Merkez Bankası’nın yılın ilk enflasyon raporu sonrası Karahan’dan açıklama: Stopaj artırımını bir faiz sıkılaşma ya da gevşeme olarak yorumlamak doğru değil
TCMB Başkanı Fatih Karahan, “Enflasyon Raporu 2025-I”in tanıtımına ait bilgilendirme toplantısında açıklamalarda bulundu. Karahan, yılın birinci enflasyon raporunun tanıtım toplantısında, 2025 yıl sonunda enflasyonun yüzde 24 düzeyinde gerçekleşeceğini kestirim ettiklerini açıkladı. Bilgilendirme toplantısının akabinde Karahan, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Karahan, “‘Politika faaliyetindeki indirim mevduat ve kredi faizlerine beklentilerimizin üzerinde yansıdı’ dediniz. Son stopaj artışından sonra mevduat tarafında da bu ikisinin birleştirecek olursak üstü örtülü bir faiz indirimi daha hükümetten geldi diyebilir miyiz? Eşgüdümden bahsedebilmemiz için bu stopaj artırımı için bu eşgüdümü ne kadar destekledi?” sorusunu, şöyle yanıtladı:
“‘Beklentilerle uyumlu yansıdı’ dedim şayet ağzından farklı çıktıysa bilmiyorum lakin demek istediğim orada beklentilerle uyumlu yansıdıydı, ‘daha fazla yansıdı’ halinde demek istemedim. Stopaj konusuna gelince bunu piyasada, ‘örtülü faiz indirimi’ olarak yorumlayanlar natürel oldu. Ancak bu sonuçta bankacılığın Türk lirası onlama maliyetini arttıran bir durum değil. Hasebiyle genele yayılan gevşeme ya da azaltan bir öge değil. Yani bir faiz sıkılaşma ya da gevşeme olarak bunu yorumlamak yanlışsız değil. Yalnızca mevduat fiyatlamalarını etkiliyor. Bu da bizim için ne açıdan değerli? Birincisi, doğal ki dolarizasyonda önemli bir düşüş gördük, Türk lirası hissesinin yüzde 60’lara çıktığını gördük. Bunun devam etmesi kıymetli, bu mevzuda bir gerekli kıymetli önlemleri alıyoruz. Bu mevzuda makro ihtiyati düzenlemelerimiz de var. Bankalar bunları uymak için zati Türk lirasına geçişi destekleyecek fiyatlamaları yapıyorlar. Enflasyon beklentilerinin düzelmesi ile birlikte ki bu hane halkı tarafında da gerçek dalda de görüyoruz. Daha düşük faizlerle de insanları Türk lirasında kalmaya ikna edebildiklerini düşünüyoruz hasebiyle buradaki stopaj artışının önümüzdeki periyotta tekrar dolarizasyona dönüşümü ya da tekrar talepte bir artışı tetikleyeceğini düşünmüyoruz.”
”HERHANGİ BİR BİÇİMDE OTOPİLOTTA DEĞİLİZ”
Bir gazetecinin, “Enflasyon görünümüne nazaran faiz indirimlerinde tıpkı 250 baz puanlarla devam edecek misiniz?” sorusunu Karahan, şöyle yanıtladı:
“Faiz kararlarını verirken her vakit olduğu üzere bundan sonra da enflasyon gerçekleşmelerini ve ana eğilimlerini bakıyoruz. Bunları takip ederken de yurt içi talepte dengelenme bunun göstergeleri. Fiyatlama davranışları ve enflasyon beklentilerini yakından takip ediyoruz. Tekrar özetlemek gerekirse talep şartları dezenflasyonist düzeyde değerli olarak tahminen son toplantıdan bu yana netleşen bir gösterge enflasyon beklentileri. Bugüne kadar piyasa iştirakçilerinin beklentisi biraz daha olumlu düzeydeydi. Bizim iddia alanımızın bir ölçü üstündeydi lakin sonuçta daha düşük düzeylerdeydi fakat biz daima gerçek dal ve hanehalkı beklentileri tarafındaki katılığa vurgu yapıyorduk. Burada baktığımızda gerçek dal beklentileri bir evvelki toplantıdan bu yana 6 puan düştü, halkı beklentileri de 8 puan civarında düştü. Burada da biz bir indirim için belirli bir alan açıldığını değerlendirdik. Zira enflasyon ve enflasyon beklentilerinin düzenlenmesi mevcut faiz düzeyinin korunduğu durumda mali meşakkatlerinin arttığı manasına geliyordu. Burada rastgele bir halde otopilotta değiliz. Toplantıdan toplantıya gidiyoruz, bilgi odaklı gidiyoruz. Aşikâr bir alanımız olduğunu kıymetlendiriyoruz lakin ihtiyatlı bir formda gitmek burada hayli değerli. Enflasyon görünümünü bozmayacak biçimde talep şartlarında tekrar bir gevşemeye sebep olmayacak formda hareket edeceğiz ve görünüm bozulması durumunda her türlü seçeneği adımların büyüklüğünü değiştirmek ya da durmak da dahil olmak üzere değerlendireceğiz.”
