Ruh sağlığının sessiz fırtınası! Endişenin gizli yüzü
Anksiyete, çoklukla kolay bir telaş hali olarak algılansa da, bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri bu durumun çok daha karmaşık bir tablo çizdiğini ortaya koydu.
Gündelik hayatta gerilim ya da endişe ile karıştırılan anksiyete, aslında bedensel, zihinsel ve duygusal boyutlarıyla bireylerin ömür kalitesini derinden etkileyen bir ruh sıhhati sorunu olarak tanımlandı.
Son yıllarda yapılan çalışmalar, anksiyeteyi sırf bir his durumu olmaktan çıkarıp, nörobiyolojik ve çevresel faktörlerin karmaşık bir etkileşimi olarak ele aldı.
BİLİMSEL BULGULAR ANKSİYETEYİ YİNE ŞEKİLLENDİRİYOR
Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden psikiyatrist Dr. John Ratey, anksiyetenin sırf zihinsel bir durum olmadığını, tıpkı vakitte beyindeki nörotransmitter dengesizlikleri ve gerilim hormonlarının çok salgılanmasıyla alakalı olduğunu belirtti.
Nature Neuroscience mecmuasında yayımlanan bir çalışma, anksiyete bozukluklarının amigdala ve prefrontal korteks ortasındaki irtibatların sistemsiz çalışmasından kaynaklanabileceğini gösterdi. Bu bulgu, anksiyetenin fizyolojik bir temeli olduğunu ve yalnızca “kafada” bitmediğini kanıtladı.
Ayrıca, Oxford Üniversitesi’nden nörobilimci Prof. Catherine Harmer, anksiyetenin kronik hale geldiğinde bağışıklık sistemini zayıflatarak fizikî sıhhat üzerinde de önemli tesirler oluşturabileceğini söz etti. Harmer’a nazaran, uzun müddetli anksiyete, kalp-damar hastalıkları ve sindirim sistemi sorunları üzere somatik rahatsızlıklarla ilişkilendirildi. Bu, anksiyetenin sadece ruhsal değil, bedensel bir yük olduğunu da ortaya koydu.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) raporuna nazaran, global olarak yaklaşık 300 milyon kişi anksiyete bozukluklarından muzdarip. Bu sayı, anksiyetenin depresyondan sonra en yaygın ruh sıhhati sorunu olduğunu gösterdi.
Londra’daki King’s College’dan klinik psikolog Dr. Sarah Thompson, “Anksiyete, çağdaş toplumun suratına ve toplumsal medyanın yarattığı karşılaştırma kültürüne bir reaksiyon olarak yükseliyor. Beşerler daima bir ‘tehlike’ algısı içinde yaşıyor” dedi.
Dr. Thompson, anksiyetenin sırf ağır tasa değil, tıpkı vakitte konsantrasyon zahmeti, uyku bozuklukları, kas gerginliği ve hatta panik ataklar üzere geniş bir semptom yelpazesine sahip olduğunu vurgulayarak, “Hastalar çoklukla ‘neden bu kadar telaşlıyım?’ diye soruyor, fakat birden fazla vakit bu bir neden-sonuç münasebetinden çok, beynin otomatik bir savunma mekanizması” diye ekledi.
TOPLUMSAL ALGI VE TAHLİL ÖNERİLERİ
Anksiyetenin sırf “endişe” olarak görülmesi, hastaların damgalanmasına ve tedaviye erişimde zorluk yaşamasına neden oldu.
Stanford Üniversitesi’nden psikolog Prof. James Gross, toplumların anksiyete konusunda daha fazla farkındalığa gereksinimi olduğunu belirtti. Gross, “Anksiyeteyi bir zayıflık olarak görmek yerine, onu bir sıhhat sorunu olarak kabul etmeliyiz. Erken müdahale, bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve mindfulness üzere formüllerle semptomlar büyük ölçüde hafifletilebilir” dedi.
The Lancet Psychiatry mecmuasında yayımlanan bir meta-analiz, BDT’nin anksiyete bozukluklarının tedavisinde %60’a varan muvaffakiyet oranı sunduğunu ortaya koydu. Ayrıyeten, idman ve meditasyon üzere hayat usulü değişikliklerinin, anksiyete semptomlarını azaltmada ilaç tedavisi kadar tesirli olabileceği belirtildi.
Dr. Ratey, bilhassa aerobik antrenmanların beyindeki serotonin ve dopamin düzeylerini artırarak anksiyete üzerinde olumlu bir tesir yarattığını vurguladı.
ANKSİYETEYE YENİ BİR BAKIŞ
Anksiyete, sadece bir telaş hali değil, biyolojik, ruhsal ve toplumsal faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkan karmaşık bir durum.
Uzmanlar, bu rahatsızlığın ciddiye alınması ve bireylerin hem tıbbi hem de toplumsal dayanakla güçlendirilmesi gerektiğini savundu.
Anksiyetenin gölgesinde yaşamak yerine, bilimsel gelişmeler ve şuurlu yaklaşımlar sayesinde bu gayrette umut ışığı göründü.
Toplum olarak anksiyeteyi anlamak ve desteklemek, milyonlarca insanın hayat kalitesini artırmanın anahtarı olabilir.
