Kahve içerek Kaysun Dağı’ndan Şam’ı seyredenler Suriye Türkmenlerini unuttu

MİT Müsteşarı İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın HTŞ başkanı (Colani) Ahmed Şara ile yaptığı Şam görüşmelerini, Erdoğan Ahmed Şara görüşmesini ve yeni süreçte devre dışı bırakılan Suriye Türkmenlerinin durumunu ele alan yazılı açıklamasında çok değerli konulara değinen Hakkı Öznur, “Türk Devleti, Suriye Türkmenlerine tam manasıyla sahip çıkmalıdır. Suriye’nin asli ögelerden biri olan Türkmenler, yeni kurulan rejimde etkin olarak yer almalı, birtakım bakanlıklar Türkmenlere verilmelidir. Türkmenlerin ulusal ve siyasi hakları, yeni anayasada garanti altına alınmalı ve kabul edilmelidir. Suriye Türkmenleri kurulacak bu devletin “Kurucu Unsuru” olarak Anayasal hukuk seviyesinde ve BM garantisi altında Hukuki Statü kazanmalıdır.” diye konuştu

Hakkı Öznur’un mevzuyla ilgili değerlendirmesi şöyle:

TÜRKİYE SURİYE TÜRKMENLERİNİN ULUSAL VE SİYASİ HAKLARINI GARANTİ ALTINA ALMALIDIR

Sığınmacılar/göçler, ülkemiz açısından artık bir numaralı güvenlik sorunu haline gelmiştir. Global baronlar, savaş lobileri, silah lobileri, Orta Doğu’yu Ankara’ya getirmeye çalışıyorlar. Suriye’de ve Irak’ta olup bitenler, yaşananlar, hudutlarımızda cereyan eden hadiseler, bunu ortaya koymaktadır.

911 km’lik Suriye hududu, 384 km’lik Irak sonu, 560 km’lik İran sonu, yol geçen hanına dönmüştür. Türkiye, Irak-Suriye sınırına dikkat etmelidir. PKK problemi, Türkiye-Irak sınırında sürerken bir de artık PKK’nın Suriye kolu olan PYD/YPG yüzünden PKK sıkıntısı, Türkiye-Suriye hududuna da taşındı. Gaye, bölgede Türkiye’nin kaosa sürüklenmesi. Sığınmacılar ve devam eden göçler, Türkiye’nin ve Türklerin ulusal güvenlik problemidir.

Suriye Türkmenleri, Oğuz uzunluğundan geliyor. Bilindiği üzere Oğuz Türkleri, sekizinci asırdan beri Suriye coğrafyasını yurt ve mesken tutmuşlardır. Oğuz Türkleri, bu coğrafyada yaşayan tüm halklarla kardeşçe ve dostça bağlantılar içerisinde olmuşlardır. Hiçbir vakit rastgele bir etnik, dini ve mezhep mensuplarına karşı kin ve düşmanlık beslememişlerdir.

Suriye coğrafyasında yaşayan kadim halklardan birisi olan Türkmenler, Suriye’de geniş bir alana yayılmış halde. Halep, Lazkiye-İdlib (Bayır-Bucak), Humus, Hama, Tartus, Rakka, Dera, Şam ve Golan bölgelerinde Türkmen varlığı bulunuyor. Suriye Türkmenleri, yüzyıllardan beri yaşadıkları topraklarını ve kimliklerini korumak için bugün önemli bir çaba veriyor.

Asırlarca bölge insanı ile barışık halde yaşayan Türkmenlerin durumu, 1918 yılında imzalanan Mondros Mütarekesi ile bilakis dönmüştür. Türk hakimiyetinin bu topraklarda son bulması ve Türk askerinin çekilmesi ile Türkmenler için güçlü periyot başlamıştır. Gerçekten Suriye’de işgal devrinde yahut sonrasında iktidara gelen tüm rejimler, Türkmenlere karşı kindar ve acımasız olmuşlardır. Zira kelam konusu rejimler Türkmenleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin uzantısı ve Türk devletlerinin bakiyesi olarak görmekte istemişler ve intikamlarını Türkmenlerden almışlardır.

