Sonbahar’daki polen fırtınasına uzmanlardan kritik uyarılar

Sonbahar ayları, yaprakların sarardığı, havaların serinlediği bir devir olarak bilinse de, alerji hastaları için yeni bir tehlike dalgası getirdi.

Polenler, bitkilerin üremek için havaya saldığı mikroskobik tozlar olarak, bilhassa sonbaharda yabani otlar ve küf sporları sayesinde artıyor. Bu durum, burun tıkanıklığı, hapşırma, gözlerde kaşıntı ve nefes darlığı üzere semptomları şiddetlendirerek milyonlarca insanı etkiledi.

Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, iklim değişikliğinin polen dönemlerini uzattığını ve yoğunluğunu artırdığını gösterdi. Bu da sıhhat sistemine ek yük bindirdi.

Türkiye’de sonbahar alerjilerinin en büyük tetikleyicisi, ragweed (ambrosia) üzere yabani ot polenleri.

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, “Sonbaharda alerji belirtilerinin artışı, iç ve dış yer alerjenlerinin birleşiminden kaynaklanıyor. Polenler, küf sporları ve toz akarları, bilhassa Eylül ve Ekim aylarında şikayetleri alevlendiriyor” dedi.

Uzmanlara nazaran, nemli hava ve yağışlar küf oluşumunu teşvik ederken, rüzgar polenleri yüzlerce kilometre taşıyabildi.

Kulak burun boğaz uzmanları ise, “Alerjik rinit, sonbaharda histamin salınımını artırarak burun akıntısı ve geniz akıntısına yol açıyor; tedavi edilmezse astıma dönüşebiliyor” formunda uyardı.

Bilimsel bilgiler de bu görüşleri destekledi. ABD Ulusal Bilimler Akademisi’nin Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) mecmuasında yayımlanan bir çalışma, antropojenik iklim değişikliğinin Kuzey Amerika’da polen dönemlerini 20 gün uzattığını ve polen konsantrasyonlarını yüzde 21 artırdığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, ısınan sıcaklıkların polen üretimini tetiklediğini ve insan kaynaklı sera gazlarının bu trendin yüzde 50’sinden sorumlu olduğunu belirtti. Misal halde, Nature Communications’ta 2022’de yayımlanan bir modelleme çalışması, yüzyıl sonuna kadar ABD’de sonbahar polen emisyonlarının yüzde 16-40 artacağını öngörüyor; bu artış, sıcaklık ve CO2 düzeylerindeki yükselişle direkt temaslı.Avrupa’da da durum benzeri.

Avrupa Etraf Ajansı’nın (EEA) raporuna nazaran, polen dönemleri bahardan sonbahara uzanarak altı aya çıkmış durumda; bu da alerji hadiselerini yüzde 44 oranında artırıyor. Yabancı uzmanlar da alarm verdi.

Imperial College London’dan halk sıhhati bilimcisi Dr. Elaine Fuertes, “İklim değişikliği, polen dönemlerini erken başlatıp uzatarak semptomları şiddetlendiriyor; sonbaharda ragweed üzere cinsler yeni popülasyonları hassaslaştırıyor” dedi.

ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) uzmanı Dr. Lewis Ziska ise, “Yükselen CO2 düzeyleri bitkilerin daha fazla polen üretmesine neden oluyor; bu, teneffüs yolu enfeksiyonlarını ve astım ataklarını tetikliyor” biçiminde konuştu.

Ziska’nın liderliğindeki bir çalışma, Kuzey Yarımküre’de polen ölçülerinin son 20 yılda yüzde 21 arttığını kanıtladı.

Uzmanlar, sonbahar alerjilerinin COVID-19 semptomlarıyla karıştırılabileceğini vurguladı.

Uzmanlar, “Alerji belirtileri bulaşıcı değilken, ateş üzere COVID işaretleri yok; fakat her ikisi de öksürük ve nefes darlığına yol açıyor” dedi.

Uzmanlar, iklim siyasetlerinin sıkılaştırılmasını ve ferdî tedbirlerin artırılmasını davet yaptı.