun?
Uyan gün batıyor uyan İzmir’im
Bak doğan güneşler al kan İzmir’im
Başkumandanın verdiği buyrukla İzmir’e yanlışsız taşan, coşan bir sel üzere akan ordularımızın söylediği bir marş vardır. İzmir’i kurtaran iman gücü en hoş tabirini bu marşta bulmuştur:
Tekbirle atak sesleri gökkubbeyi vurdu
Hür Ankara’nın savleti Afyon’da duyuldu
Ulu serdarlar ismindeki Müslüman ordu
Allah diye avaz ederek cenge koyuldu.
Türk ordusu atak amacın Akdeniz olsun
Yunan dene sıska hariminde boğulsun
Tarihi kül olsun, o hain bayrağı sönsün
Şanlar dolu tarihime bin menkıbe dolsun.