Türkmenlerin ülkedeki nüfusları ortalama 3 milyondan fazla yani Araplardan sonra nüfus çoğunluğuna sahip ikinci büyük küme. Suriye’de en kalabalık oldukları yerler Şam, Lazkiye, Hama, Humus ve Rakka.

En ağır oldukları bölge ise Halep. Şam’da yaşayanlara Şam Türkmeni, Halep bölgesindekilere Halep ya da Culap Türkmeni, Lazkiye’de yaşayanlara da Bayır-Bucak Türkmenleri deniyor.

ORSAM’ın araştırmasına nazaran Halep’te 975 bin, Humus’ta 835 bin, Şam’da 460 bin, Lazkiye’de 385 bin, Hama’da 350 bin, Rakka’da 120 bin, Dera’da 75 bin, Tartus’ta 50 bin, Kumeytra’da 50 bin, İdlip’te 25 bin, öbür bölgelerde 175 bin olmak üzere Suriye’nin her bölgesinde toplam 3,5-4 milyon Türkmen yaşamaktadır.

61 YILLIK BAAS DİKTATÖRLÜĞÜNDE KATLİAMLARA UĞRADILAR VE BÜYÜK ZULÜMLER GÖRDÜLER

61 yıllık Baas iktidarı devrinde büyük baskılara, zulümlere uğradılar, asimile edilmek istendiler. Ulusal benliklerini müdafaaya çalıştılar. Lakin küçük kümeler, Araplar içinde asimile oldu, lisanlarını unuttular.

Zalim Hafız Esad devrinde baskı ve tehdit merkezli periyot içerisinde “Türkmen” olmak, Türkmenler için çok zordu. Sistem/rejim her biçimde “Suriyeli” üst kimliğini dayatıyordu. Böylesine bir süreçten ve süzgeçten geçen Suriye Türkmenleri, bilhassa lisan konusunda büyük oranda Araplaştırma siyasetine maruz kaldılar. Eğitim sisteminin katı bir biçimde Arap/Suriye milliyetçiliği ile örülü olması, Türkmenlerin “milli ve kültürel kimliğini” direk olarak maksat aldı.

Kırsalda yaşayan Türkmenler her ne kadar resmi olarak değil lakin gayriresmi olarak Türkçeyi kullanmaya devam etseler de kent merkezlerinde yaşayan Türkmenler, Türkçeyi unutmaya mahkûm edildiler. Tekrar kırsaldaki Türkmenlerin kendi ortalarında evlilikler yapmış olması, Türkmen kimliğini ve Türkçeyi koruma etmek konusunda tesirli olsa da kentli Türkmen nüfus için birebir şey kelam konusu olmadı.

Yüzyıllardır Suriye’de, Suriye halkından farklı bir halk olarak Türkmenler, varlık gösteriyor. Suriye’de Türkçe konuşan yaklaşık iki buçuk milyon civarında Türkmen var. Türkçeyi unutmuş Türkmenler ile bir arada Suriye’deki Türkmen nüfus üç buçuk milyon civarındadır.

1971 yılından 2024 yılına kadar Suriye’yi Nusayri Esad ailesi yönetmiştir. 1971 yılında Muhalifleri etkisiz hale getirdikten sonra Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Baba Hafız Esad 2000 yılında öldü. Tam bir diktatördü. Halka kan kusturdu. Türkmenler katliamlara uğradı. Yerine geçen ve 24 yıl ülkeyi yöneten oğlu da, zalimlikte babasıyla yarışmıştır. Firavun Esad ailesi ulu bir kıyamla devrildi ve Rusya’ya kaçmak zorunda kaldılar.

