Journal of Archaeological Science mecmuasında yayınlanan son araştırmalara nazaran, bu robotlar, sonar, lazer tarama ve yüksek çözünürlüklü kamera sistemleri üzere gelişmiş teknolojiler kullanarak, daha evvel ulaşılamayan yahut keşfedilemeyen yerlerdeki kalıntıları tespit ediyor. Bilhassa su altı robotları, okyanus derinliklerindeki batık kentleri ve gemi enkazlarını keşfederken, karasal robotlar, çöller ve dağlar üzere güçlü yerlerde antik yerleşim yerlerinin izlerini sürüyor.
“Bu robotlar, arkeolojide ihtilal yaratıyor” diyen Ulusal Arkeoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. David Chen, bu robotların keşif potansiyelinin altını çizerek şunları aktardı:
“İnsan arkeologların ulaşamayacağı yerlere giderek, daha evvel bilinmeyen medeniyetlerin varlığını ortaya çıkarıyorlar. Tıpkı vakitte, keşif süreçlerini daha süratli ve verimli hale getiriyorlar.”
Robotlar, keşif seyahatlerinde sırf kalıntıları tespit etmekle kalmıyor, tıpkı vakitte topladıkları dataları tahlil ederek, kayıp medeniyetlerin hayat biçimleri, teknolojileri ve toplumsal yapıları hakkında bilgi sağlıyorlar. Yapay zeka algoritmaları sayesinde, robotlar elde ettikleri datalardan manalı sonuçlar çıkarabiliyor ve arkeologlara yeni hipotezler oluşturmalarında yardımcı oluyorlar.
Örneğin, Akdeniz’de yapılan son bir keşifte, bir su altı robotu, antik Roma devrine ilişkin olduğu düşünülen bir batık kenti buldu. Bu kentte, tapınaklar, villalar ve liman kalıntıları bulundu ve bu bulgular, Roma İmparatorluğu’nun deniz ticaretine ait kıymetli bilgiler sundu.
Uzmanlar, robot teknolojilerinin arkeolojik araştırmaları dönüştürmeye devam edeceğini ve gelecekte kayıp medeniyetlerin sırlarının daha fazla ortaya çıkacağını öngörüyorlar.