İstanbul’un çöpü toprağa, suya karışmıyor
16 milyon nüfuslu İstanbul’da her gün tonlarca besin tüketiliyor. Tüketici besinin öyküsünün çöpe atıldığında bittiğini düşünse de aslında seyahat o dakikadan sonra başlıyor. Hem de atıktan elektriğe uzanan bir seyahat. 2020 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Altyapı ve Güç Kümesi iştiraki İstanbul Güç, Silivri’de 60 bin metrekarelik alanda Seymen Çöp Güç Üretim Tesisi’ni hizmete aldı. Dev kompleksteki nizamlı depolama alanında her gün İstanbul’un Avrupa yakasından toplanan 7 bin ton evsel atık depolanıyor. Atıkların toplandığı bu alanda bir müddet sonra bakteriyel yollarla metan gazı oluşuyor. Bu gaz tedbir alınmaz ve gerekli koşullar oluşursa en ufak bir sürtünmeyle bile patlayabilir. Hasebiyle tehlike arz ediyor. İstanbul Enerji’ye ilişkin Seymen Güç Üretim Tesisi de tam da bu tehlikeden yarar yaratıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) bir öteki İştirak Şirketi İSTAÇ’a ilişkin Atık Bertaraf Tesisi’ne getirilen atıkların üzeri, örtü toprağı ile kaplanarak hava ile teması kesiliyor. Atıklar, mikroorganizmalar tarafından oksijensiz ortamda çürümeye başlıyor. Böylelikle ortaya biyogaz çıkıyor. Biyogaz içeriğinde yüzde 45 ile yüzde 55 ortasında metan gazı bulunduruyor. Sıra gazın dışarı çıkarılmasına geliyor. Üstü toprak örtüsü ile kaplı alanlara yatay ve dikey kanallar açılıyor. Bu kanallara uygun ölçülerde delikli borular döşeniyor ve borulara basınç uygulanıyor. Bu sayede biyogaz güç üretim tesisine taşınıyor lakin, süreç bitmiyor. Gaz, içten yanmalı gaz motorlarında yakılarak öncelikle mekanik güce, akabinde alternatör aracılığıyla elektrik gücüne dönüştürülüyor. Elektrik gücü, şalt tesisi üzerinden kent elektrik sınırına aktarılıyor.
“ÇÖPTEN ÇIKAN GÜÇ KONUTLARA TAŞINIYOR”
Konuyla ilgili yapılan açıklamaya nazaran, Seymen Güç Üretim Tesisi’nin kapasitesi her geçen gün artıyor. Hizmete alındığı 2020 yılında 12 gaz motoru ile 17 megawat kurulu güçle enerji üretiliyordu. Depolanan evsel atık ölçüsüne bağlı olarak tesisin kurulu gücü arttı. 2020 yılının sonu geldiğinde 25 megawat, Ekim 2021’de 37 megawat ve Mayıs 2024’de 44 megawata ulaştı. 2020-2024 tarihleri ortasında toplam 1 milyon megawat güç üretildi. Tesis ürettiği bu güç kapasitesiyle 226 bin hanenin yıllık elektrik muhtaçlığını karşılayabiliyor. Yani her hanede 4 kişi yaşadığı var sayılırsa İstanbul’un Bakırköy, Beşiktaş, Şişli ilçelerinde ikamet edenlerin elektriğinin 1 yıl boyunca besin atığından üretilebildiği düşünülebilir. Tesis tam kapasiteye ulaştığında 90 megawat kurulu gücü ile dünyada tek noktada en büyük çöp gazından güç üretim tesisi olacak. Bu kapasitede, yıllık yaklaşık 465 bin hanenin elektrik gereksinimini karşılayabilir.
“YILLIK 1,7 MİLYON TON KARBONDİOKSİT SALINIMINA MUADİL METAN GAZI YOK EDİLİYOR”
Açıklamada çöplerin global ısınmayla ilgisi de şöyle anlatıldı:
“Dünya her geçen yıl biraz daha ısınıyor. Bilim insanları bu durumu, iklim değişikliği ve çevresel bozulmanın tesirleriyle açıklayarak “iklim krizi” olarak özetliyorlar. Global ısınma, atmosferdeki sera gazlarının birikmesi sonucu meydana geliyor. Bu gazlar, güneşten gelen gücün dünya yüzeyine hapsolmasına ve hasebiyle sıcaklıkların artmasına sebep oluyor. Fakat bu süreç yalnızca sıcaklıkların yükselmesiyle hudutlu değil; ekosistemin tahrip olması üzere bir dizi olumsuz sonucu da beraberinde getiriyor. Artık gelelim çöp ile global ısınma ortasındaki münasebete. Çöplerin çürüyerek karbondioksit ve metan üzere sera gazlarını salması, çevresel tesirlerin artmasına neden oluyor. Bilhassa metan gazı, karbondioksite oranla çok daha güçlü bir sera tesiri oluşturuyor. Metan, atmosferde karbondioksitten yaklaşık 28 kat daha tesirli bir ısınma faktörü taşıyor. Bu noktada, Seymen Güç Üretim Tesisi metan gazının bertaraf edilmesi konusunda kıymetli rol oynuyor. Mevcut kapasitesiyle yıllık 1,7 milyon ton karbondioksit salınımına muadil metan gazı yok ediliyor. Bu, yaklaşık 1,1 milyon aracın trafikte ürettiği emisyona denk geliyor. Yani bertaraf edilip elektriğe dönüşen her atık gelecekte pak ve verimli bir dünya için kıymetli bir katkı sağlıyor.”