8 Aralık 2024 tarihinde 61 yıllık Baas ve 54 yıllık Esat diktatörlüğünün son bulmuştur. Ülkeyi demir yumrukla yöneten Baas diktatörlüğü, başta Türkmenler olmak üzere tüm kesitleri zulüm ve mağdur etmiştir. Lakin Türkmenlerin gerek Türk kökenleri gerekse Sünni inançları gereği, iki kat daha fazla mağdur olmuşlardır.

ESAD REJİMİNE KARŞI BİRİNCİ İSYANI TÜRKMENLER YAPMIŞTIR

Suriye Türkmenleri, 2011 yılında sokak hareketleri başlayan bu kutlu çabada en başta yer almış ve binlerce şehit vermekten tereddüt etmemişlerdir. Çünkü bu uğraş, 8 Aralık 2024 tarihinde taçlanmış ve dünyanın en kanlı ve zalim rejimi son bulmuştur.

Deralı yiğit Türkmen gençler, 15 Şubat 2011’de okullarının duvarına “Ey doktor (Beşar Esad) şimdi sıra sende” yazarak, yaklaşık 14 yıl sürecek halk ihtilalinin kıvılcımını ateşleyen isimler olmuştular. 14 yıl sonra tıpkı duvarlara Dera da Türkmen gençler “Doktor kaçtı” diye yazarak, tarihe geçen kıssalarını tamamladılar.

O devir çocuk yaşta 1,5 ay rejimin güvenlik ünitelerinde tutulan gençlerin salıverilmemesinin akabinde başlayan rejim aykırısı şovlar, kısa müddette ülke geneline yayılmıştı. 8 Aralık’ta Baas rejiminin devrilmesinin akabinde konutlarına dönen Deralı gençler, “Ey doktor şimdi sıra sende” yazdıkları okulun duvarına bu defa “Doktor kaçtı.. 8/12/2024” yazarak, Beşar Esad’ın kaçışını tarihe kazıdılar. Bu savaşın en büyük mağduru Suriye’de yaşayan Türkmenlerdir; olaylarda yaklaşık 50.000 insanımız hayatını kaybetti on binlercesi yaralandı. Bir milyondan fazla Türkmen topraklarını terk etti. Hâlbuki Türkmenler bu toprakların gerçek sahibidir;

Suriye de, Türkmenler sadece Esat diktatörlüğüne karşı değil birebir vakitte IŞİD ve PKK üzere terör ve bölücü örgütlerine de karşı uğraş vermiştir. Bilindiği üzere Suriye Türkmenleri bugün 3.500.000’u aşan varlığıyla tüm tehdit, tecrit ve asimilasyon siyasetlerine karşı varlığını, günümüze kadar devam ettirmeyi başarmışlardı

Suriye Türkmenleri, 402 yıl süren Osmanlı Devleti’nin faturasını çok ağır ödediler. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurulmasından sonra Misak-i Milli’nin dışında kaldıklarına bir türlü inanamadılar. Evvel mandater devlet Fransa’nın, 1946’dan sonra da Suriye Arap Devleti’nin ağır baskısı altında kimliklerini ve lisanlarını unutmaya, topraklarını terk etmeye zorlandılar.

Suriye Türkmenleri, Suriye’de Araplardan sonra en büyük nüfusa sahip ikinci etnik küme. Türkmenler, Suriye’de geride bıraktığımız sürecin en büyük mağdurlarından birisi. Hiçbir vakit etnik/dini terör örgütleri ile irtibatı olmamış ve her vakit Suriye’nin toprak bütünlüğünü savunmuş bir toplum olarak Suriye Türkmenleri bugün de masada kendi haklarını kendisi savunmak istiyor. Bu haklı bir istektir.

Suriye Türkmenleri, yeni anayasa içinde yer almalı, Türkmence, resmi lisan olarak kabul edilmelidir. Suriyeli Türkmenlerin yeni idarede güçlü bir halde yer alması, yalnızca onların geleceği için değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenliği, bilhassa de hudut güvenliğimiz için hayati ehemmiyette.

