Türk demir çelik sektörü zorlu sınavda: Küresel rekabet kızışıyor
Türkiye demir-çelik bölümü, global piyasalarda Çin’in artan tesiri ve maliyet baskılarıyla güçlü bir dönemece girdi. Akdeniz Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Lideri Fuat Tosyalı, Avrupa’nın çelik ithalatının yüzde 20’sini Türkiye’den karşıladığını belirtirken, Çin’in düşük fiyatlarla pazara sızma gayretlerine dikkat çekti. Tosyalı, Çin’in orta mamuldeki agresif atılımlarla Türkiye’yi bir sıçrama tahtası olarak kullanabileceğini vurguladı ve ithalat siyasetlerinde dikkatli olunması gerektiğini söz etti.
Sektör temsilcileri, maliyet artışlarının “hayat memat meselesi” haline geldiğini söylüyor.
TEMMUZ’DA ÜRETİM ARTIŞI: SLAB ÖNE ÇIKTI
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) datalarına nazaran, Temmuz 2025’te ham çelik üretimi geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 4,2 artarak 3,2 milyon tona ulaştı. Kütük üretimi yüzde 2,1 artışla 2 milyon ton olurken, slab üretiminde yüzde 7,8’lik dikkat cazibeli bir yükseliş kaydedildi ve 1,2 milyon tona ulaşıldı. Uzmanlar, bilhassa slab üretimindeki bu toparlanmanın bölümde olumlu bir ivme yarattığını belirtiyor. Bu artış, iç piyasadaki talebin canlanması ve ihracat pazarlarındaki hareketliliğin bir yansıması olarak bedellendiriliyor.
YEDİ AYLIK PERFORMANS
Yılın birinci yedi ayına bakıldığında ise tablo farklı. Ocak-Temmuz 2025 devrinde ham çelik üretimi, geçen yıla kıyasla yüzde 0,9 azalarak 21,5 milyon tona geriledi. Kütük üretimi bu devirde yüzde 3,1 artarken, slab üretimi yüzde 7 düşüş gösterdi. Bu gerileme, global talep daralması ve maliyet baskılarının bölüm üzerindeki tesirini ortaya koyuyor. Kesim, hem iç piyasada hem de ihracatta kuvvetli bir rekabetle karşı karşıya.
ÇİN’İN FİYAT STRATEJİSİ VE TÜRKİYE’NİN GÜÇLÜ SINAVI
Çin’in fiyat siyasetleri, Türk çelik kesimini derinden etkiliyor. Dört yıl evvel sıcak haddelenmiş çeliği 840 dolara satan Çin, bugün fiyatları 515 dolara çekti. Türkiye ise birebir eseri 950 dolardan 620 dolara indirmek zorunda kaldı. Kesim temsilcileri, bir ünitelik maliyet artışının bile sürdürülebilirliği tehdit ettiğini belirtiyor.
Çin’in düşük fiyat stratejisi, Türkiye’yi fiyat rekabetinde zorlarken, yerli üreticilerin kar marjlarını daraltıyor.Üretimde Elektrikli Ocakların HakimiyetiTürkiye’de ham çelik üretiminin büyük kısmı Elektrik Ark Ocakları (EAO) ile yapılıyor. Ocak-Temmuz 2025 devrinde üretimin yüzde 73,2’si bu yolla gerçekleşirken, entegre tesislerin (BOF) hissesi yüzde 26,8’de kaldı.
Elektrikli ocakların yükü, güç maliyetlerinin bölümü direkt etkilediğini gösteriyor. Güç fiyatlarındaki dalgalanmalar, üretim maliyetlerini artırarak rekabet gücünü zorluyor.İthalat Artışı Alarm VeriyorSon dört buçuk yılda Türkiye’de ithalat artışı dikkat çekiyor.
Otomotivde ithal araç satışları yüzde 80’e ulaşırken, araba ithalatı yüzde 124, sağlam tüketim ithalatı ise yüzde 315 arttı. Demir-çelik bölümünde de ithalat yüzde 57 yükselirken, ihracat sadece yüzde 16 artış gösterdi. Bu tablo, yerli üretimin ithalat baskısı altında ezildiğini ortaya koyuyor.
Sektör, hem global rekabet hem de iç piyasadaki dengesizliklerle uğraş ederken, stratejik adımlarla korunması gerektiği vurgulanıyor.
SEKTÖRÜN GELECEĞİ İÇİN STRATEJİK ADIMLAR ŞART
Demir-çelik dalı, Türkiye iktisadının lokomotiflerinden biri olmaya devam ediyor. Fakat Çin’in agresif fiyat siyasetleri, artan ithalat ve maliyet baskıları, kesimin geleceğini tehdit ediyor. Uzmanlar, yerli üretimi destekleyici siyasetler ve ithalatı dengeleyici tedbirler alınmasının kritik olduğunu belirtiyor. Aksi takdirde, Türkiye’nin çelik bölümü “hassas terazide” kalmaya devam edecek.
