Patatesle ilgili tüm bildiklerinizi unutun! Meğer tehlikeli hastalığa iyi geliyormuş

Patates, dünya mutfaklarının vazgeçilmez bir modülü. Fakat, son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, bu sevilen yiyeceğin tüketim formunun sıhhat üzerindeki tesirlerinin sanılandan çok daha kritik olduğunu gösterdi. Bilhassa tip 2 diyabet riskiyle ilişkilendirilen patates, yanlışsız pişirme formülleriyle adeta bir sıhhat dostuna dönüştürdü.

Harvard Üniversitesi öncülüğünde yürütülen kapsamlı bir çalışma, patatesin kızartma olarak tüketiminin diyabet riskini artırdığını, buna rağmen haşlanmış, fırınlanmış yahut püre haline getirilmiş patatesin bu riski kıymetli ölçüde azalttığını ortaya koydu.

Uzmanlar, patatesin hazırlanış biçiminin, kan şekeri denetiminden genel sıhhate kadar geniş bir yelpazede belirleyici olduğunu vurguladı.

BİLİMSEL BULGULAR NE SÖYLÜYOR?

Harvard Üniversitesi’nden halk sıhhati uzmanı Dr. Seyed Mohammad Mousavi liderliğinde, 205 bin sıhhat çalışanının beslenme alışkanlıklarını inceleyen bir araştırma, patates tüketiminin tip 2 diyabet riskine tesirini mercek altına aldı.

British Medical Journal’da yayımlanan bu çalışma, haftada üç defa patates kızartması tüketenlerde diyabet riskinin yüzde 20, haftada beş defa tüketenlerde ise yüzde 27 oranında arttığını gösterdi. Buna rağmen, tıpkı ölçüde haşlanmış, fırınlanmış yahut püre haline getirilmiş patates tüketenlerde bu risk sırf yüzde 5’lik bir artışla sonlu kaldı.

Araştırmacılar, kızartma süreci sırasında patatesin yüksek nişasta içeriğinin glisemik yükü artırdığını, kullanılan yağlar ve tuzun da bu riski tetiklediğini belirtti.

Queen Mary Üniversitesi’nden halk sıhhati beslenme uzmanı Dr. Kawther Hashem, patatesin doğal halinin lif, C vitamini ve potasyum açısından varlıklı olduğunu, fakat kızartıldığında bu besin bedellerinin kaybolduğunu ve kalori içeriğinin arttığını söz etti:

“Patates, sağlıklı bir beslenmenin kesimi olabilir. Haşlanmış, fırınlanmış ya da püre halinde tüketildiğinde sıhhate katkıda bulunur. Lakin derin yağda kızartıldığında, yüksek yağ, tuz ve kalori içeriğiyle kilo alımına ve tip 2 diyabet riskine yol açabilir.”

Dr. Hashem, tatlı patates, bulgur, kepekli makarna ve esmer pirinç üzere lif açısından güçlü alternatiflerin uzun vadede daha sağlıklı olduğunu vurguladı.

Kola ve patates kızartması migreni yeniyor mu? Kent efsanesi mi gerçek mi? İşin uzmanları anlattı

PİŞİRME METODU NEDEN DEĞERLİ?

Patatesin glisemik indeksi (GI), kan şekerini ne kadar süratli yükselttiğini gösteren bir ölçüt. Kızartılmış patates, yüksek GI kıymetiyle kan şekerinde ani dalgalanmalara neden olurken, haşlanmış yahut fırınlanmış patates daha düşük bir glisemik yüke sahip.

Joslin Diyabet Merkezi’ne nazaran, kabuğuyla tüketilen haşlanmış patates, lif içeriği sayesinde kan şekerini daha istikrarlı bir formda etkiledi. Ayrıyeten, Cambridge Üniversitesi’nde yapılan bir meta-analiz, tam tahıllı eserlerin nizamlı tüketiminin tip 2 diyabet riskini azalttığını doğruladı. Bu tahlilde, 826 bin kişinin beslenme alışkanlıklarını inceleyen 33 çalışma değerlendirildi ve Akdeniz diyeti üzere lif odaklı beslenme modellerinin diyabet riskini düşürdüğü sonucuna varıldı.

Endokrinoloji uzmanı Dr. Cristobal Morales, patatesin sağlıklı bir besin olduğunu, lakin kızartıldığında ziyanlı hale gelebileceğini belirtti:

“Patates üzere görünüşte temiz yiyecekler, yanlış pişirme formülleriyle sıhhat için tehdit oluşturabilir. Tam tahıllara yönelmek, kan şekeri denetimi için daha yeterli bir strateji.”

Morales, patatesin kırmızı yahut işlenmiş etlerle birlikte tüketilmesinin de riski artırabileceğini ekledi.

SAĞLIKLI ALTERNATİFLER VE ÖNERİLER

Uzmanlar, diyabet riskini azaltmak için patatesin nasıl hazırlandığı kadar, neyle birlikte tüketildiğinin de değerli olduğunu vurguladı.

Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Walter Willett, “Tüm karbonhidratlar eşit değildir. Patatesin sıhhat üzerindeki tesiri, pişirme prosedürüyle dramatik bir halde değişir. Kızartmalardan kaçınılmalı ve lifli, tam tahıllı besinler tercih edilmeli” dedi.

Willett, elma, yaban mersini, ıspanak ve roka üzere düşük glisemik indeksli besinlerin kan şekeri denetimine yardımcı olduğunu belirtti.

Diyabet riskini düşürmek isteyenler için teklifler ortasında, patatesin kabuğuyla haşlanması yahut fırınlanması, porsiyon denetimine dikkat edilmesi ve fast-food stili kızartmalardan uzak durulması yer alıyor. Ayrıyeten, patatesin tam tahıllı ekmek, bulgur pilavı yahut yeşil yapraklı sebzelerle birlikte tüketilmesi, kan şekerindeki ani yükselmeleri önleyebilir.

Londra Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Dr. Susan Jebb, “Yulaf, ceviz ve koyu renkli meyveler üzere lifli besinler, kan şekerini dengelemek için güçlü birer müttefik” diyerek, bu tıp besinlerin diyabet idaresinde kritik olduğunu vurguladı.

Patates yemeden evvel bilmeniz gereken 25 gerçek

PATATES DÜŞMAN DEĞİL, PİŞİRME METODU BELİRLEYİCİ

Bilimsel çalışmalar ve uzman görüşleri, patatesin hatalı olmadığını, asıl farkın hazırlanış biçiminde yattığını açıkça ortaya koydu.

Kızartma patatesin cazibesine kapılmak yerine, haşlanmış yahut fırınlanmış patatesi tercih ederek hem lezzetten ödün vermeden hem de sıhhatinizi koruyarak diyabet riskini azaltabilirsiniz.

Uzmanlar, sağlıklı bir hayat için istikrarlı beslenme, nizamlı antrenman ve şuurlu besin seçimlerinin vazgeçilmez olduğunu bir sefer daha hatırlattı.