Suriye Türkmenlerinin 2011 yılından bu yana vermiş olduğu ‘Onur ve Özgürlük Mücadelesi’ yeni bir etaba ulaşmıştır. BAAS diktatörlüğüne karşı birinci isyanı Türkmenler, mart ayında Dera’da başlatmıştır. Bu isyan, tüm Suriye’ye yayılmıştır.

2013 yılında Türkiye’nin kararıyla bölgede Suriye Türkmen Meclisi kuruldu. Suriye Türkmenleri ve Suriye Türkmenlerinin legal temsilcisi olan Suriye Türkmen Meclisi gerek siyasi gerekse diplomatik olarak Suriye’de Türkmen halkının çıkarlarını korumak ve geleceğini teminat altına alabilmek için çok ağır bir çalışma yürütmek zorundadır.

EMEVİ CAMİİ SÖYLEMİ VE GELİNEN NOKTA

Suriye’nin başşehri Şam’ın kalbinde yer alan Emevi Camii, İslam dünyasının kıymetli ibadet merkezlerinden biri. 2012’de silahlı çatışmaların başlamasının Muhalif kümeler camiyi, Şam’ı ele geçirmenin ve hükümeti devirmenin sembolü olarak görmeye başladı. “Emevi Camii’nde namaz kılma” söylemi, muhaliflerin temel motivasyonlarından biri haline geldi. Bu periyotta Türkiye’den birtakım siyasetçilerin de motivasyonu benzeriydi. Mescitte namaz kılma vaadi, Esad sonrası periyoda işaret eden bir slogan oldu
Bu periyotta caminin sembolik ehemmiyeti daha da arttı. Esad idaresi, denetim altında tuttuğu camiyi meşruiyetinin göstergesi olarak kullandı. Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) İdlib’den başlayıp Şam’a uzanan ve Esad’ın devirmesiyle sonuçlanan süreç, gözleri tekrar Emevi’ Camiine çevirdi.

HTŞ lideri Muhammed Golani, eski ismiyle Ahmed eş-Şara, Şam’ın düşmesinin akabinde Emevi Camisi’ne gitti ve namaz kıldı. Periyodun Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 5 Eylül 2012’de yaptığı bir konuşmada, “Emevi Camisi’nde namazımızı da kılacağız” demişti.

Erdoğan’ın yaptığı bu konuşmada, Türkiye’de Esad ve Suriye hükümetine karşı tavrın sembolü olmuştu. Erdoğan, 5 Eylül 2021 tarihinde ise şunları söylemişti:

“CHP, yarın Şam’a gidecek yüz bulamayacak göreceksiniz fakat inşallah biz en kısa vakitte Şam’a gidecek, oradaki kardeşlerimizle muhabbetle kucaklaşacağız. İnşaallah Selahaddin Eyyubi’nin kabri başında Fatiha okuyacak, Emevi Camisi’nde namazımızı da kılacağız. Bilal-i Habeşi’nin, İbn-i Arabi’nin türbesinde, Süleymaniye Külliyesi’nde, Hicaz Demiryolu İstasyonu’nda kardeşliğimiz için özgürce dua edeceğiz.”

Erdoğan’ın bu kelamlarından tam 12 yıl sonra Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Lideri İbrahim Kalın, HTŞ lideri Muhammed Golani ile birlikte Emevi Camisi’ne geldi ve namaz kıldı.

ŞAM ZİYARETLERİNİN GÖSTERİYE DÖNELİK OLDUĞU YENİ SÜREÇTEN MUHAKKAK OLMUŞTUR

MİT Başkanı, Dışişleri Bakanı ve diğer devlet yetkilileri, Şam’ı yol etmişlerdir. Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın 12 Aralık’ta Şam’a gitmiş, Emevi Camii’nde namaz kılmıştı. Şam’a giden Kalın’ın makam aracın Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) lideri Muhammed el Colani olarak bilinen Ahmed Hüseyin el Şara sürmüştü. Emevi Camii’nde Namaz Kılan İbrahim Kalın’ın Sürücüsü Colani Çıktı!

