Tansiyonu zıplatan besinler! Kan basıncını altüst eden gizli tehlikeler

Yüksek tansiyon, dünya genelinde milyonlarca insanın karşılaştığı önemli bir sıhhat sorunu. Türkiye’de her üç yetişkinden birinin hipertansiyonla çaba ettiği biliniyor.

Uzmanlar, yıllardır tansiyonun baş hatalısı olarak görülen tuzun, sanıldığı kadar tek başına olmadığını vurguladı.

Yeni bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, günlük beslenme alışkanlıklarımızda gizlenen öbür tehlikelere işaret etti.

Tuzun yanı sıra şekerli besinler, kafeinli içecekler ve işlenmiş eserler de kan basıncını süratle yükseltebiliyor.

TUZUN ÖTESİNE BAKIN: BESLENMENİN TANSİYON ÜZERİNDEKİ ROLÜ

Harvard T.H. Chan Halk Sıhhati Okulu’ndan Prof. Dr. Frank Hu, tuz tüketiminin tansiyon üzerindeki tesirinin yadsınamaz olduğunu, fakat şekerli ve işlenmiş besinlerin da kan basıncını artırdığını belirterek, “Fazla tuz, böbreklerin fazla çalışmasına neden olarak kan basıncını yükseltir, lakin şekerli içecekler ve yüksek kalorili besinler da damar sıhhatini bozarak hipertansiyona taban hazırlar” dedi.

Journal of the American Society of Nephrology’de yayımlanan bir çalışma, yüksek tuz tüketiminin sırf hipertansiyon değil, tıpkı vakitte böbrek hastalıkları riskini artırdığını ortaya koydu. Fakat birebir çalışma, şekerli gazlı içecekler ve fast food eserlerinin de kan dolanımını hızlandırarak tansiyonu yükselttiğini gösterdi.

Imperial College London’dan Prof. Dr. Graham MacGregor, “Tuz, kan basıncını yükselten ana faktörlerden biri, lakin çağdaş diyetlerdeki işlenmiş besinler, şeker ve kafein de önemli bir tehdit oluşturuyor” ikazında bulundu.

MacGregor’a nazaran, günlük tuz tüketimi 5-6 gram ile sonlandırılmalı, lakin şekerli içecekler ve yüksek kalorili atıştırmalıklardan da uzak durulmalı.

Tansiyonu Yükselten 9 BesinEnsonhaber’in 2021’de yayımladığı bir haberde, tuz dışında tansiyonu yükselten 9 besin listelendi. Bu besinler ortasında çikolata, kırmızı et, gazlı içecekler ve patates üzere günlük hayatta sıkça tüketilen besinler yer aldı.

Çikolata: Kafein içeriğiyle bilinen çikolata, az ölçüde tüketildiğinde kalp dostu olabilir. Fakat kakao oranı düşük, şeker oranı yüksek çikolatalar tansiyonu yükseltebildi.

Kardiyolog Dr. Stephen Sinatra, “Yüzde 70 ve üzeri kakao içeren bitter çikolata tercih edilirse, flavonoidler sayesinde kalp sıhhati desteklenebilir” dedi.

Kırmızı Et: Doymuş yağ içeriği yüksek olan kırmızı et, kan damarlarında plak oluşumunu hızlandırarak tansiyonu artırabilir. Tavuk ve balık, daha sağlıklı alternatifler olarak önerildi.

Gazlı İçecekler: Şekerli gazlı içecekler, yüksek sodyum ve fruktoz şurubu içeriğiyle tansiyonu tetikledi. Fakat doğal maden suyu, aldosteron hormonunu azaltarak kan basıncını dengeleyebilir.

Patates: British Medical Journal’da yayımlanan bir araştırmaya nazaran, bilhassa yağda kızartılmış patatesin çok tüketimi hipertansiyon riskini artırdı. Fakat patates, potasyum ve magnezyum açısından varlıklı olduğu için istikrarlı tüketildiğinde yararlı olabilir.

Turşu: Bağırsak sıhhatine yararlarıyla bilinen turşu, yüksek tuz içeriği nedeniyle hipertansiyon hastaları için riskli. Uzmanlar, turşu tüketiminde ölçülü olunmasını önerdi.

Ispanak: Şaşırtan bir biçimde, demir ve magnezyum açısından güçlü olan ıspanak, yüksek tansiyon hastaları için denetimli tüketilmeli. Çok tüketimi, kan basıncını artırabilir.

Kafeinli İçecekler: Kahve, çay ve kola üzere içecekler, kafein içeriğiyle kan dolanımını hızlandırarak tansiyonu yükseltebilir. Uzmanlar, kafein tüketiminin sonlandırılmasını tavsiye etti.

Fast Food ve İşlenmiş Besinler: Glikoz-fruktoz şurubu ve katkı hususları içeren fast food eserleri, kan basıncını süratle yükseltebilir.

Meyan Kökü: Sistemli tüketimi, sodyum tutulmasına ve potasyum kaybına neden olarak hipertansiyonu ağırlaştırabilir.

TANSİYONU DÜŞÜRMEK İÇİN NE YAPMALI?

Yüksek tansiyonu denetim altına almak için beslenme alışkanlıklarını değiştirmek kritik değer taşıyor.

DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) diyeti, meyve, zerzevat, tam tahıl ve düşük yağlı süt eserlerine odaklanarak tuz alımını azaltmayı hedefledi.

Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Linda Van Horn, “Düşük sodyumlu bir diyet, sistemli antrenman ve gerilim idaresi, tansiyon denetiminde olmazsa olmaz” dedi.

Pancar, muz, avokado, somon ve tuzsuz kabak çekirdeği üzere besinler, tansiyonu düşürmede tesirli. Örneğin, Queen Mary Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, pancar suyunun birkaç saat içinde kan basıncını 4-10 mmHg düşürebildiğini gösterdi. Ayrıyeten, tuzsuz ayran ve zencefilli ayran üzere içecekler, potasyum ve probiyotik içeriğiyle kan basıncını dengeleyebilir.

UZMANLARDAN ÖNERİLER

Kardiyologlar, Türkiye’de tuz tüketiminin önerilen düzeyin 3-4 katı olduğuna dikkat çekti:

“Günlük 5 gram tuz kafidir, lakin toplumumuzda 18 grama yakın tuz tüketiliyor. Tansiyon hastalarının sofrada tuz bulundurmaması gerekiyor.”

Mayo Clinic’ten Dr. Francisco Lopez-Jimenez, zencefil üzere doğal besinlerin tansiyon düşürücü tesirine vurgu yaparken, ilaçlarla etkileşim riskine karşı dikkatli olunmasını önererek, “Zencefil, kan inceltici tesiriyle tansiyonu düşürebilir, lakin ilaç kullananlar hekimlerine danışmalı” dedi.

BİLİNÇLİ BESLENME HAYAT KURTARIR

Uzmanlar, tansiyon denetiminde yalnızca tuzdan değil, şekerli, kafeinli ve işlenmiş besinlerden da uzak durulması gerektiğini vurguladı.

Sağlıklı bir ömür için düşük sodyumlu bir diyet, sistemli antrenman ve gerilim idaresi kaide.

Tansiyon hastalarının, yeni bir besin yahut diyet değişikliği öncesinde kesinlikle tabiplerine müracaatları gerekiyor.