Teknolojik aygıtların hayatımıza girmesiyle birlikte, dijital dünyanın sunduğu yararlar artarken, bilinçsiz ve çok teknoloji kullanımı, beyin sıhhatimiz üzerinde olumsuz tesirler bırakabiliyor.
Uzmanlar, bilhassa akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarlar üzere aygıtların çok kullanımının beyinde kalıcı değişikliklere yol açabileceğini belirtti. Bu değişiklikler, beyin işlevlerini olumsuz istikamette etkileyebilir, zihinsel sıhhati bozabilir ve dikkat kaybına neden olabilir.
Teknolojinin çok kullanımının beyindeki kalıcı tesirlerini inceleyen birçok bilimsel araştırma, teknolojiye bağımlılığın, beynin kimi kısımlarındaki sinirsel kontakları zayıflattığını ortaya koydu.
Nöroloji uzmanı Dr. John H. Halton, “Teknolojiyi çok kullanmak, beynin ödül sistemini olumsuz etkileyebilir ve bu da şahısların dikkat müddetlerini kısaltabilir. Akıllı telefonlar ve bilgisayarlar üzere aygıtlar, beyin üzerinde bir çeşit ‘ödül’ sağlayarak kişiyi daima olarak uyarır. Bu durum, beynin olağan işleyişini bozabilir ve kalıcı sinirsel değişikliklere yol açabilir” dedi.
Yapılan bir araştırmaya nazaran, bilhassa gençler ortasında teknoloji bağımlılığı giderek artıyor.
Psikolog ve teknoloji bağımlılığı uzmanı Dr. Sandra Lee, “Erken yaşlarda teknolojiyi bilinçsizce kullanmak, beynin gelişiminde problemlere yol açabilir. Bilhassa ergenlik devrindeki bireyler, dijital aygıtlarla uzun mühlet vakit geçirerek toplumsal etkileşimden yoksun kalıyorlar. Bu, hem duygusal hem de bilişsel gelişimlerinde olumsuz tesirler yaratabilir” açıklamasında bulundu.
Teknolojinin bilinçsiz kullanımı, beynin ön bölgesini, bilhassa de karar verme ve dikkat fonksiyonlarını denetim eden prefrontal korteksi etkileyebilir.
Beyin bilimci Dr. Mark Williams, “Dijital aygıtlar, beynin ‘ödül’ merkezini daima olarak uyarır, bu da kişinin odaklanma yeteneğini zorlaştırır. Bu, uzun vadede dikkat kaybına, öğrenme zahmetlerine ve bilişsel yavaşlamaya yol açabilir. Teknolojiye çok bağımlı olmak, beynin sağlıklı işleyişi için gerekli olan doğal dikkat sistemlerini zayıflatabilir” diye belirtti.
Bunun yanı sıra, uzun müddetli teknoloji kullanımı, beyin kimyasallarını da etkileyebilir. Bilhassa dopamin hormonu, teknoloji kullanımının akabinde artabilir. Dopamin, motivasyon ve ödüllendirme sistemleriyle bağlıdır ve daima dopamin salgılanması, bireyde daima bir “ödül arayışı” duygusu oluşturabilir.
Psikiyatrist Dr. Laura West, “Bu çeşit bir ödül arayışı, beynin olağan işleyişini bozarak, bireylerin daha fazla teknoloji kullanma isteği duymasına neden olabilir. Bu da bağımlılık yapan bir davranışa dönüşebilir” diye açıkladı.
Bilinçsiz teknoloji kullanımı, yalnızca dikkat problemlerine değil, birebir vakitte duygusal ve ruhsal meselelere da yol açabilir.
Teknoloji bağımlılığı, depresyon, anksiyete ve toplumsal izolasyon üzere durumlarla direkt bağlı.
Dr. Psikiyatri uzmanı Robert P. Johnson, “Sosyal medya bağımlılığı ve çok dijital oyun oynama üzere alışkanlıklar, toplumsal bağları zayıflatarak bireylerin yalnızlık ve depresyon hissetmelerine neden olabilir. Beyindeki kimyasal dengesizlikler, ruh hali değişikliklerine yol açarak duygusal sıhhati olumsuz etkiler” dedi.
Ayrıca, daima dijital aygıt kullanımı uyku sistemini de bozabilir.
Uyku bozuklukları uzmanı Dr. Emily Summers, “Akıllı telefonlar ve bilgisayarlar, mavi ışık yayarak melatonin üretimini mahzurlar. Bu da uyku nizamını bozarak, kişi üzerinde uzun vadeli uyku eksikliklerine ve ruh hali değişimlerine neden olabilir” ihtarında bulundu.
Uzmanlar, teknoloji kullanımını dengelemek ve beyin sıhhatini korumak için dijital detoks uygulamalarını önerdi.
Dijital detoks, bireylerin belli bir mühlet boyunca dijital aygıtları kullanmamalarını içeren bir metot.
Psikolog Dr. John Williams, “Dijital detoks, beyin sıhhatini korumak ve zihinsel sıhhati güzelleştirmek için epeyce tesirli bir yoldur. Bilhassa teknoloji bağımlılığı yaşayan bireyler için, bu tıp bir uygulama, beynin olağan işleyişine geri dönmesini sağlar” dedi.
Ayrıca, uzmanlar günlük teknoloji kullanımını sınırlamanın ve dijital aygıtlardan uzak vakitler yaratmanın yararlı olduğunu belirtti.
Nöroloji uzmanı Dr. Sarah Thompson, “Dijital aygıtları sınırlamak, beynin dinlenmesine ve tekrar şarj olmasına yardımcı olur. Sistemli olarak dışarıda vakit geçirmek, tabiatta yürüyüşler yapmak ve toplumsal etkileşimlerde bulunmak da beynin sağlıklı işleyişini destekler” dedi.