”SADECE ‘AYLIK’ VURGUSUNU ÇIKARDIK LAKİN ONA DA NİZAMLI BAKMAYA DEVAM EDİYORUZ”
”Önceki periyotta PPK’da aylık enflasyona ve mevsim tesirlerinden arındırılmışa dikkat edilerek karar verildiği lakin ocak ayından itibaren ana eğilime dönüldüğüne'” değinen diğer bir gazeteci ise neden bu türlü bir değişikliğe gidildiğini sordu. Ana eğilime olan vurguyu çıkarmadıklarına dikkat çeken Karahan, “Ana eğilim tekrar izlediğimiz en değerli göstergelerden olmaya devam ediyor. Yalnızca ‘aylık’ vurgusunu çıkardık lakin ona da tertipli bakmaya devam ediyoruz. Esasen sunumda da gördünüz altı tane ana eğilim göstergesini aylıkların ortalamasını vererek sunumda gösterdik” dedi.
”ÖNÜMÜZDEKİ PERİYOTTA SİYASET İSTİKAMETİNDE FARKLI BİR BEKLENTİ YARATMA MAKSATLI KATİYEN DEĞİLDİR”
Karahan, metinde bu türlü bir değişiklik yapmalarının sebebini ise şöyle açıkladı:
”Ocak-Şubat aylarında ve Temmuz-Ağustos aylarında para siyasetinin tesir alanı dışında kalan faktörler nedeniyle ana eğilimler artıyor. Bütün göstergeler atmıyor lakin B ve C endeksleri -piyasanın da en çok baktığı göstergeler- bunlar bunları artıyor. Burada mevsimsellikten arındırma prosedürlerinin muhakkak eksiklikleri var. O teknik bir mevzu ona artık girmeyeyim fakat bu artışlar bizim patikamız içerisinde yıl sonu varsayımı verirken ocak ve şubat aylarında ve temmuz ve ağustos aylarında B ve C endekslerinin enflasyonlarının yüksek geleceklerini biliyoruz. Fakat piyasanın bir kısmı bunu ‘enflasyonun görünümü bozuldu’ biçiminde yorumlayabiliyor. Bu da siyasetimizin aktifliğini ve bağlantısını bozuyor açıkçası. Bir belirsizlik yaratıyor. Burada büsbütün bu gayeyle aylık bilgilere baktığımızı genel olarak ana eğilimi takip ettiğimizi vurgulamak ismine bu türlü bir değişiklik yaptık. Yoksa zati uzun periyotlu gayelere ulaşabilmemiz için aylık ana eğilimin kalıcı olarak düşmesi epey kritik değerde. Sonunda da gördüğünüz üzere her türlü ana aksiyonu göstergesi takip ediyoruz. Burada metinde yapılan değişiklik rastgele bir önümüzdeki periyotta siyaset tarafında farklı bir beklenti yaratma emelli mutlaka değildir.”
”FAİZ İNDİRİMLERİNİN ÖLÇÜSÜ YAHUT SAYISI ENFLASYON GÖRÜNÜMÜNÜN GİDİŞATINA BAĞLI OLACAK”
Faiz indirimleri konusuna tekrar değinen Karahan, “Biz hem mevcut dataları hem de öngörülerimize dikkate alıyoruz. Talep şartları ve beklentiler ele alındığında indirim için uygun olan olduğunu değerlendirdik. Bunun için de zati hayli bekledik. Daha evvelki devirde de esasen piyasa beklentileri oluşmuştu, biz bunun erken olduğunu düşünerek irtibat kanallarını kullanarak bunu erteledik. Aralık ayında belirli bir alan oluştuğunu kıymetlendirerek indirimlere başladık. Lakin faiz indirimlerinin ölçüsü yahut sayısı enflasyon görünümün gidişatına bağlı olacak. Biraz evvel söylediğimi tekrar etmek istiyorum otopilotta değiliz enflasyon görünümünde bozulma olması durumunda her türlü seçeneği değerlendireceğiz” diye konuştu.
