Yaşlanma karşıtı beyin devrimi! İşte yeni bilimsel yaklaşımlar
Yaşlandıkça, beynin işlevlerini kaybetmesi doğal bir süreç olarak kabul edilir. Bellek kaybı, düşünme suratının azalması ve bilişsel marifetlerin zayıflaması, ekseriyetle yaşlanmanın kaçınılmaz işaretleri olarak görülür.
NÖROPLASTİSİTE NEDİR?
Nöroplastisite, beynin yaş, tecrübe yahut hasara bağlı olarak yapısal ve işlevsel değişiklikler yapabilme yeteneği.
Eski inançların bilakis, beyin hayat uzunluğu yine şekillenebilir.
Sinir hücrelerinin (nöronlar) birbirleriyle olan ilişkileri güçlendirilebilir yahut yine yapılandırılabilir. Bu süreç, beynin yeni marifetler öğrenme, hatırlama ve çevresel değişikliklere ahenk sağlama yeteneğini artırabilir.
YAŞLANMA VE NÖROPLASTİSİTE ORTASINDAKİ İLİŞKİ
Beyin yaşlandıkça, nöroplastisite azalmaya başlar. Bu, beynin eski kontakları yenileyebilme yeteneğinin zayıflaması ve bunun sonucunda bilişsel fonksiyonların bozulmasıyla sonuçlanabilir. Fakat bilim insanları, nöroplastisitenin yalnızca gençken değil, yaşlılıkta da güçlendirilebileceğini keşfettiler.
YENİ ARAŞTIRMALAR: BEYNİ GENÇLEŞTİRMEK İÇİN YENİLİKÇİ YÖNTEMLER
Son periyotta yapılan çalışmalar, nöroplastisitenin artırılması için çeşitli usullerin tesirli olabileceğini gösteriyor.
Nöroplastisite üzerine dünya çapında tanınmış bir nörobilimci ve “The Brain That Changes Itself” isimli kitabın muharriri Dr. Michael Merzenich, yaşlanma sürecinde nöroplastisiteyi artırmanın potansiyelini şöyle açıkladı:
“Beynin değişebilme kapasitesinin yaşla birlikte sonlu olduğu inancı, büsbütün yanlış. Beyin, hayat boyunca her yaşta değişebilir, kâfi ki gerçek ihtarlar verilsin.”
Birçok bilimsel araştırma, zihinsel antrenmanların, fizikî aktivitenin ve sağlıklı beslenmenin nöroplastisiteyi artırmada tesirli olabileceğini ortaya koydu.
New York Üniversitesi’nden nörolog ve nöroplastisite uzmanı Dr. Yaakov Stern, “Daha faal bir ömür üslubu, zihinsel uyarılma ve toplumsal etkileşimler, beynin yaşa bağlı gerilemeye karşı direncini artırır” dedi.
FİZİKSEL AKTİVİTE VE NÖROPLASTİSİTE: BEYNİN GENÇLEŞMESİNİ SAĞLAYAN ANAHTAR
Son yıllarda yapılan birçok çalışma, sistemli fizikî aktivitenin, bilhassa aerobik antrenmanların, beynin nöroplastik yeteneklerini artırabileceğini gösterdi.
Illinois Üniversitesi’nde nörobilim profesörü Dr. Art Kramer, aerobik idmanların beynin yapısını nasıl değiştirdiğini ve sinirsel ilişkileri nasıl güçlendirdiğini açıkladı:
“Fiziksel aktivite, beynin evvelce zayıflamış kontaklarını yine aktive eder ve hatta yeni hudut hücrelerinin büyümesini dayanaklar. Bu, yaşlanmanın getirdiği bilişsel gerilemeyi yavaşlatmaya yardımcı olabilir.”
ZİHİNSEL İDMANLAR VE ÖĞRENME: BEYNİ CANLANDIRMA YÖNTEMLERİ
Zihinsel antrenmanların de nöroplastisitenin artmasında büyük rol oynadığı biliniyor.
Yabancı lisan öğrenme, müzik aleti çalma ve sorun çözme üzere zihinsel aktiviteler, beynin yeni kontaklar kurmasını teşvik eder.
Beynin sağlıklı yaşlanması üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan psikolog Dr. Daniel Levitin, “Yeni şeyler öğrenmek, beyin üzerinde olumlu tesir yaratır. Beyninizi her gün farklı bir halde kullanmak, yaşlandıkça beyin fonksiyonlarını korumanıza yardımcı olabilir” dedi.
DİYETİN KIYMETİ: BEYİN SIHHATİNİ DESTEKLEYEN BESİNLER
Nöroplastisiteyi artırmanın bir öteki değerli yolu ise beslenme. Beynin sağlıklı çalışabilmesi için gerçek besin unsurlarına muhtaçlığı var. Bilhassa omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve B vitaminleri, nöroplastisitenin artmasında kritik rol oynar.
Beslenme uzmanı Dr. Natasha Campbell-McBride, “Balık yağı, ceviz ve yeşil yapraklı sebzeler üzere besinler, beynin sinirsel ilişkiler kurma ve müdafaa kapasitesini artırabilir” halinde belirtti.
BEYNİN GÜCÜNÜ ARTIRMANIN YOLU NÖROPLASTİSİTEYİ DESTEKLEMEK
Yaşlanmak, beynin fonksiyonunu kaybetmesi manasına gelmediği bildirildi.
Nöroplastisiteyi artırmak için fizikî antrenmanlar, zihinsel uyarımlar ve sağlıklı beslenme üzere yollarla beyin fonksiyonlarını desteklemek mümkün. Bugün bilim, beynin yaşlanmaya karşı dirençli olduğunu ve yanlışsız yaklaşım ile bilişsel işlevlerin artırılabileceğini gösterdi.
Beynin yaşlanmayı geriye çevirmesinin ya da yavaşlatmasının anahtarı, beynin potansiyelini en üst seviyeye çıkarmak olduğu bildirildi. Lakin bunun için gerçek bilimsel yaklaşımlar, hayat üslubu değişiklikleri ve uzmanların tekliflerine dikkat etmek gerekmekte. Bu yaklaşımlar sayesinde, daha uzun yıllar zinde ve sağlıklı bir beyinle yaşamak mümkün olabilir.
