Küresel piyasalar haftaya nasıl başladı?
Yürürlüğe 4 Şubat’ta girecek ek gümrük vergilerinin yanı sıra ABD Başkanı Donald Trump’ın diğer ülkelere de uygulayacağını tabir ettiği ek gümrük vergilerinin global ticaret ve iktisat üzerindeki tesirleri piyasaların odağında yer alıyor. Trump’ın ABD’nin Avrupa Birliğine (AB) katiyen ek gümrük vergileri uygulayacağını açıklamasının akabinde Avrupa Kurulu sözcüsü, “AB mallarına haksız yahut keyfi olarak gümrük vergisi uygulayan rastgele bir ticaret ortağına sert bir halde cevap verilecektir.” dedi.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, düzenlediği basın toplantısında, ABD’den yapılan 155 milyar Kanada doları pahasındaki ithalata yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağını, bu tarifelerin 30 milyar Kanada doları bedelindeki mallar için salı gününden itibaren, 125 milyar Kanada doları pahasındaki mallar için ise 21 gün içinde yürürlüğe gireceğini söz etti.
Çin tarafı ise, Trump’ın Çin’den ithal tüm eserlere yüzde 10 ek gümrük vergisi getirme kararına karşı önlemler alacağını ve Dünya Ticaret Örgütüne (DTÖ) şikayette bulunacağını bildirdi. Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD’nin gümrük vergilerini tek taraflı artırmasının DTÖ kurallarını ihlal ettiği vurgulandı.
Analistler, ABD’nin ek gümrük vergisi kararından sonra gelen reaksiyonlarla ticaret savaşlarının fitilinin ateşlendiğini söz ederek, ticari yaptırımlara yönelik haber akışının piyasaların istikameti üzerinde tesirli olabileceğini söyledi.
ABD’de yeni idarenin izlediği müdafaacı ticari siyasetin tesirlerinin enflasyonist baskıları destekleyebileceği kaygısı de öne çıkarken, ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin temkinli duruşları dikkati çekiyor. Cuma günü Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Michelle Bowman, Bankanın mevcut siyaset duruşunun, ekonomik faaliyete ait öteki göstergeleri gözden geçirmek ve Trump idaresinin siyasetleriyle bunların iktisat üzerindeki tesirlerini pahalandırmak için yeterli bir yerde olduğunu söyledi.
Bowman, para siyasetinin ayarlanması konusunda temkinli ve kademeli bir yaklaşımı tercih etmeye devam ettiğini bildirdi.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee de Trump’ın Meksika ve Kanada üzere ticaret ortaklarına uygulayacağı gümrük vergilerinin tesiri de dahil olmak üzere siyaset belirsizliğinden kaynaklanan soru işaretleri olduğunu söyledi. Cuma günü açıklanan bilgilere nazaran ülkede ferdî tüketim harcamaları, geçen yıl aralıkta aylık yüzde 0,7 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti.
Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, besin ve güç kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek şahsî tüketim harcamaları fiyat endeksi de geçen ay aylık bazda yüzde 0,2 ve yıllık bazda yüzde 2,8 arttı.
Analistler, endeksin beklentilere paralel artmasına rağmen, yıllık bazda geçen yıl nisan ayından bu yana en süratli artışı kaydettiğini ve Fed’in enflasyon amacının üzerinde kalmaya devam ettiğini belirtti.
ABD’de İstihdam Maliyet Endeksi de geçen yılın dördüncü çeyreğinde yüzde 0,9 ile piyasa beklentileri dahilinde arttı. Kurumsal tarafta ise cuma günü bilançosunu yayımlayan ve beklentilerin altında sonuçlar açıklayan ABD’li güç şirketi Chevron’un payları yüzde 4,5 geriledi. Exxon Mobil’in payları ise beklentilerden uygun kar açıklamasına rağmen yüzde 2,5 kıymet kaybetti.
Öte yandan, Beyaz Saray’ın Meksika, Kanada ve Çin’e gümrük vergisi uygulanacağını açıklaması otomotiv şirketlerinin paylarını olumsuz etkilediği görüldü. Ford Motor’un payları yüzde 1’e yakın düştü. Ek gümrük vergisi uygulamalarına paralel olarak kripto para ünitesi Bitcoin yeni haftaya yüzde 4 azalışla 93 bin 927 dolardan başlarken, Ethereum yüzde 15 bedel kaybıyla 2 bin 510 düzeyinden süreç görüyor.
Bu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yeni haftya yüzde 4,55 düzeyinde başlarken, dolar endeksi yüzde 1,1 yükselişle 109,7’de bulunuyor.