HTŞ lideri Colani’nin üzerinde takım elbiseyle Suriye’ye gelen Kalın’ı Şam’da araçla gezdirdiği imajlar toplumsal medyada paylaşılmıştı. MİT Başkanı İbrahim Kalın, beraberindeki heyet ile birlikte Suriye’de geçici yönetimin lideri Muhammed el Colani (Ahmed Şara) ile görüşmek için ikinci sefer 26 Ocak 2025 günü Şam’a gitti. Bu ziyaret Kalın’ın Şam’a yaptığı birinci resmi ziyaret olarak kabul ediliyor.

Suriye’deki Dışişleri Bakanlığının X’teki hesabından yapılan paylaşıma göre, MİT Başkanı Kalın ve beraberindeki heyet Şam’da süreksiz idarenin lideri Colani, Dışişleri Bakanı Şeybani ve Suriye İstihbarat Teşkilatı Lideri Enes Hattap ile görüştü.

İbrahim Kalın sonrası Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da Şam’a giderek ülkenin fiili lideri Ahmed eş Şara ile buluştu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan 22 Aralık günü Şam’da yeni yönetim lideri Ahmet eş-Şara ile o Emevi Camisi’ndeki namaz kılma imgeleri, Kasyun Dağı’ndaki Kahve, çay içme imajları, Şam’ı seyretmeleri. bol kahkahalı muhabbetler ve görüşmeler günlerce medyada yer aldı. Fakat sonuç ne? Türkmenler masada unutuldu.

Suriye Türkmenlerin yeni rejimde tesirli pozisyonda olmalı ve yer almak zorundadır. Türkiye’nin Ulusal Güvenliği açısından da, Suriye Türkmenlerinin geleceği çok değerlidir. Şu an gelinen nokta iç açıcı değil. Suriye’de yeni bir devir başlamıştır ve yeni idaresinde Türkmenlerin hakları korunmalıdır. Suriye Türkmenlerinin siyasi ve ulusal hakları için Ankara faal olmalıdır.

Türkiye yeni süreçte Şam Büyükelçiliğimizi açtı. Akabinde Halep Başkonsolosluğumuzu da faaliyete geçirildi. Türk Hava Yolları Şam’a uçuşlarını başlattı. Yeni idareden ülkemize ziyaretler olduğu üzere Türkiye’den de bakan ve bürokratlar Şam’ı ziyaret etti.

ŞARA YENİ CUMHURBAŞKANI. HÜKÜMETTE TÜRKMENLER YOK!

Suriye Haber Ajansı SANA’ya nazaran, Şara’nın yanı sıra Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ve ülkedeki askeri küme temsilcilerinin iştirakiyle “Zafer Konferansı” düzenlendi. Konferansın bitiminde Askeri Operasyonlar Yönetimi Sözcüsü Albay Hasan Abdülgani, sonuç bildirisini okudu. Abdülgani, Şara’yı geçiş devrinde Suriye’nin cumhurbaşkanı ilan ettiklerini ve Şara’nın ülkeyi memleketler arası platformlarda temsil edeceğini duyurdu. 2012 yılı anayasasının yürürlükten kaldırıldığını belirten Abdülgani, Esed rejimine bağlı ordu, güvenlik üniteleri ve parlamentonun feshedildiğini de açıkladı.

Şara’nın geçiş periyodunun cumhurbaşkanı ilan edilmesi Şam, Humus, Lazkiye, İdlib ve Hama vilayetlerinde kutlandı. 42 yaşındaki Ahmed Hüseyin eş-Şara, Ahmed Hüseyin eş-Şar’e yahut takma ismiyle Ebu Muhammed el-Cevlani, Suriye Türkmenlerine karşı aralı olan tipik Arap milliyetçiliğinin izlerini taşıyor.

