Gezegenlerin teleskopsuz müşahedesi, çıplak gözle yapılabilir, fakat bu müşahedeler hudutlu. Örneğin, kimi gezegenler, bilhassa çıplak gözle görülebilecek kadar büyük ve parlak. Bunlar ortasında Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn yer alır.
NASA Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nden astrofizikçi ve Nobel ödüllü bilim insanı Dr. John C. Mather, bu mevzuda şu halde açıklama yaptı:
“Gezegenler, bilhassa Dünya’dan çok uzak olmayanlar, çıplak gözle görülebilecek kadar parlaktır. Fakat, bununla birlikte gezegenlerin ayrıntılarını görmek için bir teleskop kullanmak koşuldur.”
Venüs, Mars ve Jüpiter üzere gezegenler, bazen en parlak yıldızlardan bile daha parlak olurlar ve bilhassa gece gökyüzünde kolaylıkla fark edilebilirler. Lakin, daha uzak gezegenler yahut gezegenlerin yüzeyindeki ayrıntılar çıplak gözle görünemediği bildirildi.
GÖRÜLMESİ KOLAY GEZEGENLER:
– Venüs: Venüs, bilhassa alacakaranlık saatlerinde görülebilen en parlak gezegenlerden biri. Birtakım yerlerde “Sabah Yıldızı” yahut “Akşam Yıldızı” olarak da bilinir. Venüs, Dünya’ya en yakın gezegenlerden biridir ve çıplak gözle rahatlıkla görülebilir.
– Mars: Kızıl gezegen olarak bilinen Mars, gece gökyüzünde kırmızımsı bir parlaklıkla belirir. Mars’ın bu özelliği, onu çıplak gözle tanımayı kolaylaştırır.
– Jüpiter: Jüpiter, devasa boyutları ve yansıttığı ışık sayesinde çıplak gözle görülebilen bir gezegendir. Jüpiter’in uyduları da büyük teleskoplarla görülebilir.
– Satürn: Satürn, halkalarıyla ünlü bir gezegendir ve teleskop kullanmadan yalnızca halkalarının görsel ayrıntılarını incelemek güç olsa da, çıplak gözle bile hayli parlak bir halde görülebilir.
TELESKOP KULLANMANIN YARARLARI:
Teleskoplar, gezegenleri daha detaylı bir halde gözlemlemek için vazgeçilmez araçlar. Bilhassa gezegenlerin yüzey özelliklerini görmek, halkalarını incelemek yahut gezegenin uydularını gözlemlemek için teleskop gerekli.
Gezegen bilimcisi ve uzay müşahedeleri uzmanı Prof. Dr. Heidi Hammel, “Bir teleskop, yalnızca gezegenin genel formunu görmekle kalmaz, birebir vakitte gezegenin atmosferi, yüzey özellikleri ve uyduları üzere kıymetli ayrıntıları da incelememize imkan tanır” dedi.
Teleskoplar, ışık kırılması ve yansıma üzere faktörleri hesaba katarak gezegenlerin çok daha net bir biçimde gözlemlenmesini sağladığı bildirildi.
Örneğin, Satürn’ün halkalarını çıplak gözle görmek neredeyse imkansızdır, lakin teleskopla bu halkalar epeyce net bir halde gözlemlenebilir.
BÜYÜK GEZEGENLER VE IŞIK KİRLİLİĞİ:
Gezegenlerin görünürlüğü, bulunduğunuz coğrafik pozisyon ve hava şartlarına da bağlı.
Örneğin, kent ışıklarıyla dolu bir alanda müşahede yapıyorsanız, gezegenleri görmek daha sıkıntı olabilir.
Astronom Dr. Rainer Kreske, “Işık kirliliği, gezegenlerin çıplak gözle görünmesini engelleyebilir. Fakat hakikat zamanlamayla ve kent ışıklarından uzak bir alanda, bilhassa büyük gezegenler çıplak gözle görülebilir” dedi.
HANGİ VAKİTLERDE MÜŞAHEDE YAPILMALI?
Gezegenleri görmek için en uygun vakit, gece gökyüzünün kararmaya başladığı ve atmosferin stabil olduğu periyotlar.
Ayrıca, gezegenlerin pozisyonu da büyük bir rol oynar.
Gök bilimci ve gezegen araştırmacısı Dr. Michael F. A’Hearn, “Gezegenlerin Dünya’ya yakın olduğu vakitler, bilhassa çıplak gözle müşahede yapmak için en ülkü zamanlardır” formunda açıklama yaptı.