Milyonları ilgilendiren tarihi adım! Bakan Kurum duyurdu: Kısıtlamaya gidiyoruz
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, “Sıfır Atık” kapsamında döngüsel iktisat vizyonuyla hazırlanan “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası’na ait toplumsal medya hesabından açıklama yaptı. Bakan Kurum, “Sıfır Atık” vizyonumuzla tarihi bir adımı daha atıyoruz. Tek kullanımlık plastiklerde kısıtlamaya gidiyor, denizlere ve ekosisteme sahip çıkıyoruz. Kesimi döngüsel iktisada yönlendirip, “Tek değil sürdürülebilir üretim” diyoruz. Depozito Sistemi üzere uygulamalarla destekleyeceğimiz, “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritamız” iyi olsun” dedi.
CENEVRE’DEKİ GÖRÜŞMELERDE TAKDİRLE KARŞILANDI
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamaya nazaran; Birleşmiş Milletler Etraf Programı (UNEP) tarafından plastik kirliliğinin azaltılması konusunda Cenevre’de düzenlenen Hükümetlerarası Müzakere Komitesi toplantısında Türkiye’nin “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası” açıklandı. Yeni yasalaşan İklim Kanunu ile uyumlu, “Döngüsel İktisat Aksiyon Planı” ve “Sıfır Atık” vizyonu ile hazırlanan yol haritası, Cenevre’deki memleketler arası görüşmelerde takdirle karşılandı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün; literatür taramaları, kamu ve özel bölüm temsilcilerinin katkılarının alındığı çalıştaylar, kurumsal anket ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından gerçekleştirilen kamuoyu anketi sonuçlarına dayanarak hazırladığı, “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası’nda 22 kamu kurum ve kuruluşu kapsayacak 44 aksiyon yer aldı. Yol haritasıyla tek kullanımlık plastiklerin geri dönüşümle üretilmesinin yaygınlaştırılması, birebir vakitte tüketiminin azaltılmasına yönelik adımların hayata geçirilmesi sağlanacak. Mikroplastikler de dahil olmak üzere ekosisteme deniz çöpü girdilerini azaltmak, deniz ve kıyı ekosistemleri üzerindeki deniz çöpü baskısını hafifletmek için izlenecek adımlar belirlendi. Yol haritasında plastik kesiminden başlanarak üretim ve kullanımda kısıtlamalar ile etraf dostu alternatiflerin yaygınlaştırılmasını sağlayacak yasal düzenlemeleri de içeren hareket adımları sıralandı.
TEK KULLANIMLIK PLASTİK ESERLERE KISITLAMA
İlk etapta 2025-2027 yıllarını kapsayan kısa vadeli hareket planı hayata geçirilecek. Bu kapsamda, “Ulusal Plastik Stratejisi ve Hareket Planı” hazırlanacak. Tek kullanımlık plastiklere yönelik mevzuat hazırlanacak. Listelenecek tek kullanımlık plastik eserlerin kısıtlanması yahut yasaklanması, besin ambalajları ve içecek kapları için tüketimin azaltılmasına yönelik mevzuat çalışması yürütülecek. Fiyata Dayalı Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (GÜS) planları belirlenecek. Bu sayede plastik bölümü üretim basamağında sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlü olacak. Tekrar üretim evresinde geri dönüştürülmüş plastik ham husus ile içecek kapları ve şişeler için özel dizaynlar oluşturulacak. Otel, restoran ve kafe üzere catering hizmeti sağlayan tesisler ile turizm dallarında sürdürülebilir, yine kullanılabilir/doldurulabilir alternatiflerin yaygınlaştırılması sağlanacak. Tek kullanımlık plastikler ve tesirleri konusunda kamu şuurunu geliştirmek maksadıyla her yaşa her kısma hitap eden farkındalık ve bilinçlendirme faaliyetleri, irtibat kampanyaları kamu, özel dal, sanayi ve sivil toplum kuruluşlarının iş birliğiyle oluşturulacak.
AMBALAJ ATIKLARININ DENETİMİNDE AB KRİTERLERİNE UYUM
Orta vadeli aksiyon planı ise 2028-2032 yıllarını kapsayacak. Bu etapta “Ambalaj Atıklarının Denetimi Yönetmeliği’, AB düzenlemelerine uyumlu olarak revize edilecek. Pet şişelerin farklı toplanma oranının yüzde 77’ye akabinde yüzde 90’a çıkarılması hedefleniyor. İçecek kapları, tekli eserler, ıslak mendiller ve tütün eserleri için etiketleme mecburiliği getirilecek. Tek kullanımlık plastik tesirleri ve yine kullanılabilir alternatifler konusunda bilinçlendirme faaliyetleri yürütülecek. Mikroplastik kaynaklarının haritalanması, izlenmesi ve denizler için izleme programı geliştirilecek. Tesirli azaltma tedbirleri oluşturmak hedefiyle kara ve deniz kökenli kaynaklardan salınan mikroplastik ölçüsünün tespit edilmesi, tertipli izlenmesi ve sıcak noktaların bölgesel haritalandırılması sağlanacak. Kamu kurumlarında, akademide, özel kesimde ve sivil toplum kuruluşlarında mikroplastikler konusunda kurumsal ve teknik kapasitenin geliştirilmesi için çalışmalar yürütülecek.
TEK KULLANIMLIK YERİNE, YEŞİL ALTERNATİF HEDEFİ
Uzun vadeli hareket planı ise 2033 yılı ve sonrasını kapsayacak. Bu plan kapsamında yine kullanım ve doldurma üzere döngüsel iş modellerinin yaygınlaştırılması sağlanacak. Biyobozunurluk ve kompostlanabilirlik test kapasitesi milletlerarası standartlara uygun hale getirilecek. Tek kullanımlık plastik alternatiflerinin tekrar kullanılabilir/doldurulabilir olarak tasarımı, geri dönüştürülmüş/alternatif materyal kullanımı için Ar-Ge ve eser geliştirme takviyesi sağlanacak. 12’nci Kalkınma Planı’nda bahsi geçen Yeşil Kamu Alım Stratejileri’ne satın alımlarda mikroplastiklerin kısıtlanmasına yönelik kriterler eklenecek. Mikroboncuk içeren dudak eserleri, tırnak eserleri ve makyaj eserlerinin yasaklanması için yasal düzenleme çalışmaları yapılacak. Yeniden “Su Kirliliği Denetimi Yönetmeliği” ve “Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği” izleme parametreleri ortasına mikroplastiklerin eklenmesi ve AB mevzuatı ile uyumlu olacak biçimde güncellenmesi için yasal altyapı hazırlanacak. Evsel ve kentsel arıtma çamurlarında mikroplastiklerin izlenmesi için yasal düzenleme yapılması sağlanacak.