Suriye’nin en büyük destekçilerinden biri olan Türkiye rejimin değişimden beri Suriye’ye 4 başka resmi ziyaret gerçekleştirdi. Suudi Arabistan ise, Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan aracılığıyla bir ziyaret gerçekleştirdi.

MİT Lideri İbrahim kalın ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, defalarca Suriye’nin süreksiz Cumhurbaşkanı seçilen Şara ile görüştü. Hala Türkiye’den büyük takviye almakta olan Suriye, Türkiye’ye karşı aldığı kimi kararlarla dikkat çekiyor.

The Economist’e konuşan bir Suriye süreksiz hükümeti yetkilisi ise, “Türkiye’ye minnettarız, lakin Suriye, diğer bir Orta Doğu ülkesinden daha düzgün bir teklif aldı. Suriye, kendini tek bir tarafa bağlamak zorunda değil” sözlerini kullanmıştı.

SURİYE GEÇİŞ PERİYODU CUMHURBAŞKANI AHMED ŞARA ERDOĞAN İLE ANKARA’DA GÖRÜŞTÜ

El Şara Cumhurbaşkanı unvanı ile birinci dış gezisini Suudi Arabistan’a yaptı…

Böylece Şam’dan Riyad’a ikinci “ilk” ziyaret gerçekleşmiş oldu.

Yeni rejimin Dışişleri ve Savunma bakanları ile yeni “Muhaberat’ın”, yani istihbarat teşkilatının başkanı ilk dış gezilerini yeniden Suudi Arabistan’a yapmışlardı.

Ahmed Şara’nın Türkiye’ye geleceğini İletişim Başkanı Fahrettin Altun, sosyal medya hesabından şöyle duyurmuştu:

“Suriye Arap Cumhuriyeti Geçiş Periyodu Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın davetine icabetle, 4 Şubat Salı günü Ankara’ya bir ziyaret gerçekleştirecek.

Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleşecek görüşmelerde Suriye’deki son gelişmeler bütün boyutlarıyla ele alınacak olup ülkedeki ekonomik toparlanma, sürdürülebilir istikrar ve güvenliğin tesisi için iki ülke tarafından atılacak ortak adımlar değerlendirilecektir. Görüşmelerde geçiş periyodu idaresine ve Suriye halkına çok taraflı platformlarda sağlanabilecek takviyeler üzerinde de durulacaktır.

Suriye’nin özgürlüğüne kavuşması sonrası tekrar tesis edilen Türkiye- Suriye ilgilerinin Sayın Ahmed Şara ve heyetinin ziyaretiyle güçleneceğine ve boyut kazanacağına inanıyoruz.”

Ahmed Şara’nın Ankara ziyareti, Suriye den 15 yıl sonra birinci sefer bir Cumhurbaşkan’ınTürkiye’yi ziyaret etmesi açısından da ehemmiyet taşıyor. Ahmed Şara, Cumhurbaşkanı olarak birinci ziyaretini Suudi Arabistan’a yapmıştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Suriye Arap Cumhuriyeti Geçiş Periyodu Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’yla görüştü. Görüşme 3.5 saat sürdü. Şara ile Erdoğan görüşmesinde Türkiye’nin Suriye’nin tekrar inşası ve ülkenin kalkınmasına vereceği dayanak, PKK/ YPG’nin tasfiyesi, DAEŞ’in tekrar güvenlik riski haline gelmemesi için atılacak müşterek adımlar ele alındı Görüşmelerin kıymetli başlıklarından biri de Türkiye’deki Suriyelilerin meskenlerine gönüllü dönüşleriydi.

