Suudi Arabistan, Türk şirketlerine yatırım fırsatı sunuyor!
Suudi Arabistan Ulusal Özelleştirme ve Kamu Özel Sektör İş Birliği Merkezi Müracaat Konseyi’nde (The National Center for Privatization and PPP Advisory Board – NCP) yer alan KÖİ Yönetim Kurulu Lideri Eyüp Vural Aydın, yaptığı açıklamada, NCP’nin Suudi Arabistan’daki altyapı yatırımlarını ve özelleştirme projelerini koordine edebilmek için 2017 yılında kurulduğunu söyledi.
2023 yılında memleketler arası danışmanlardan oluşturulan danışman heyetinde bugüne kadar misyon aldığını ve 2027 yılına kadar NCP’deki vazifesine devam edeceğini aktaran Aydın, “Suudi Arabistan’ın önümüzdeki 10 yıl içerisinde yapacağı altyapı yatırımlarının planlaması, bu projelerin en yanlışsız nasıl yürütülebileceği, yabancı yatırımcının nasıl çekilebileceği, Türk şirketlerinin Suudi Arabistan’da daha fazla nasıl rol alabileceğine ait tartışmalar yürütülüyor.” dedi.
Aydın, Suudi Arabistan’ın Neom projesi ile birlikte toplam bir kalkınma atılımı başlatmış durumda olduğunu söz ederek, “Bunun içerisinde stadyumlar, altyapı yatırımları, süratli tren, yeni havalimanları, su tesislerinin yenilenmesi, oteller, köprüler ve yollar da var. Baktığınızda ülkenin aslında tamamına yayılmış bir dönüşüm görüyoruz. Bu dönüşümün değerli bir modülü da Neom. Yani işin aslında ticari ve turistik kısmı diyebiliriz.” diye konuştu.
Suudi Arabistan’ın aslında toplumsal olarak da bir dönüşüm geçirdiğine işaret eden Aydın, “O yüzden bu bölgenin bir çekim merkezi haline gelmesi üzerine yatırımlar var. Neom projesi bu dönüşümün aslında nişanesiydi. Çok da büyük olağan sükse de yaptı. Aslında bu sayede Suudi Arabistan’ın altyapı yatırımları pazarını değerli ölçüde tüm dünyaya yaymayı başardılar. Bu pazarlama sayesinde memleketler arası birçok yatırımcı Suudi Arabistan’a yatırıma gelmiş durumda. Altyapı yatırımlarına katılmış durumda. Türk şirketlerini de daha fazla görmeye başladık.” dedi.
“BİR TÜRK ŞİRKETİN İSMİ SUUDİ ARABİSTAN’DA YENİ YAPILACAK 17 STADYUMDAN BİR TANESİ İÇİN KONUŞULMAYA BAŞLANDI”
Eyüp Vural Aydın, Türk şirketlerinin son 15 yıl içerisinde kazandıkları yap-işlet-devret yani KÖİ modeli deneyimlerini Suudi Arabistan pazarında çok değerli bir ölçüde kullanabileceklerini belirterek, stadyumlardan başlamak üzere su arıtma tesisleri, köprüler, yollar, limanlar, turizm tesisleri üzere her çeşit altyapı yatırımlarında Türk şirketlerinin daha da artabileceğine işaret etti.
Avrupa’daki stadyum projesini yapan değerli bir Türk şirketin isminin Suudi Arabistan’da şu anda yeni yapılacak 17 stadyumdan bir tanesi için konuşulmaya başlandığını lisana getiren Aydın, “Diğer stadyum projelerinde yeniden Türk şirketlerinin değerli ölçüde bu ihalelere başvurduğunu biliyorum. Onlara bir biçimde mihmandarlık yapmaya çalışıyorum. Suudi Arabistan pazarı gelecek 10 ila 15 yıl içerisinde tekrar dünya genelinde kıymetli bir altyapı yatırım stoku ve fırsatları yaratacağını söylemek hiç yanlış olmayacaktır. Yap-işlet-devret tecrübesine sahip Türk şirketleri deneyim sahibi olduğu bir pazar olan Suudi Arabistan pazarındaki bu gelişmeleri asla göz gerisi etmemeli.” dedi.
Neom projesinde 500 milyar dolarlık yatırım aslında bir projeksiyon olduğunu ve bunun tamamının kamu bütçesiyle yapılmasının mümkün olmadığını söz ederek, “Suudi Arabistan’ın kendi bütçesiyle bunu yapması mümkün değil. Elbette ki burada bir kaldıraç tesiri olarak kamunun birtakım yatırımlarını göreceğiz ancak asıl değerli yatırımlar özel daldan bekleniyor. KÖİ modeli bu projeksiyonun da kıymetli bir modülü olmaya devam edecek.” değerlendirmesinde bulundu.
