‘Heybedeki turp’tan derin devlet çıktı. Erdoğan bu deyimin anlamını biliyor muydu?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Beşiktaş Belediye Başkanı Ali Rıza Akpolat’ın tutuklanmasıyla ilgili CHP’ye yüklenerek “Sayın Özel, öteki yerde harami arayacağına yanındakilere baksın. Çok güzel biliyorlar ki daha turpların büyükleri heybede.” demişti.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu da, “Turbun Büyüğü” başlığıyla düzenlediği toplantıda, belediyelerine açılan davalarda daima tıpkı eksperin görevlendirilmesi üzerine değerli açıklamalar yapmıştı.
İmamoğlu, eksperin bir “infazcıya” dönüştüğünü belirterek, adaletin yok sayıldığını ve hukuksuzluğun perdesi yapılmaya çalışıldığını söz etti. Bu açıklama, İBB ve CHP’li belediyelere karşı yürütülen davalarla ilgili önemli bir tartışma başlattı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise İmamoğlu’nun bu çıkışını, “Turpun büyüğü heybede” halinde yorumladı ve yeni bir polimik konusu gündemde genişçe yer buldu.
“Turpun büyüğü heybede” tabiri, Türk siyasetinin değerli figürlerinden olan eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e aittir. Demirel, 2005 yılında gazeteci Yavuz Donat’a verdiği röportajda bu tabiri kullanmıştı.
YAVUZ DONAT KÖŞESİNDE YAZDI
İşte usta kalemin yazısı:
Derin devlet dizisinin ikinci günü, Demirel’in telefonları tekrar kilitlenmiş. Ve “Değişik çevrelerden” çok kişi “Dizinin daha sonraki kısımlarında neler yayınlanacağını merak ettiklerini” söylemişler.
Demirel’e sorduk:
– Meraklılara ne dediniz? Süleyman bey güldü:
– Turpun büyüğü heybede.
“Hikayeyi” Demirel anlattı. “Bu bir Aydın deyimidir” diyerek.
Köylü, Aydın pazarında turp satıyormuş.
Müşteri gelince evvel ufak turpları çıkarıyormuş.
Müşterinin biri “bu turp büyük” diye yüzünü buruşturup, yürüyünce…
Köylü, gerisinden seslenmiş:
– Hele dur beyefendi… Turpun büyüğü heybede.
***
Süleyman Demirel:
– Demokratik istikrar korunamazsa… İdarede zaaf belirirse… Turpun büyüğü ortaya çıkar.
– Turpun büyüğü derin devlet mi?
– Evet.
Demirel:
– Sana günlerdir anlattıklarım 624 yıllık Osmanlı devrinin ve sonra da Türkiye Cumhuriyeti’nin özetidir… Ana tez şudur: Bu devlet ayakta durmalı… Anlattıklarım bu yolda 50 yıl hizmeti geçen bir adamın gözlemleridir.
RAHMİ TURAN DA KÖŞESİNE TAŞIDI
Gazeteci Rahmi Turan, 2022 yılında yazdığı bir yazısında, Demirel’in “Turpun büyüğü heybede” sözünü yeniden gündeme getirdi. Turan, bilhassa AKP’nin yeni seçim maddesiyle “turpun büyüğünü” ortaya çıkardığını vurgulayarak, bu tabirin Türkiye’nin siyasi yapısındaki derin değişiklikleri simgelediğini belirtti.
Rahmi Turan da öyküyü şu halde köşesine taşıdı:
Rahmetli Demirel yaşasaydı ve ona AKP’nin bu tavrından ne anladığını sorsaydık, herhalde “Turpun büyüğü heybede” kaygısı…
Bu ünlü bir Aydın hikayesidir ancak Türkiye’ye duyuran Süleyman Demirel olmuştu…
Aydın pazarında bir köylü turp satıyor, müşteri geldiği vakit evvel ufak turpları çıkartıyormuş…
Adamın biri gelmiş bakmış, turplar ufak:
“Bunlar küçük yahu” diyerek yüzünü buruşturup yürümüş…
Köylü gerisinden seslenmiş:
“Hey, dur hemşerim dur… Turpun büyüğü heybede!” Demirel bu öyküyü anlattıktan sonra:
“Bir ülkede demokratik istikrar korunamazsa, idarede zaaflar oluşursa, işte o vakit ‘Turpun büyüğü’ ortaya çıkar, şaşırırsınız!” demişti…
