Genetik yatkınlık prostat büyümesine sebep oluyor: Bilimsel araştırmalar ne diyor?
Prostat büyümesi, erkeklerde sıklıkla karşılaşılan ve ekseriyetle yaşla birlikte artan bir sıhhat sorunu olarak biliniyor. Fakat, son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, prostat büyümesinin sadece yaşa bağlı değil, tıpkı vakitte genetik faktörlere de dayanabileceğini ortaya koydu.
GENETİK FAKTÖRLER VE PROSTAT BÜYÜMESİ: NEDEN BİR İLİŞKİ VAR?
Prostat büyümesi, tıbbi olarak “benign prostat hiperplazisi” (BPH) olarak isimlendirilir ve çoklukla 50 yaş ve üzerindeki erkeklerde görülür. Fakat araştırmalar, prostatın büyüme sürecinin yalnızca yaşla ilgili olmadığını, tıpkı vakitte genetik yatkınlıkla da ilgisi olduğunu gösteriyor.
Yapılan çalışmalar, prostat büyümesinin kimi ailelerde daha yaygın olduğunu, hatta muhakkak genetik mutasyonların bu durumu tetikleyebileceğini öne sürüyor.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Johns Hopkins Üniversitesi’nde üroloji profesörü Dr. Robert R. Edwards, hususla ilgili yaptığı açıklamada, “Prostat büyümesinin gerisinde genetik faktörlerin tesiri kıymetli bir rol oynamaktadır. Ailede prostat büyümesi geçmişi olan bireylerde bu durumu daha sık gözlemliyoruz” diyor. Bu, genetik yatkınlığın prostatın büyümesine ve vakitle prostat kanseri riskinin artmasına katkıda bulunabileceği manasına gelir.
GENETİK ARAŞTIRMALAR VE PROSTAT BÜYÜMESİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR
Son yıllarda yapılan kimi bilimsel araştırmalar, prostat büyümesinin genetik temellerine ışık tutmayı amaçlamakta.
2019’da yapılan bir çalışmada, prostat büyümesi riski taşıyan erkeklerde, bilhassa 1. derece akrabalarında (baba, kardeş) prostat hastalıkları bulunanların daha yüksek risk altında olduğu belirlendi. Çalışma, “BPH’nin ailesel bir tarafı olduğunu gösteriyor” formunda sonuçlandı.
Araştırmalar, belli genetik mutasyonların da prostat bezinin büyümesine neden olabileceğini öne sürüyor.
Bir başka değerli çalışma, Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan araştırmada, prostat bezinde büyümeye neden olan genetik faktörlerin daha net bir biçimde haritalandığı bildirildi.
Çalışma, “Prostat büyümesinde yer alan genetik bölgelerin daha yeterli anlaşılması, hem tedavi hem de erken teşhis açısından büyük ehemmiyet taşımaktadır” halinde özetlendi.
Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan bu çalışmanın baş muharriri Dr. Samantha Rodriguez, “Aile geçmişi olan bireyler, prostat hastalıkları açısından daha dikkatli olmalıdır. Genetik temelli tedavi stratejileri, şahsa özel sıhhat yaklaşımlarıyla kıymetli bir rol oynayabilir” diyerek, genetik faktörlerin prostat hastalıkları üzerindeki tesirine dikkat çekti.
GENETİK FAKTÖRLER NE KADAR TESİRLİ?
Genetik yatkınlık, prostat büyümesi için değerli bir risk faktörü olsa da, bu tek başına kâfi bir neden değildir. Öbür çevresel faktörler, ömür stili ve sıhhat durumları da prostat büyümesini tetikleyebilir. Örneğin, çok kilolu olmak, sigara içmek, sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları ve fizikî aktivitenin azlığı prostat büyümesinin gelişmesinde rol oynayan etkenler ortasında sayılabilir.
Bununla birlikte, genetik faktörlerin tesiri, bilhassa genetik testlerle tespit edilen makul riskli genetik işaretçilerle daha da somutlaşabiliyor.
İngiltere’nin en önde gelen üroloji uzmanlarından biri Prof. Dr. Chris Williams, “Genetik testler, prostat büyümesinin erken periyotta tespit edilmesine yardımcı olabilir. Bu testler, prostat hastalıklarına yakalanma riskini belirlemek ve bireye özel tedavi planları geliştirmek için kullanılabilir” açıklamasında bulundu.
PROSTAT BÜYÜMESİNİN GENETİK OLARAK BELİRLENMESİ
Bir kişinin prostat büyümesi riskini pahalandırmak için genetik testler ve aile hikayesi kıymetlidir. Ürologlar, bir kişinin ailesinde prostat büyümesi, prostat kanseri yahut öteki prostat hastalıkları olan bireyler bulunduğunda, bu şahısları daha yakın takip altına almayı önermekte.
New York’taki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezi’nde uzmanlık yapan ürolog Dr. Lauren Harris, “Genetik faktörleri göz önünde bulundurmak, prostat hastalıklarının erken teşhisinde hayati kıymet taşır” dedi.
PROSTAT BÜYÜMESİNE KARŞI GENETİK VE ERKEN MÜDAHALE ÖNERİSİ
Prostat büyümesi genetik faktörlerden etkilenebileceği üzere, çevresel etkenler de bu durumu tetikleyebilir. Genetik araştırmalar, prostat büyümesinin tespitinde değerli bir rol oynamakta.
Erken teşhis, bu hastalıkla gayrette büyük değer taşır ve genetik testler, bireylerin risk durumlarını daha net bir formda belirlemelerine yardımcı olabilir.
Uzmanlar, prostat büyümesi riskini azaltmak için sistemli denetimleri ve sağlıklı ömür alışkanlıklarını benimsemeyi öneriyor. Ayrıyeten, genetik testler ve ailesel hikaye üzere faktörlerin dikkate alınarak ferdi tedavi planları oluşturulması, prostat sıhhatini müdafaa ismine değerli bir adım olabilir.