“TÜRK ŞİRKETLERİ 15 YILLIK DENEYİMİYLE YAKLAŞIK 100 MİLYAR DOLARLIK KÖİ DENEYİMİNE SAHİP”
KÖİ Başkanı Aydın, Türk şirketlerinin 15 yıllık deneyimiyle yaklaşık 100 milyar dolarlık KÖİ tecrübesine sahip olduğunu belirterek, Neom projesinin çok daha uzun soluklu bir proje olduğunun ve Suudi Arabistan’ın 2030 vizyonu içerisinde de kalmayacak büyüklükte bir projeksiyon olduğunun altını çizdi.
Suudi Arabistan’da toplam bir altyapı kalkınma atağı başlatıldığına işaret eden Aydın, “Suudi Arabistan, bu projeksiyona sahip çıkarak özel kesimi teşvik etme noktasında yatırımları çekmek üzerine faaliyetlere devam ediyor. Türk şirketlerimiz Suudi Arabistan pazarında 40 yıllık bir tecrübeye sahip. Cidde, Riyad, Tebük, Dammam’da farklı farklı Arabistan’ın vilayetlerinde farklı projelerde şu anda birçok projede Türk şirketini görmek de mümkün. Su arıtma tesisinden limana, hava limanından süratli terene ya da hafif raylı sistemlerdeki tüm altyapı yatırımlarında Türk şirketlerinin ya iş yaptığını ya da işlere başvurduğunu görüyoruz.” diye konuştu.
“Aslında sıfır noktasında değiliz.” diyen Aydın, şu sözleri kullandı:
“Bir tarafta hakikaten değerli bir fırsat havuzu var; Suudi Arabistan pazarı. Öte tarafta Türk şirketlerinin biriktirmiş olduğu memleketler arası arenadaki iş yapma, altyapı yaratma deneyimi ve bu işleri yapabilecek entegrasyonu sağlama kabiliyetleri. Bu fırsatlarla bu maharetleri bir ortaya getirebilecek bir köprü oluşturmaya çalışıyoruz. Önümüzdeki periyotta çok daha fazla Türk şirketini Suudi Arabistan’da altyapı yatırımlarını üstlenirken göreceğiz.”
“İŞLETME KISMINDA DA TÜRK ŞİRKETLERİNE BÜYÜK BİR FIRSAT PENCERESİ VAR”
Eyüp Vural Aydın, Türk şirketlerinin işletme noktasında ve kamu ile özel bölümün birlikte çalıştığı yerde ortaya çıkabilecek sıkıntıları çözme kabiliyetlerini geliştirdiğine dikkati çekerek, “Aslında bir manada bir evrim geçirdi Türk şirketleri. O yüzden bu evrimi bu kabiliyeti yani özel dalın kamu hizmeti sunma tecrübesini Türk şirketleri Suudi Arabistan’da çabucak her alanda işletebilir.” diye konuştu.
Türk şirketlerinin hizmet kalitesini artırmış durumda olduğunu söz eden Aydın, “Suudi Arabistan’da yalnızca altyapının inşaat kısmı değil tıpkı vakitte işletme kısmında da Türk şirketlerine büyük bir fırsat penceresi var. Bütün buralarda çok önemli manada turizm ve hizmet bölümüne ait de yatırımlar çoğalacak. O yüzden yalnızca inşaatı yapmakla kalmamak lazım. İşletmeye girdiğinizde 10 yıl, 20 yıl hatta daha ötesinde o ülkede barınma kalma bahtınız olur, fırsatınız olur. O yüzden Türk şirketlerinin değişik bir perspektif ile hizmet ihracatında bilhassa kamu hizmeti sunma ihracatında yepisyeni bir fırsat penceresi doğduğuna inanıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Aydın, birçok altyapı yatırımında olduğu üzere Suudi Arabistan’daki kıymetli stratejik altyapılarda kimi finansal kurgularda devlet garantisinin kelam konusu olduğuna dikkati çekerek, “Ancak kimi projelerde, havalimanı üzere projelerinde garanti vermeksizin özel bölümün risk almasını bekledikleri projeler de var fakat birtakım projelerde elbette garanti sunuluyor. Kimilerinde ise özel kesimin kendisinin risk alması bekleniyor. Suudi Arabistan pazarını hassasiyetle incelemeye devam etmek lazım.” dedi.
