Güneş kremlerindeki sessiz tehdit ortaya çıktı

Bilimsel araştırmalar, güneş kremlerindeki kimi unsurların hormonal dengeyi tehdit edebileceğini ortaya koydu.

Yaz aylarında cildi güneşin ziyanlı ultraviyole (UV) ışınlarından korumak için vazgeçilmez olan güneş kremleri, içerdikleri kimyasal unsurlar nedeniyle bilim dünyasında tartışma konusu oldu.

Uzmanlar, birtakım güneş kremlerinde bulunan kimyasal filtrelerin hormon sistemini etkileyebilecek endokrin bozucu tesirlere sahip olabileceği ihtarında bulundu.

Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, bu kimyasalların kan sirkülasyonuna karışarak hormonal dengesizliklere yol açabileceğini gösterdi.

Uzmanlar, bilhassa çocuklar ve gebeler için mineral filtreli güneş kremlerinin tercih edilmesi gerektiğini vurguladı.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?

Güneş kremlerinde yaygın olarak kullanılan oksibenzon, avobenzon, oktokrilen, oktinoksat ve homosalat üzere kimyasal filtreler, cilt tarafından emilerek sistemik sirkülasyona karışabiliyor.

Journal of the American Medical Association (JAMA) mecmuasında yayımlanan bir araştırma, bu kimyasalların kan sirkülasyonunda yüksek düzeylerde tespit edildiğini ortaya koydu.

Araştırmada, 24 iştirakçi bir hafta boyunca günde dört kere güneş kremi kullandığında, bilhassa oksibenzon düzeylerinin öbür kimyasallardan 50-100 kat daha yüksek olduğu belirlendi. Bu hususların, hayvan deneylerinde antiandrojenik (erkeklik hormonu baskılayıcı), östrojenik (kadınlık hormonu artırıcı) ve tiroid işlevlerini bozucu tesirler gösterdiği öne sürüldü.

ABD’de bulunan Mount Sinai Hastanesi’nden endokrinolog Dr. Andrea Gore, kimyasal filtrelerin hormon reseptörlerine bağlanarak hormon gibisi tesirler yaratabileceğini yahut hormonların tesirini bloke edebileceğini söz etti. Dr. Gore, özellikle oksibenzonun östrojen reseptörlerine bağlanarak hormonal dengesizliklere yol açabileceğini ve bu durumun üreme sıhhati üzerinde uzun vadeli tesirler yaratabileceğini belirtti. Ayrıyeten, Avrupa Etraf Ajansı’nın (EEA) 2023 raporunda, birtakım kimyasal UV filtrelerinin endokrin bozucu unsurlar (EDC) olarak sınıflandırıldığı ve ekosistem üzerinde de olumsuz tesirler yaratabileceği vurgulandı.

MİNERAL FİLTRELER İNANÇLI Mİ?

Uzmanlar, kimyasal filtrelerin potansiyel risklerinden kaçınmak için mineral bazlı güneş kremlerini önerdi.

Titanyum dioksit ve çinko oksit üzere mineral filtreler, cilt tarafından emilmek yerine yüzeyde bir bariyer oluşturarak UV ışınlarını yansıttı.

Londra’daki St. John’s Dermatoloji Enstitüsü’nden Dr. Anjali Mahto, mineral filtreli kremlerin hassas ciltler ve hormonal hassasiyet yaşayan bireyler için daha az tahriş edici olduğunu belirtti. Lakin, mineral filtrelerin nano formda olanlarının cilt tarafından emilme riski taşıyabileceği tartışmaları da sürüyor. Bu nedenle, “non-nano” etiketli eserlerin tercih edilmesi önerildi.

D VİTAMİNİ VE GÜNEŞ KREMLERİ: BİR İKİLEM Mİ?

Güneş kremlerinin ağır kullanımı, D vitamini sentezini engelleyebileceği için öbür bir tartışma konusu.

Uzmanlar, güneş ışınlarının D vitamini sentezi için kritik olduğunu, lakin yüksek hami faktörlü kremlerin bu süreci engelleyebileceğini belirtiyor. Uzmanlar, sabah 09:00-11:00 yahut akşam 16:00’dan sonra 10-20 dakika güneş koruyucusuz güneşlenmenin D vitamini muhtaçlığını karşılamak için kâfi olduğunu söz etti.

TÜKETİCİLERE TEKLİFLER: İNANÇLI GÜNEŞ KREMİ SEÇİMİ

Uzmanlar, güneş kremi seçerken dikkatli olunması gerektiğini vurguladı. Uzmanlar, eser etiketlerinin dikkatlice okunmasını, son kullanma tarihine dikkat edilmesini ve uzun müddet açık kalmış kremlerin kullanılmamasını önerdi.

Açık kalmış eserlerde bakteri ve mikroorganizma oluşumu riski artarken, kimyasal içeriklerin oksidasyona uğrayarak tahriş edici hususlara dönüşebileceği belirtildi.

ABD’deki Çevresel Çalışma Grubu’ndan (EWG) dermatolog Dr. Sonia Badreshia-Bansal, tüketicilere “parfümsüz, paraben içermeyen ve non-nano mineral filtreli” eserleri tercih etmelerini önerdi.

Ayrıca, güneş kreminin tek başına kâfi olmadığını, geniş kenarlı şapkalar, UV gözetici giysiler ve gölgede kalma üzere fizikî tedbirlerle desteklenmesi gerektiğini vurguladı.

BİLİNÇLİ MUHAFAZA ŞART

Güneş kremleri, cildi UV ışınlarının yol açtığı yaşlanma, lekelenme ve cilt kanseri risklerinden korurken, içerdikleri kimyasal filtreler nedeniyle dikkatli kullanılması önerildi.

Bilimsel araştırmalar, bu hususların hormon sistemine muhtemel tesirlerini ortaya koyarken, uzmanlar mineral bazlı alternatiflere yönelmeyi ve şuurlu tüketim alışkanlıkları geliştirmeyi tavsiye etti.

Sağlıklı bir cilt için güneşten korunurken, hormon sıhhatini riske atmamak ismine eser seçiminde itina göstermek büyük kıymet taşıdı.