Yanlış teşhis ölüme götürüyor! Uzmanlar ve bilim bakın ne söylüyor

2020 yılında yayımlanan bir araştırma, tıbbi kusurların dünya genelinde her yıl milyonlarca vefatın esas sebeplerinden biri olduğunu ortaya koydu.

Dünya çapında hastaların %5’inin yanlış teşhis alması, sıhhat sistemleri üzerindeki baskıyı artırmakta ve bu yanlış teşhisler, hastaların yanlış tedavi almasına neden oldu.

Yanlış teşhisler ekseriyetle karmaşık hastalıkların misal semptomlarla kendini göstermesi nedeniyle tespit edilmesi güç olabilmekte. Lakin, tıbbi kusurların önlenmesi için sıhhat profesyonelleri ve sıhhat sistemleri, teknolojinin sunduğu imkanlardan daha aktif bir formda faydalanmalı, hastalarla bağlantıda daha dikkatli olmalı ve uzman görüşlerine daha fazla başvurmalı.

YANLIŞ TEŞHİS VE SONUÇLARI: NEDEN MEVTE YOL AÇABİLİYOR?

Yanlış teşhislerin en tehlikeli taraflarından biri, hastaların yanlış tedavi alması.

Yanlış tedavi, hastalığın ilerlemesine yahut öbür komplikasyonların ortaya çıkmasına neden olabilir.

Örneğin, Amerikan Tıp Derneği’nde bir uzman Prof. Dr. Marc R. Blei, “Yanlış teşhis, hastaların gereksiz tedavilere ve ilaçlara maruz kalmasına yol açabilir. Bu da hem tedavi sürecini uzatır hem de hastaların sıhhatini daha da kötüleştirir” formunda açıkladı.

Yanlış teşhislerin birden fazla, bilhassa kanser üzere karmaşık hastalıklar kelam konusu olduğunda ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Onkolog Dr. Caroline L. Hill, “Kanserin erken evrelerinde belirtiler ekseriyetle başka hastalıklarla karışabilir. Bu da hastaların yanlış tedavi edilmesine ve hastalığın ilerlemesine yol açabilir. Erken teşhis, kanser tedavisinde hayati değere sahiptir” dedi.

Örneğin, 2019 yılında yapılan bir araştırma, kanser hastalarının yaklaşık %10’unun yanlış teşhis nedeniyle yanlış tedavi aldığını ortaya koydu. Bu hastaların kimilerinin tedaviye başlamadan evvel hastalıkları çok daha ileri etaplara ulaşmıştı ve bu durum tedavi bahtlarını önemli halde azalttı.

YANLIŞ TEŞHİSLERİN NEDENLERİ: İNSAN KUSURU VE SİSTEMSEL SORUNLAR

Yanlış teşhislerin sayısı, hem ferdî yanlışlardan hem de sıhhat sistemindeki yapısal sıkıntılardan kaynaklanmaktadır. İnsan faktörü, yanlış teşhislerde büyük bir rol oynadı.

Johns Hopkins Üniversitesi’nde bir sıhhat güvenliği uzmanı Prof. Dr. Peter J. Pronovost, “Tıbbi kusurlar, ekseriyetle hekimin tecrübesi, hastanın semptomlarının gerçek biçimde değerlendirilmemesi ve bazen de sistemdeki eksikliklerden kaynaklanmaktadır. Bu kusurlar, hasta sıhhati üzerinde önemli tesirler yaratabilir” dedi.

Bir diğer kıymetli faktör ise sıhhat sistemlerindeki çok yüklenme.

Son yıllarda sıhhat hizmetlerine olan talep arttıkça, tabipler daha kısa müddetlerde daha fazla hasta görmek zorunda kalmakta. Bu da teşhis süreçlerini hızlandırabilir ve yanlışsız kararların alınmasını engelleyebilir.

Ayrıca, Klinik güvenlik uzmanı Dr. David C. Classen, “Sağlık sistemindeki yoğunluk, tabiplerin daha az vakte sahip olmalarına ve bazen hastaları daha yüzeysel değerlendirmelerine yol açabilir” formunda açıklamada bulundu.

Yanlış teşhislerin önlenmesi için daha kapsamlı ve dikkatli bir kıymetlendirme sürecine gereksinim var..

İç hastalıkları uzmanı Dr. Andrea R. Willis, “Tıbbi kusurların önlenmesi için, hem sıhhat profesyonellerinin hem de hastaların daha şuurlu olması gerekir. Ayrıyeten, daha fazla eğitim ve teknoloji takviyesi ile bu cins yanlışlar azaltılabilir” dedi.

Son yıllarda, yapay zeka (YZ) ve makine öğrenmesi üzere teknolojilerin sıhhat bölümünde devreye girmesiyle teşhis doğruluğunun artması bekleniyor.

Yapay zeka, hastaların datalarını tahlil ederek hekimlerin daha yanlışsız teşhisler koymasına yardımcı olabilir.

Yapay zeka uzmanı Dr. Robert W. D. McDonald, “YZ, tabiplerin gözden kaçırabileceği kıymetli bilgileri tespit edebilir. Bu, yanlış teşhis riskini azaltabilir ve daha yanlışsız tedavi planlarının uygulanmasına imkan tanıyabilir” diye açıkladı.

Özellikle görüntüleme tekniklerinde YZ’nin kullanımı, kanser üzere hastalıkların erken teşhisinde büyük bir fark oluşturabilir.

Yapay zeka, röntgen, MR ve CT taramalarını tahlil ederek hekimlerin daha gerçek bir teşhis koymasına yardımcı olabilir.