Fındıkta sessiz çöküş: Üretici göç ediyor, rekolte eriyor
ORDU / ALİ YAZAN
2025 mahsulü fındıkta rekolte ve fiyat tartışmaları sürerken, Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Cem Şenocak kamuoyuna değerli ikazlarda bulundu. Tarımın güç bir yıl geçirdiğini vurgulayan Şenocak, don, kuraklık ve kokarca ziyanı nedeniyle rekoltenin önemli ölçüde düştüğünü, bilhassa Ordu’nun yüksek bölümlerinde zararın %100’e yakın olduğunu belirtti.
DON, SICAK VE KOKARCA VURDU
Nisan ortasında yaşanan zirai don olayının, 500 metre rakım üzerindeki fındık bahçelerini büyük ölçüde etkilediğini söyleyen Şenocak, Ordu’nun yüksek ilçelerinde büyük kayıplar yaşandığını, temmuz ayında ise çok sıcakların Batı Karadeniz’i önemli oranda etkilediğini açıkladı. Kokarca zararlısına karşı verilen gayretin devam ettiğini belirten Şenocak, zararın fakat hasat sonrası tam olarak ortaya çıkacağını söyledi.
“ÜRÜN ÇUVALA GİRMEDEN NET SONUÇ VERİLMEZ”
Rekolte konusunda çeşitli çevrelerden gelen spekülatif açıklamaları eleştiren Şenocak, “Hasat devrindeyiz. Rekolte hakkında çok sayıda, bilgi ve ilgisi olmayan kaynaklardan haberler çıkıyor. Bu algı operasyonları artık son bulmalı” dedi.
Gerçek rekoltenin net halde lakin eser çuvala girdikten sonra muhakkak olacağını vurgulayan Şenocak, “Zararın boyutu lakin o vakit anlaşılır” diye konuştu.
“REKOLTE DÜŞÜK, PİYASA TMO’NUN ÜZERİNDE”
Şenocak, bu yıl rekoltenin olağan yılların çok altında olduğunu, bu sebeple hür piyasa fiyatlarının TMO’nun açıkladığı taban fiyatın üzerinde seyrettiğini ve artmaya devam edeceğini söyledi. Üreticinin eserini yalnızca gereksinimine nazaran satışa sunacağını belirten Şenocak, bilhassa zararın büyük olduğu mevcut kısımlardaki çiftçilerin ekonomik manada çok güç durumda kalacağını tabir etti.
400 BİN AİLE GÖÇ TEHLİKESİYLE KARŞI KARŞIYA
En dikkat alımlı ihtar ise meyilli topraklarda üretim yapan fındık üreticileriyle ilgiliydi. Şenocak, Doğu Karadeniz’de miras yoluyla bölünmüş, makinalı tarıma uygun olmayan alanlarda üretim yapan yaklaşık 400 bin fındık üreticisi ailenin masraflarını karşılayamadığı için göç etme noktasına geldiğini belirtti.
“Geçim kaynakları yalnızca fındık. İnsan gücüyle yapılan tarım artık sürdürülebilir değil. Bu beşerler büyük kentlere göç etmek zorunda kalacak. Bu sırf tarımı değil, kentleri de olumsuz etkileyecek.”
“FINDIKTA ÜRETİM HİSSESİNİ KAYBEDİYORUZ”
Türkiye’nin dünyadaki fındık üretim hissesinin giderek düştüğünü belirten Şenocak, bir devir %80’in üzerinde olan dünya pazar hissesinin, 2024 prestijiyle %60’ların altına gerilediğini söz etti. Şenocak ayrıyeten, Şili üzere ülkelerde fındık üreticilerinin yılda 3-5 milyon dolar gelir elde ettiğini, Türkiye’de ise binlerce üreticinin ziyan ettiğini söyledi.
“ALAN BAZLI DAYANAK REVİZE EDİLMELİ, BAHÇEYE KÜSEN ÜRETİCİ GERİ KAZANILMALI”
Şenocak, tahlil teklifini de net biçimde ortaya koydu:
“2009 yılında periyodun başbakanı, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından başlatılan meyilli toprağa alan bazlı destekleme modeli, bugün yine ele alınmalı ve revize edilmelidir.”
Amaçlarının, küskün üreticinin yine bahçesine dönmesini sağlamak, kiralama ya da kooperatif modellerle üretimi teşvik etmek olduğunu belirten Şenocak, fındıkta dışa bağımlı hale gelinmemesi için acil adımların atılması gerektiğini vurguladı.
