IEA Başkanı Fatih Birol: Nükleer enerjide artan projeler ve yatırımlarla yeni bir dönem başlıyor

Nükleer güçte yeni bir büyüme devri için piyasa, teknoloji ve siyaset temellerinin mevcut olduğu ve dünyada süratle artan elektrik talebinin karşılanmasında nükleerin kıymetli rol oynayabileceği bildirildi.

Uluslararası Güç Ajansının (IEA) “Nükleer Güç için Yeni Bir Periyoda Giden Yol” başlıklı raporu yayımlandı. Global nükleer güç dalında mevcut durumun değerlendirildiği rapor, nükleer güçte yeni projelerin nasıl finanse edileceği, inşası ve yakıt ikmali için sağlam tedarik zincirlerinin nasıl sağlanabileceğine ait teklifleri de içeriyor.

Rapora nazaran, global elektrik talebindeki güçlü artış nedeniyle inançlı ve pak güç kaynağı muhtaçlığı, nükleer güç için yeni bir çağ başlatma potansiyeli sunuyor.

Hidroelektrikten sonra dünyanın en büyük ikinci düşük emisyonlu elektrik kaynağı olan nükleer güç, halihazırda global elektrik arzının yaklaşık yüzde 10’una tekabül ediyor.

Bu yıl dünyada faaliyet halinde olan yaklaşık 420 nükleer güç reaktöründen üretilen elektriğin tüm vakitlerin en yüksek düzeyine çıkacağı öngörülüyor. Bu artışta Japonya’da yine üretimin başlaması, Fransa’da birtakım santrallerdeki bakım çalışmalarının tamamlanması ve Çin, Hindistan, Güney Kore ve Avrupa dahil olmak üzere çeşitli piyasalarda yeni nükleer reaktörlerin devreye girmesi tesirli oluyor.

KÜRESEL NÜKLEER GÜÇ HARİTASI DEĞİŞİYOR

Yapay zeka, sanayi ve iklimlendirme, elektrikli araçlar ve data merkezlerinin ağır kullanımından ötürü süratle artan elektrik talebini karşılayabilmek için nükleer güç dahil yeni üretim kapasitesine gereksinim duyulacağı öngörülüyor.

Bu kapsamda, mevcut nükleer güç filosunun birçok gelişmiş ekonomilerde bulunmasına karşın global nükleer güç haritası değişiyor ve halihazırda inşa halinde olan birden fazla proje Çin’de bulunuyor.

Dünya genelinde 2017’den beri inşasına başlanan 52 reaktörden 25’i Çin tasarımıyken 23’ü Rus tasarımı olarak öne çıkıyor.

KÜÇÜK MODÜLER REAKTÖRLERE İLGİ

Rapora nazaran, nükleer güç teknolojilerindeki yenilikler, yeni projelerin ivme kazanmasına yardımcı oluyor. Daha küçük ölçekli nükleer güç santrallerinin bir tipi olan ve daha süratli inşa edilebilen küçük modüler reaktörler (SMR), özel dalın de bu alana ilgisinin artmasını sağlıyor.

Doğru dayanakların sağlanmasıyla, SMR’lerin kurulumlarının 2040’a kadar 80 gigavata ulaşabileceği ve global nükleer güç kapasitesinin yüzde 10’unu oluşturabileceği öngörülüyor lakin bu teknolojinin başarısı ve benimsenme suratının, bölümün maliyetleri öteki pak güç projelerinin maliyetlerine yakın bir düzeye düşürme marifetine bağlı olacağı iddia ediliyor.

“40’TAN FAZLA ÜLKEDE NÜKLEERİN ROLÜNÜ ARTIRMA PLANLARI VAR”

Nükleer güçte yeni periyodun 2030’a kadar yıllık 120 milyar dolar yatırım gerektireceği hesaplanıyor. Bu, mevcut yıllık yatırımların iki katına çıkması manasına geliyor.

Gerekli altyapı yatırımının ölçeği göz önüne alındığında, yeni nükleer projelerin hayata geçirilmesi için kamu finansmanının yanı sıra özel dal sermayesinin de kesime çekilmesi kilit önem taşıyor.

IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ait değerlendirmesinde, nükleer gücün güçlü geri dönüşünün devam ettiğini belirterek, “Nükleer güç, bu yıl rekor seviyede elektrik üretecek.” tabirini kullandı.

İnşa halindeki nükleer güç kapasitesinin arttığını kaydeden Birol, “70 gigavattan fazla yeni nükleer güç kapasitesi inşa ediliyor ve 40’tan fazla ülkenin güç sistemlerinde nükleerin rolünü artırma planları var. Özellikler SMR’ler heyecan verici bir büyüme potansiyeli sunuyor fakat hükümetlerin ve sanayinin nükleer güçte yeni bir periyoda giden yolda, yeni projelerin vaktinde ve bütçeye uygun formda inşa edilmesinden başlayarak finansman ve tedarik zincirleri açısından da kimi kıymetli pürüzleri aşması gerekiyor.” tabirlerini kullandı.

Birol, halihazırda nükleer güçte zenginleştirme kapasitesinin neredeyse tamamının 4 tedarikçi ülkede ağırlaştığı bilgisini paylaşarak, “Rusya, global kapasitenin yüzde 40’ını oluşturarak bu alanda en büyük hisseye sahip. Nükleer güç teknolojilerinin yanı sıra uranyum üretimi ve zenginleştirmesinin belli pazarlarda ağırlaşması, gelecek için bir risk faktörü ve tedarik zincirlerinde daha fazla çeşitliliğe muhtaçlık duyulduğunun göstergesi.” değerlendirmesinde bulundu.