Sigarayı bırakanlara uzmanlardan kritik ‘6 ay’ uyarıları

ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezleri (CDC) bilgilerine nazaran, sigara bırakma sonrası ortalama 2-5 kilogramlık kilo artışı yaygın, lakin bu süreçte kalp hastalıkları ve diyabet riski artabilir.

Wisconsin Üniversitesi Tıbbi Fakültesi’nden Dr. Michael Fiore, “Sigarayı bırakmak akciğer işlevlerini %10 oranında güzelleştirirken, kilo artışı kalp krizi riskini süreksiz olarak yükseltebilir; lakin uzun vadede yararlar ağır basar” dedi.

Araştırmalar, bu periyodu yönetmek için idman ve beslenme stratejilerinin koşul olduğunu vurguladı.

Sigarayı bırakma, çağdaş tıbbın en tesirli önleyici müdahalelerinden biri olarak kabul edildi.

Amerikan Kanser Derneği’nin raporlarına nazaran, bırakmanın akabinde 1-9 ay içinde öksürük ve nefes darlığı azalırken, akciğer kapasitesi kıymetli ölçüde artırdı. Lakin, bu olumlu değişimlere karşın, bırakma sürecinin birinci altı ayı kritik bir devir olarak öne çıktı.

CDC’nin eski Yöneticisi Dr. Tim McAfee, “Nikotin çekilme belirtileri nedeniyle iştah artışı ve metabolizma yavaşlaması, kilo alımını tetikliyor; bu da kalp-damar hastalıkları ve tip 2 diyabet riskini kısa vadede yükseltebiliyor” biçiminde konuştu.

Bir meta-analiz çalışmasına nazaran, bırakmanın birinci yılında ortalama 4-5 kilogramlık kilo artışı gözlemleniyor, lakin bu artışın %13’ü 10 kilogramı aşabildi.

Bilimsel araştırmalar, bu sürecin biyolojik temellerini aydınlattı. Nikotin, metabolizmayı hızlandırarak günlük kalori yakımını %7-15 oranında artırıyor; bırakma sonrası bu tesir ortadan kalkınca beden daha yavaş güç harcadı.

Healthline’ın derlediği bilgilere nazaran, bırakmanın birinci haftalarında bronş tüplerindeki silyalar (kirpiksi yapılar) yine etkinleşerek mukus paklığını artırıyor, lakin artan iştahla birlikte abur cubur tüketimi de yükseldi.

Dr. Michael Fiore’un öncülüğünde hazırlanan ABD Kamu Sıhhati Servisi Kılavuzu, bırakma sonrası kilo idaresinin, relaps (tekrar başlama) riskini %50’ye kadar azalttığını belirtti. Fiore, “Hastalarımıza, bırakmanın birinci altı ayında sistemli idman ve istikrarlı beslenmeyi öneriyoruz; bu, kalp krizi riskini yarıya indirirken, akciğer işlevlerini güçlendiriyor” dedi.

Yabancı uzman görüşleri de bu uyarıyı destekledi. İngiltere Ulusal Sıhhat Servisi (NHS) uzmanı Dr. Ann McNeill, bir çalışmada “Bırakmanın yararları, kilo artışı riskinden 10 kat fazla; lakin birinci altı ayda haftada 150 dakika orta yoğunlukta idman, kilo alımını %40 oranında önleyebiliyor” dedi.

Avustralya Better Health Channel araştırmasına nazaran, bırakma sonrası gerilim düzeyleri altı ayda olağana dönerken, akciğer işlevi %10 düzgünleştirdi.

Dr. Tim McAfee ise CDC raporlarında, “Kilo artışı süreksiz bir tesir; bırakma, kalp hastalığı riskini bir yılda yarıya indiriyor ve 15 yılda sigara içmeyenlerin düzeyine getiriyor” vurgusu yaptı.

Bir kohort çalışmasında, bırakma sonrası kilo alanların bile sigara içenlere kıyasla %50 daha düşük erken mevt riski taşıdığı ortaya kondu.

PEKİ, BU RİSKLERİ YÖNETMEK İÇİN NE YAPILMALI?

Uzmanlar, bırakma planına kilo denetimi stratejilerini entegre etmeyi tavsiye etti. Dr. Fiore, “Nikotin replasman tedavisi (NRT) üzere teknikler, çekilme belirtilerini hafifletirken kilo alımını minimize ediyor; idmanla birleştirildiğinde muvaffakiyet oranı iki katına çıkıyor” dedi.

Araştırmalar, haftada 10 dakika yürüyüşün bile metabolizmayı hızlandırdığını gösterdi.

McAfee, “Doktorunuzla konuşun; Affordable Deva Act üzere düzenlemeler, fiyatsız danışmanlık ve ilaç dayanağı sağlıyor” teklifinde bulundu.

Sigara bırakma çizgileri (örneğin ABD’de 1-800-QUIT-NOW) ve taşınabilir uygulamalar, birinci altı ayda motivasyonu korudu.