Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 23 Ağustos 2025 prestijiyle Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarında yeni hesap açma ve yenileme süreçlerinin sonlandırıldığını açıkladı. Bu tarihten itibaren sırf YUVAM hesapları geçerli olacak. KKM’nin sona ermesiyle birlikte, uygulamanın ülkeye olan maliyeti tekrar gündeme geldi.
KKM’NİN MALİYETİ ÜZERİNE FARKLI GÖRÜŞLER
Eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez, KKM’nin Türkiye iktisadına toplam maliyetinin en az 58,9 milyar dolar olduğunu belirtti. Eğilmez, bu fiyatın, vergi kayıpları, TCMB’nin dolaylı ziyanları ve carry trade tesirleri üzere faktörler dahil edilmeden hesaplandığını tabir etti.
Bilkent Üniversitesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara ise mevcut maliyet hesaplamalarını eleştirerek, “KKM’nin maliyeti şu kadar lira, bu kadar dolar üzere hesap yapanlar görüyorum. Bu türlü bir siyasetin gerçek maliyetini hesaplamak imkansızdır.” dedi. Kara, KKM’nin olmasaydı kurun daha fazla sıçrayacağını, hazine faiz ödemelerinin artacağını ve büyümenin daha düşeceğini belirterek, bu faktörlerin göz önünde bulundurulmadan yapılan hesaplamaların eksik olduğunu vurguladı. Kara kelam konusu hesabın yapılabilmesi için “KKM olmasaydı ne olurdu?” sorusunun yanıtlanması gerektiğininin altını çizerek şunları aktardı:
KKM’nin maliyeti şu kadar lira bu kadar dolar üzere hesap yapanlar görüyorum. Bu türlü bir siyasetin gerçek maliyetini hesaplamak imkansızdır. Yüksek enflasyon, servet transferi, gelir dağılımdaki bozulma, inanç kaybı, ahlaki çürüme, beyin göçü vs.. bunların maddi hesabı yapılamaz. KKM maliyetine dair yapılan maddi hesaplamaların hepsi eksiktir. Bunu yapmak için olmasaydı ne olurdu sorusunun yanıtlanması gerekir. KKM olmasaydı o periyotta kur daha fazla sıçrar, hazine faiz ödemesi artar, büyüme daha düşerdi. Bunları katmadan düz maliyet hesabı sağlıklı değil. İlla siyasetlerin bir rakamsal maliyetini bulacağız, yok 60 milyar dolarmış yok daha fazlaymış.. Bununla şu kadar okul bu kadar çiftçi takviyesi verilirmiş vs vs.. KKM üzere bir enstrümanın maddi maliyeti kolay muhasebeyle hesaplanamaz, anlayın artık lütfen.
KKM’NİN İKTİSADA ETKİLERİ
KKM uygulaması, Türk Lirası’nın döviz kuru karşısındaki bedel kaybını önlemeyi amaçlayan bir siyaset olarak 2021 yılında devreye girdi. Lakin uygulamanın iktisada olan tesirleri tartışma konusu oldu. KKM’nin sona ermesinin akabinde, ekonomistler uygulamanın uzun vadeli tesirlerini değerlendirmeye devam ediyor.
KKM’nin sona ermesinin akabinde, uygulamanın maliyeti ve iktisada olan tesirleri üzerine tartışmalar devam ediyor. Prof. Dr. Hakan Kara ve Dr. Mahfi Eğilmez gibi ekonomistler, mevcut hesaplamaların eksik olduğunu ve gerçek maliyetin sadece sayılarla ölçülemeyeceğini belirtiyorlar. Bu durum, iktisat siyasetlerinin değerlendirilmesinde daha kapsamlı ve bütünsel bir yaklaşımın ehemmiyetini bir kere daha gözler önüne seriyor.
Anahtar Sözler:
KKM, maliyet hesaplamaları, Prof. Dr. Hakan Kara, Mahfi Eğilmez, TCMB, iktisat politikaları