HTŞ güçlerinin lideri Ahmed El Şara’nın Erdoğan ile yaptığı görüşmeden çok kolundaki lüks saat. Toplumsal medyada gündem oldu konuşuldu. Ahmed El Şara’nın görselde taktığı saat, Patek Philippe World Time 5230P modeli. Bu saat, platin kasa ve mavi kadran dizaynıyla dikkat çeken lüks bir dünya saati modeli. Patek Philippe, bilhassa dünya saatleri konusunda epeyce itibarlı bir marka. Bu modelin şimdiki fiyatı yaklaşık olarak 100 ila 130 bin dolar ortasında değişmekte. Türk lirası üzerinden hesaplarsak 4 milyon 672 bin 538 liraya denk geliyor.

DEVLETİMİZ SURİYE TÜRKMEN DERNEKLERİ FEDERASYONU’NUN AÇIKLAMALARINA KAYITSIZ KALMAMALIDIR

Zafer Konferansı’nda Türkmenler lehine hiçbir şey yok. Körfez monarşilerinin yeni seçilen Şara üzerinde tesirli oldukları bir gerçek. Suriye’deki şimdiki gelişmeler ve Türkmenlerin son durumu, 8 Ocak 2025 günü İstanbul’da düzenlenen bir toplantıda ele alınmış yayınlanan bir basın açıklamasıyla kamuoyuna duyurulmuştu.

“Suriye Türkmenlerinin Siyasi Tarihi” kitabının muharriri, Halep Türkmenlerinden, 2017 yılında kurulan Suriye Türkmen Dernekleri Federasyonu’nun Genel Başkanlığını yapan Dr. Tarık Sulo Cevizci, Suriye Türkmen Dernekleri Federasyonu ismine okuduğu tarihi ehemmiyete sahip açıklamadan bir kısım:

“Suriye Türkmenleri, bu ulu zaferin en değerli bileşenlerinden birisi olduğu üzere bu zaferin de en çok sevinç duyanları ortasında da gelmektedir. Fakat 8 Aralık 2024 sonrası yaşanan birtakım gelişmeleri ve atamalar, dert ve kaygı vermek noktasına gelmesi nedeniyle bu açıklamayı yapma gereksinimi hissetmekteyiz. Hakikaten kahramanca yazılan bu destanın ve bu uğurda verilen emeklerin bir grup yanlış kararlar ve atamalar nedeniyle boşa gitmemesi ve şehitlerin emanetine ve mirasına sahip çıkma ismine kamuoyunun bir grup mevzularda dikkatini çekmek mecburî olmuştur.

1. Suriye; etnik, dini ve mezhepsel tarafı yanında siyasi geleneği açısından çok kültürlü bir yapıya sahiptir. Fakat Suriye’de kurulan geçiş idaresi, şimdiye kadar yapmış olduğu atama ve terfilerde tek taraflı hareket etmiştir. Geçiş hükümetinin almış olduğu tek taraflı kararlar, yıllardır hasret demokrasi yerine yeni bir totaliter rejime mi geçiliyor sorularının sorulmasına neden olmuştur. Halbuki Suriye, her bölümden ehil ve ehliyetli takımlara sahip bir ülkedir. Daha çoğulcu ve kapsayıcı olmak, ihtilal amaçlarının ve demokratikleşme sürecinin daha süratli ve pürüzsüz bir halde gerçekleşmesine yardımcı olacaktır.

2. Suriye geçiş döneminin lideri Ahmet Şara’nın şu ana kadar tüm kısımların temsilcileri ile görüşmesine karşın Suriye Türkmenlerinin siyasi ve sivil kanadıyla görüşmemesi manidardır. Ayrıyeten yeni sürecin temellerinin atılacağı gayeleri ile organize edilen Ulusal Diyalog Kongresi’ne Suriye’nin en değerli bileşenlerinin başında gelen Türkmenlerin çağrılmaması ve süreç dışına itilmesi, asla kabul edilmez.