Altının ons fiyatı cuma günü 2 bin 817 doları görerek rekor kırmasının akabinde dolar endeksinde yükselişin tesiriyle yeni haftaya yüzde 0,7 düşüşle 2 bin 798 dolarda başladı. Brent petrolün varil fiyatı da yüzde 0,3 azalışla 76,1 dolardan satılıyor.
New York Borsası’nda cuma günü, S&P 500 endeksi yüzde 0,50, Nasdaq endeksi yüzde 0,28 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,75 kıymet kaybetti. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni haftaya da negatif seyirle başladı.
Avrupa borsalarında cuma günü alış yüklü bir seyir öne çıkarken, yeni haftada Trump’ın AB’ye yönelik tarife telaffuzları bölgenin odağında bulunuyor.
Hollanda Merkez Bankası Başkanı ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) İdare Kurulu üyesi Klaas Knot, dün yaptığı açıklamada ekonomik açıdan tarifelere verilecek en güzel reaksiyonun hiçbir şey yapmamak olduğunu fakat ülkelerin siyasi korkularla misilleme yapmasını beklediğini söz ederek “Ticaret savaşının kazananları değil lakin kaybedenleri olur.” sözünü kullandı.
Öte yandan, enflasyon ve resesyon ikilemi Avro Bölgesi’nin öteki bir gündem unsuru olmayı sürdürürken, bugün açıklanacak enflasyon ve imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) datalarının bölgedeki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi bekleniyor.
Cuma günü açıklanan datalara nazaran Almanya’da yıllık öncü enflasyon, ocakta beklenmedik biçimde zayıflayarak yüzde 2,3’e indi. AB uyumlu Tüketici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) ocakta bir evvelki aya nazaran yüzde 0,2 düşerken yıllık bazda yüzde 2,8 yükseldi.
Avro Bölgesi’ndeki tüketicilerin 2025’e yönelik enflasyon beklentileri ise hafif yükseldi. Tüketiciler, enflasyonun bu yıl yüzde 2,1, 2026’da yüzde 1,9 ve 2027’de yüzde 2 düzeyinde olacağını beklerken 2025’e ait öngörüleri yüzde 0,2 üst taraflı revize edildi. Tüketicilerin 2026 yılına dair enflasyon beklentileri ise değişmedi.
Cuma günü, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,02, İngiltere’de FTSE 100 endeksi de yüzde 0,31, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi 0,12 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,11 yükseldi. DAX 40 endeksi ve FTSE 100 endeksi kapanışta rekor tazeledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni haftaya ise karışık bir seyirle başladı.
Asya tarafında haftanın birinci süreç gününde negatif bir seyir öne çıkıyor. ABD’nin Çin eserlerine yüzde 10 ek gümrük vergisi açıklamaları bölge piyasaları tarafından fiyatlanmaya devam ederken bölge genelinde satış baskısı tesirli oluyor.
Analistler, yarın Çin piyasalarının Çin Yeni Yılı tatili sonrası açılacağını belirterek, ek gümrük vergilerinin Çin iç piyasasında fiyatlamalarının görülebileceğini söyledi.
Bölgede bugün açıklanan bilgilere nazaran Japonya’da ocak ayına ait imalat sanayi PMI 48,7 olurken, Çin’de ocak ayı Caixin imalat sanayi PMI 50,1 ile beklentilerin altında gerçekleşti.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 3, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,8 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,1 düştü.
Yurt içinde cuma günü satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi günü yüzde 0,77 kıymet kaybederek 10.004,38 puandan tamamlarken, gözler bugün açıklanacak ocak ayına ait enflasyon bilgilerine çevrildi. AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, ocak ayında TÜFE’nin yüzde 4,29 arttığını varsayım ediyor.
Ocak ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına nazaran (yüzde 4,29), bir evvelki ay yüzde 44,38 olan yıllık enflasyonun yüzde 41,11’e ineceğini öngören ekonomistlerin 2025 sonu enflasyon beklentisi ocak ayı prestijiyle yüzde 27,58 oldu.
Öte yandan, milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, cuma günü Türkiye’nin kredi notunu “BB-“, not görünümünü “durağan” olarak teyit etti. Açıklamada, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB), geçen yıl aralık ayından bu yana arka arda iki sefer 250 baz puanlık faiz indirimi yaparak nakdî gevşeme döngüsüne başladığı ve siyaset faizini yüzde 45’e düşürdüğü anımsatılarak, 2025 sonuna kadar siyaset faizinin yüzde 28’e düşürülmesinin beklendiği aktarıldı.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,2 artışla 35,8469’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,2 artışla 35,9020 düzeyinden süreç görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde enflasyon, yurt dışında ise Avro Bölgesi’nde enflasyonun yanı sıra dünya genelinde imalat sanayi PMI bilgilerinin takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 9.900 düzeylerinin dayanak, 10.200 ve 10.250 puanın direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.
