Turizmde kölelik geri mi geliyor? Yeni yasaya tepki yağıyor

Türkiye’de en ağır çalışma kaidelerinin olduğu yüzde 30’u aşan garantisiz çalışmanın dayatıldığı turizmde artık de 1 milyonu aşkın çalışanın müsaade günü gasp ediliyor.

Turizm bölümünde çalışan personellerin haftalık tatil hakkı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) kabul edilen bir yasa değişikliğiyle tartışmalı hâle geldi.

Yeni düzenleme, turizm dalında emekçilere haftada bir gün kesintisiz tatil yerine 10 gün aralıksız çalışıp sırf 11’inci günde müsaade yapma imkanı tanıyor. Üstelik bu tatil günü çalışıldığında, fazla mesai fiyatı de ödenmeyecek.

Nefes’teki habere nazaran Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2025 Ocak ayı datalarına nazaran, Türkiye’de konaklama ve cümbüş işleri dalında toplam 1 milyon 169 bin 680 kişi çalışıyor. Bölümde sendikalı emekçi sayısı 53 bin 776 iken, sendikalı emekçi oranı yalnızca yüzde 4.5 civarında.

Bu emekçilerin de sırf 46 bin 259’u toplu mukavele yapma hakkına sahip. Bölümde toplam 182 bin 66 iş yeri bulunuyor. Bu iş yerlerinin yalnızca 3 bin 565 adedinde sendika bulunuyor. Geriye kalan 178 bin 501 iş yerinde ise sendika yok.

Dev Turizm İş Sendikası’na nazaran turizm dalı çalışanlarının yüzde 30’undan fazlası kayıt dışı. Ağır dönemde haftalık fiili çalışma mühleti 50 ila 60 saat ortasında değişiyor. Çalışanların neredeyse yarısı yıllık müsaadesini kullanamıyor.

Ağır çalışma kaideleri ve güvencesizlik, mevsimlik istihdam nedeniyle personellerin bölümden ayrılma oranı son üç yılda yüzde 60’a ulaşmış durumda. Sendikaların araştırmalarına nazaran, günde 11 saate kadar çıkan mesailer karşılığında birçok vakit çalışanlara fazla mesai fiyatı ödenmiyor. İşe dinlenemeyerek gelen personellerin, çalışırken iş kazaları ve cinayetleri yaşama mümkünlüğü da artıyor.

Turizm kesiminde toplu iş kontratı yapma hakkına sahip tek sendika olan Türkiye Otel, Lokanta, Dinlenme Yerleri Personelleri Sendikası (TOLEYİS) Genel Başkanı Cemail Bakındı, turizm dalı çalışanlarının müsaade günlerine ait düzenlemeyi, “Bu bir kez beşere saygısızlık. Hazreti Ömer’in kaldırdığı köleliği yine yaratıyorlar. Olacak iş mi bu? İnsani pahaları de kaybediyoruz” dedi.

Bakındı, “Bizim iş kolumuzun en etkin olduğu vakitler bu sıcaklar. Bu sıcaklarda kim dayanabilir 10 gün? Acımasız bir sistem olacak. Bu şartlarda turizmde emekçi bulamazlar. Bu yasanın iptali için gerekli bütün çalışmaları yapacağız. Türkiye’yi ILO’nun kara listesine alırlar” diye konuştu.