Multiple Sclerosis (MS), merkezi hudut sistemini etkileyen kronik bir otoimmün hastalık olarak, bilhassa genç erişkinleri ve bayanları amaç aldı.
Son bilimsel araştırmalar, MS’in bayanlarda erkeklere oranla 3-4 kat daha fazla görüldüğünü ortaya koydu.
Uzmanlar, bu cinsiyet farkının altında yatan nedenleri ve yeni tedavi prosedürlerini tartışırken, hastalığın erken teşhis ve idaresinde umut verici gelişmeler kaydedildi.
MS, bağışıklık sisteminin kazara hudut liflerini koruyan miyelin kılıfına saldırması sonucu ortaya çıktı. Bu hücum, beyin, omurilik ve optik hudutlarda hasara yol açarak kas zayıflığı, yorgunluk, istikrar problemleri, görme kaybı ve ağrı üzere semptomlara neden oldu.
Hastalığın çoklukla 20-40 yaş ortasında, yani genç erişkinlik periyodunda ortaya çıktığını belirten Johns Hopkins Üniversitesi MS Merkezi Yöneticisi Prof. Dr. Peter Calabresi, “MS, genç bayanlarda daha sık görülüyor ve bu durum, hormonal faktörler, genetik yatkınlık ve çevresel etkenlerin karmaşık bir etkileşimine bağlı olabilir” dedi.
Calabresi, bayanlarda östrojen üzere cinsiyet hormonlarının bağışıklık sistemini etkileyerek bu farkı yaratabileceğini vurguladı.
Uzmanlardan bayanlara kritik diz ağrıları uyarıları
KADINLARDA MS RİSKİ NEDEN DAHA YÜKSEK?
Son yıllarda yapılan çalışmalar, MS’in bayanlarda daha sık görülmesinin nedenlerini anlamaya odaklandı.
Kanada’da yapılan bir araştırma, MS hastalarının %60’ının 20-49 yaş ortasında olduğunu ve bu kümede bayanların erkeklere oranla iki kat daha fazla etkilendiğini gösterdi.
Araştırmacılar, depresyon, migren ve obezite üzere eşlik eden sıhhat meselelerinin bayan MS hastalarında daha yaygın olduğunu belirtti.
Toronto Üniversitesi’nden nörolog Dr. Ruth Ann Marrie, “Kadınlarda obezite ve inflamatuar süreçler, MS’in seyrini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, kilo idaresi MS bakımının değerli bir modülü olmalı” dedi.
Ayrıca, Epstein-Barr virüsü (EBV) ile MS ortasındaki alaka de dikkat çekti. Harvard Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, EBV’ye maruz kalan bireylerin MS geliştirme riskinin 32 kat daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
MS Society UK’den Dr. Catherine Godbold, bu bulguyu “oyun değiştirici” olarak nitelendiriyor ve EBV aşılarının gelecekte MS’in önlenmesinde kritik bir rol oynayabileceğini belirtti.
YENİ TEDAVİ UMUTLARI
MS tedavisinde son yıllarda kıymetli ilerlemeler kaydedildi. Hastalığı modifiye eden terapiler (DMT’ler), hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada tesirli oldu.
Kadınları tehdit eden yaz hastalıklarına mucize çözümler! Uzmanlardan hayat kurtaran öneriler
Örneğin, ocrelizumab (Ocrevus) ilacı, hem relapsing-remitting MS hem de primer progresif MS (PPMS) tedavisinde FDA onayı alan birinci ilaç oldu.
Sanofi tarafından geliştirilen tolebrutinib isimli deneysel bir ilaç, non-relapsing sekonder progresif MS (nrSPMS) hastalarında hastalığın ilerlemesini %31 oranında azalttı. Bu ilaç, kan-beyin bariyerini geçerek hudut sistemindeki kronik iltihabı amaç aldı.
UCSF Weill Nörobilim Enstitüsü’nden Dr. Stephen Hauser, B-hücrelerini amaç alan yeni ilaçların MS tedavisinde ihtilal yarattığını söyledi.
Hauser, “B-hücre tedavileri, hastalığın temel sistemlerine müdahale ederek hem relapsları azaltıyor hem de uzun vadeli sakatlığı önlemede umut vadediyor” dedi. Ayrıyeten, antihistaminik clemastine’in miyelin tamirinde potansiyel gösterdiği laboratuvar çalışmalarına karşın, insan denemelerinde beklenmedik yan tesirler nedeniyle durdurulduğunu ekledi.
GELECEĞE BAKIŞ: ŞAHSİLEŞTİRİLMİŞ TIP VE ERKEN TEŞHİS
MS’in karmaşık tabiatı, şahsileştirilmiş tıp yaklaşımlarını mecburî kıldı. Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Ellen Mowry, “Erken teşhis ve bireye özel tedaviler, MS’in yıkıcı tesirlerini azaltmada kritik ehemmiyet taşıyor” dedi.
Kalp kırıklığı vefat getirir mi? Erkekler mi yoksa bayanlar mı daha kırılgan?
Yeni biyobelirteçler, bilhassa nörofilament proteinlerini ölçen kan testleri, hastalığın ciddiyetini öngörmede ve tedaviye karşılığı izlemede umut vadetti.
Ayrıca, kök hücre nakli üzere yenilikçi yaklaşımlar da araştırıldı. İngiltere’de yapılan bir çalışma, otolog hematopoetik kök hücre naklinin (AHSCT) relapsları neredeyse büsbütün durdurduğunu ve klinik ilerlemeyi yavaşlattığını gösterdi.
MS İLE GAYRETTE YENİ BİR ÇAĞ
Multiple Sclerosis, genç bayanları orantısız bir formda etkileyen karmaşık bir hastalık olsa da, bilimsel araştırmalar ve uzmanların gayretleri sayesinde umut verici bir geleceğe gerçek ilerlendi.
Erken teşhis, şahsileştirilmiş tedaviler ve yeni ilaçlar, MS hastalarının ömür kalitesini artırmayı vadetti.
Uzmanlar, hastaların ve sıhhat uzmanlarının bu yenilikleri takip ederek proaktif bir yaklaşım benimsemesini önerdi.