3. PKK ve IŞİD üzere terör örgütlerinin tehditleri devam ederken Suriye Ulusal Ordusunun (SMO) lağvedilmesi ya da yeni ordu içerisinde eritilmesi terör ile çaba noktasında bizleri endişelendirmektedir. Suriye’de IŞİD ve PKK örgütlerinin varlığı hâlâ devam eder iken ve Suriye’nin kısma riski karşı karşıya iken bu türlü bir kararın alınmasını, erken alınmış bir karar olarak değerlendirmekteyiz.

Bu gelişmeler ışığında ve yaşanan aksaklıkların giderilmesi açısından pahalı kamuoyunun ve basın mensuplarının kimi konulara dikkatlerini çekmek isteği içerisindeyiz. Bu konular:

1. Suriye Türkmenleri, Suriye’nin halk ve toprak bütünlüğünden yanadır. Hiç bir formda etnik, dini ve mezhepsel bölünmeden taraf değildir. Lakin Suriye’nin bölünmesi durumu da Suriye Türkmenlerinin önünde kendi başlarının devasına bakmaktan öteki bir seçenek bırakmayacaktır.

2. Yeni anayasanın vatandaşlık temeline nazaran yazılması hayati derecede değerlidir. Suriye Türkmenleri hiçbir etnik, dini ve mezhepsel temelli bir anayasayı dilek etmemektedir. Bu anayasada hiç bir etnik, dini ve mezhep kümelerine ayrıcalık tanınmamalıdır. Şayet rastgele bir etnik kümeye bir ayrıcalık tanınacaksa Türkmenlere de tıpkı ayrıcalıkların tanınmasını şiddetle talep ederiz.

3. Suriye çok kültürlü bir ülkedir. Her kültür kümesinin kendi kıymetlerini yaşatmasında rastgele bir sakınca yoktur. Bu bağlamda Suriye Türkmenlerinin kendi lisanları olan Türk lisanında eğitim faaliyetleri yürütmeleri ve kendi kültür ve tarihlerini araştırmalar yapmaları anayasal teminat altına alınması gereklidir.

4. Devrik rejim periyodunda Suriye Türkmenlerine yapılan tüm haksızlıkların, gayrimeşru istilaların, mal ve mülklerine el koymaların toplumsal barış ve hakkaniyet prensipleri çerçevesinde telafi edilmeli ve mağduriyetler giderilmesi zorunludur.

5. Yurtiçi ve yurtdışına terör tehdidi nedeni ile yaşanan zarurî göçlerin ve bunların yaratmış olduğu sıkıntıların giderilmesi gereklidir. Başta Türkmenler olmak üzere tüm Suriyelilerin onurlu, inançlı ve istekli bir formda savaş öncesi ömür bölgelerine ve yurtlarına geri dönmeleri sağlanmalıdır.”

Suriye’de yaşananlar, Saddam’ın devrilmesi sonrasında Irak’ta yaşananlarla aslında çok misal. Suriye’nin ikinci büyük toplumu olan Suriye Türkmenleri elbet ki savaşın en mağdur toplumudur. Suriye Türkmenleri hiçbir vakit etnik, dini terör örgütleri ile irtibatlı olmamış, sempati dahi duymamıştır.

Türkmenler de Türkiye’ye dayanmak mecburiyetindedir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti bu gerçeğin idrakinde Suriye’de “Türkmen özneli” bir dış siyaset, takip etmelidir. Suriye’de yaşanan savaş, Türkiye’nin ve Suriye Türkmenlerinin geleceği açısından eşit yüklü bir meseledir. Türkmenlerin, Suriye’deki varlığını anayasal olarak tanıyacak, koruyacak ve tüm haklarını teminat altına alacak bir türel statü kazanması sağlanmalıdır. Suriye Türkmenlerine ‘kurucu halk’ statüsü verilmelidir.

Türkiye, Iraklı ve Suriyeli Türkmenlerin yanında olduğunu açıkça göstermeli ve çekinmemelidir.